Zoeken op ZonMw

Binnen de orthopedie bestaat al lange tijd een kwaliteitscyclus met verschillende kwaliteitsinstrumenten en documenten, gericht op het bevorderen en borgen van de kwaliteit van de orthopedische zorg. Deze zijn te verdelen onder de vier pijlers: ‘beschrijving van goede zorg’, ‘implementeren’, ‘meten’ en ‘evalueren’. Hoewel er een logisch verband is tussen verschillende producten is er nog voldoende ruimte voor verbetering van continuïteit in hoe (verandering in) uitkomsten de doorontwikkeling van de verschillende onderdelen beïnvloedt. Verbanden die er nu vaak al impliciet zijn dienen expliciet gemaakt te worden. Door het beschrijven van de onderlinge verbanden en de relatie en invloed van uitkomsten zal de kwaliteitscyclus sterker, duurzamer en bruikbaarder worden. Dit project richt zich op het compleet en dynamisch maken van de Kwaliteitscyclus Knieartrose op basis van uitkomstinformatie. Deze cyclus is opgebouwd uit vier pijlers: ‘beschrijving van goede zorg’, ‘implementeren’, ‘meten’ en ‘evalueren’ en de onderlinge samenhang. Het project is opgebouwd uit vijf onderdelen, die gezamenlijk resulteren in een dynamische kwaliteitscyclus rondom medische zorg bij knieartrose. Projectonderdelen: A) Generieke beschrijving van de kwaliteitscyclus; er wordt per fase en product aangegeven welke rol uitkomsten spelen. B) Invullen showcase knieartrose; inventariseren verbetermogelijkheden (Parallel met A) C) Inventariseren lokale initiatieven tbv lessons learned (Parallel met A en B) D) - Uitwerken patients like me obv uitkomstinformatie - LROI uitbreiden met uitkomsten uit de generieke- en knieartrose uitkomstensets van UZ E Publicatie en afronding In de praktijk blijkt regelmatig dat de uitrol van kwaliteitsproducten lastig is, zolang in de praktijk geen direct voordeel wordt ervaren. Op lokaal/regionaal niveau worden vaak alternatieve routes en invullingen bedacht. Deze lokale inzichten en uitkomsten moeten ook een rol krijgen/als input worden meegenomen in de kwaliteitscyclus. Door deze input een belangrijke rol te geven in het inrichten van de kwaliteitscyclus krijgt de input vanuit het werkveld (lokaal/regionaal niveau) een belangrijke rol. Niet het kwaliteitssysteem op zich is leidend; het gaat uiteindelijk om de mensen (professionals en patiënten) en hoe die zich verhouden tot de bedoeling van een kwaliteitssysteem. De uitkomsten en toepasbaarheid vormen hierbij belangrijke input voor het duurzaam inzetten van uitkomsten in de kwaliteitscyclus medisch specialistische zorg bij knie artrose.

Ouderen die het traject doorlopen van ziekenhuisopname, opname in een instelling voor geriatrische revalidatiezorg en ontslag naar de thuissituatie hebben doorgaans te maken met een aantal uitdagingen op het gebied van continuïteit en coördinatie van zorg. Binnen het NPO-project ‘Op weg naar herstel’ is een zorgpad geriatrische revalidatiezorg ontwikkeld voor de patiënten met ‘overige diagnosen’ (één van de vier diagnosegroepen binnen de geriatrische revalidatiezorg (GRZ) naast CVA, trauma orthopedie en electieve orthopedie). Dit zorgpad richt zich op betere afstemming van zorg tussen ziekenhuis, GRZ en eerstelijns zorgorganisaties. Hierbij wordt onder andere aandacht besteed aan actieve betrokkenheid van patiënten en mantelzorgers, transfers, overdrachten en communicatie tussen de instellingen. Resultaten uit dit NPO-project laten zien dat na implementatie van het zorgpad de zelfredzaamheid in dagelijkse activiteiten onder patiënten significant beter is ten opzichte van de periode daarvoor. Daarnaast werden meer patiënten ontslagen naar de thuissituatie en waren de zorgkosten (gemeten over negen maanden) gemiddeld ruim €10.000 per patiënt lager. Vanwege het succes van het zorgpad GRZ willen we het zorgpad zowel praktisch als financieel in de regio Maastricht borgen. Daarnaast willen we het zorgpad verder verspreiden in de regio Zuid-Limburg en de mogelijkheden verkennen om het zorgpad met bijbehorende implementatiematerialen landelijk toegankelijk te maken. Het uiteindelijke doel is om door middel van het optimaliseren van de patiëntgerichtheid, continuïteit en coördinatie van de zorg de kwaliteit van zorg voor geriatrische revalidanten te verbeteren en de zorg op een doelmatige manier aan te bieden. Dit doel willen we bereiken door vier werkgroepen op te richten die bestaan uit zowel ouderenvertegenwoordigers als regionale en landelijke stakeholders in de geriatrische revalidatiezorg. Deze werkgroepen houden zich bezig met de volgende vier taakstellingen van het project: 1)verdere optimalisatie en structurele (praktische en financiële) borging van het zorgpad GRZ in de regio Maastricht; 2) verspreiding van het zorgpad GRZ in Zuid-Limburg; 3) het landelijk toegankelijk maken van het zorgpad en bijbehorende implementatiematerialen en 4) monitoring van het proces en de effecten van onderhavig project. Gedurende de looptijd van het project worden per werkgroep verschillende activiteiten ondernomen om bovengenoemde taakstellingen te bereiken. Bij het vormgeven van deze (borgings)activiteiten wordt gebruik gemaakt van een recent uitgevoerde ZonMw studie naar determinanten voor de duurzaamheid van succesvol geïmplementeerde zorginnovaties. Bij de opzet van onderhavig projectvoorstel is nauw samengewerkt met een zorgvuldig samengesteld projectteam waarin de vertegenwoordiging van ouderen, gemeenten, zorgverzekeraars en zowel regionale als landelijke zorgorganisaties is opgenomen.

PROBLEEMSTELLING Door een toenemende druk door stijgende incidentie van botbreuken is het moeilijk om goede patiëntgerichte zorg te blijven bieden[1][2]. Als antwoord hierop is in het Verenigd Koninkrijk (VK) Direct Ontslag (DO) ontwikkeld. Patiënten krijgen geen standaard poliklinische controle, maar krijgen een afneembare immobilisatie i.p.v. gips, een informatiefolder en een hulplijn voor (zorg)vragen. Studieresultaten laten een forse daling in de tweede lijn zien, zonder functionele uitkomst, patiënttevredenheid of het aantal complicaties te beïnvloeden[3]-[8]. Echter, door gebrek aan bewijsvoering over haalbaarheid, specifieke functionele uitkomsten en veiligheid van DO, heeft dit niet geleid tot implementatie in de Britse richtlijn en is een discrepantie tussen richtlijn en praktijk ontstaan[9]. In 2019 heeft OLVG DO geïmplementeerd en een smartphoneapp (VFC-app) toegevoegd om de acceptatie onder patiënten te verhogen. Dit heeft geleid tot vergelijkbare resultaten als in het VK; een afname van poliklinische controles (-92%) en aanvullende beeldvorming (-72%), met gelijkblijvende patiënttevredenheid en zorgverbruik in de eerste lijn [10]. Deze resultaten en noodzaak om goede zorg te blijven bieden tijdens de COVID-pandemie, hebben geleid tot een versnelde invoer van DO in vijf ziekenhuizen in NL en interesse van meer dan twintig ziekenhuizen. Hierdoor dreigt een soortgelijk hiaat tussen praktijk en richtlijn. Om dit te voorkomen moeten opgedane ervaringen en kwantitatieve data over de haalbaarheid van DO worden gebundeld en randvoorwaarden voor deze vorm van zorg op afstand worden gevormd. RELEVANTIE Gedurende de COVID-pandemie is in de praktijk duidelijk geworden dat het interval van poliklinische controles ook anders getimed kan worden. Een aanvullend vangnet, zoals de VFC-app, kan extra veiligheid bieden bij minder controlemomenten. Voor patiënten leidt dit vangnet tot meer eigen regie, een afname van ziekenhuisbezoeken en een afname van werk-/schoolverzuim. De resultaten van de pilotstudie zijn veelbelovend, maar geven te weinig informatie over de effecten van DO per letsel en diepgaand kwalitatief inzicht. De versnelde invoer van DO biedt de unieke kans om parallel aan de implementatie ervaringen vanuit verschillende ziekenhuizen te bundelen middels een mixed-model studie met als doel de haalbaarheid, functionele uitkomsten en veiligheid van DO inzichtelijk te maken. BESTENDIGING De resultaten leiden tot minimaal één concrete aanbeveling in één van de drie richtlijnen. Resultaten van dit project zullen worden gepubliceerd in (inter)nationale tijdschriften en gepresenteerd op (inter)nationale congressen. Gegenereerde kennis zal worden gedeeld met geïnteresseerde ziekenhuizen om zo bij te dragen aan implementatie, onderwijs en procesoptimalisatie. Door uitgebreide expertise binnen de projectgroep en ondersteuning van besturen van betrokken beroepsverenigingen is implementatie in de richtlijn haalbaar. DOELSTELLING Het primaire doel is om randvoorwaardelijke kennis te verzamelen voor succesvolle implementatie van DO voor vier SSLs als standaardalternatief voor face-to-face zorg en deze op te nemen in drie bestaande richtlijnen van de Federatie voor Medisch Specialisten (FMS): kinder-, enkel- en handfracturen. Subdoelen zijn: 1. Inventariseren van vereiste informatie voor aanpassing van richtlijn. 2. Evalueren van de haalbaarheid op: acceptatie, behoefte implementatie, toepasbaarheid, uitvoerbaarheid en voorlopige werkzaamheid van DO voor zowel patiënten als zorgverleners. 3. Het bundelen van randvoorwaarden, knelpunten en formuleren van verbeteropties. 4. Randvoorwaarden voorleggen aan de richtlijncommissie. 5. Vormen van een ZonMw Zorg op Afstand checklist. PLAN VAN AANPAK Om inzicht te krijgen in kennis waaraan voldaan moet worden om DO als standaardalternatief voor face-to-face zorg te implementeren in de richtlijn wordt de richtlijncommissie gecontacteerd. Hierna wordt een mixed method studie parallel aan de uitrol van DO in drie nieuwe ziekenhuizen opgezet met het haalbaarheidsframework volgens Bowen[11]. De resultaten worden besproken. Middels een pressure cooker sessie met patiënten en/of zorgverleners worden randvoorwaarden en knelpunten geïdentificeerd[12]. Deze zullen naar relevantie worden geprioriteerd m.b.v. nominal group techniques[13]. De randvoorwaarden worden toegevoegd aan ZonMw checklist. De knelpunten vormen de basis voor aanpassingen in het zorgpad. Ervaringen met het aangepaste proces worden opnieuw gebundeld om samen op patiëntgecentreerde wijze het proces te verbeteren. Om de doelstelling te behalen worden de volgende fases doorlopen: • Fase 1.0: inventarisatie randvoorwaarden bij richtlijncommissie. • Fase 2.0: prospectieve mixed-method studie parallel aan de uitrol in nieuwe ziekenhuizen. • Fase 3.0: evalueren en prioriteren van randvoorwaarden en knelpunten. • Fase 4.0: vormen checklist met randvoorwaarden en verbeteringen doorvoeren. • Fase 5.0: opstellen van een concrete aanbeveling.

In dit project wordt een multidisciplinaire ketenzorgrichtlijn enkelletsel ontwikkeld die de consensus ‘diagnostiek en behandeling van het acute enkelletsel’ (van Dijk, 1999) zal vervangen en waarin tevens het beleid bij chronische instabiliteitklachten wordt opgenomen. De ketenzorgrichtlijn zal worden samengesteld uit bestaande richtlijnen van KNGF (van der Wees, 2006), NHG (Goudswaard, 2000), NOV (van Dijk, 1999) en VSG (oplevering 2007). In de eerste fase van het project worden deze richtlijnen zo nodig herzien of geactualiseerd. In de tweede fase van het project zal de ketenzorgrichtlijn worden ontwikkeld; hierin zal nadrukkelijk de samenhang en integratie van de behandeling van enkelletsels tussen de reguliere-, sportgezondheidszorg en arbocuratieve zorg worden beschreven. Tevens zal de ketenzorgrichtlijn een beslismodel opnemen voor al dan niet operatief ingrijpen en een multidisciplinaire behandelstandaard ter voorkoming van recidiefletsels. De ketenzorgrichtlijn richt zich zowel op acute als chronische letsels en de zorg binnen de eerste- en tweedelijns gezondheidszorg. Daartoe wordt een algoritme ontwikkeld waardoor de patiënt op het juiste moment door de juiste zorgverlener gezien wordt. Nieuw in de ketenzorgrichtlijn is de ontwikkeling van een multidisciplinair elektronisch patiëntendossier (EPD) welke aan zal sluiten bij het in ontwikkeling zijnde landelijke EPD. Op basis van dit EPD en het algoritme dat erin verwerkt wordt, kan voor ieder individuele patiënt het beste behandelpad worden aangegeven. Het algoritme zal aangescherpt worden naarmate spiegelinformatie, afkomstig uit het EPD, inzicht verschaft over patiëntenprofielen, invloed van psychosociale-, werkgerelateerde- en leefstijl factoren en relevante co-morbiditeit. Tevens worden afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheden van de verschillende disciplines. Naast een ketenrichtlijn wordt ook een basisset indicatoren, patiënteninformatiemateriaal, een blauwdruk voor een klinisch zorgpad en een implementatieplan ontwikkeld. De richtlijn wordt ontwikkeld in een samenwerkingsverband tussen de beroepsorganisaties van fysiotherapeuten (KNGF), huisartsen (NHG), orthopeden (NOV), traumatologen (NVT/NVvH) en sportgeneeskunde (VSG), ondersteund door de Universiteit Maastricht, het Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO, en de afdeling Richtlijnontwikkeling van het NHG. Daarnaast participeren onder andere de beroepsorganisaties van bedrijfsartsen (NVAB) en sportfysiotherapeuten (NVFS). De patiëntenorganisatie Stichting Patiëntenbelangen Orthopedie (SPO) heeft toegezegd te participeren in het project.

Digitale communicatie is een belangrijk onderdeel van de steeds veranderende zorg. Het MUMC+ wil hierbij een nieuwe service uitrollen over alle poliklinieken en geselecteerde klinische afdelingen. Deze nieuwe service is een communicatiekanaal in de vorm van BeterDichtbij. BeterDichtbij biedt de mogelijkheid om (digitale) berichten te sturen en heeft beeldbellen, dit alles in op een intuïtieve manier (voor de patiënt en/of verzorger vergelijkbaar met Whatsapp). De uitrol op de afdelingen kindergeneeskunde, gynaecologie en orthopedie in de pilotfase heeft reeds plaatsgevonden. Vanaf januari zijn wij voornemens stap voor stap alle andere poli's te implementeren. We verwachten dat een innovatiecoach kan bijdragen aan het advies voor opschaling van digitale consulten, gericht op realisatie van de geformuleerde doelstelling ten aanzien van digitale consulten en daarbij ondersteuning kan bieden bij de uitrol van BeterDichtbij op de verschillende afdelingen, met name gericht op de veranderkundige kant.