The APT-study: adolescents’ preferences for treatment of depressive symptomatology

Achtergrond Depressieve stoornissen ontstaan vaak in de adolescentie of vroege volwassenheid, en geven een zeer hoge ziektelast in deze leeftijdsgroep. Daarom is het erg belangrijk om tijdig de juiste behandeling te bieden. Helaas zoekt de meerderheid van de adolescenten geen hulp voor depressieve klachten, en als zij wél behandeling zoeken stoppen zij vaker vroegtijdig en zijn ze vaker ontevreden dan volwassenen. Diverse factoren spelen hierbij een rol zoals schaamte (stigma), het niet herkennen van symptomen en de wil om problemen zelf op te lossen. Onderzoek dat inzicht geeft in factoren die adolescenten stimuleren om hulp te zoeken, en inzicht in wat zij willen qua behandeling is beperkt. Dit is echter belangrijk, omdat bekend is dat behandelingen meer effect hebben en voor een hogere tevredenheid zorgen als zij aansluiten bij de voorkeuren van de patiënt. Bij adolescenten geldt dit des te meer omdat een positieve attitude ten opzichte van de zorg een belangrijke stimulans is om, indien nodig, opnieuw hulp te zoeken in de toekomst. Doelstelling Het doel van deze studie is om middels een combinatie van een kwalitatief onderzoek (interviews) en een kwantitatief onderzoek (een zogenaamd ‘discrete choice experiment’) inzicht te krijgen in faciliterende factoren om hulp te zoeken en voorkeuren van adolescenten tussen de 16 en 24 jaar voor depressiebehandeling vast te stellen. Er wordt expliciet aandacht besteed aan de verschillen in voorkeuren tussen meisjes/vrouwen en jongens/mannen. Daarnaast is het doel om inzicht te krijgen in welke andere kenmerken (zoals leeftijd, opleiding, culturele achtergrond) invloed hebben op de voorkeuren van adolescenten. Met deze informatie kan meer vraaggerichte zorg worden geboden. Dit zal leiden tot meer zorgacceptatie onder adolescenten en een lager aantal adolescenten dat de behandeling voortijdig staakt. Hiermee zal de kans toenemen dat deze kwetsbare jongeren zich tot gezonde volwassenen ontwikkelen. Methoden In dit projectvoorstel stellen wij een onderzoek voor waarbij inzicht wordt verkregen in redenen van adolescenten met depressieve klachten om hulp te zoeken, wat adolescenten nodig denken te hebben op het gebied van zorg en behandelingen en welke aspecten van zorg zij belangrijk vinden. In het kwalitatieve onderdeel van dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van semigestructureerde interviews bij adolescenten tussen de 16 en 24 jaar met depressieve klachten die zich aanmelden voor ondersteuning bij een GGZ-instelling of een studieadviseur / psycholoog op school. Door middel van selectieve werving op basis van specifieke kenmerken (verschillen in leeftijd, gender, opleiding, culturele achtergrond, duur van zorg) wordt er gezorgd voor een grote verscheidenheid van adolescenten en daarmee meningen. Er worden kwalitatieve interviews gehouden met 25 tot 35 adolescenten, waarbij het definitieve aantal afhankelijk is van het punt waarop er geen nieuwe informatie meer naar voren komt (dataverzadiging). Op basis van de gegevens uit het kwalitatieve onderzoek (en daarnaast literatuuronderzoek en een focusgroep met experts) wordt een kwantitatief onderzoek uitgevoerd waarbij aan 200 adolescenten met depressieve klachten een ‘discrete choice experiment’ (DCE) wordt voorgelegd. Dit DCE bestaat uit een vragenlijst waarbij de adolescenten verschillende hypothetische behandelingen krijgen voorgelegd waaruit zij kunnen kiezen. Hierdoor wordt inzicht verkregen in welke factoren belangrijk zijn in de keuze van adolescenten voor een behandeling en ook hoe belangrijk die factoren zijn. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gekeken naar voorkeuren voor (anonieme) online behandelingen, lotgenotencontact en frequentie van contact met een professional. Daarnaast wordt inzicht verkregen in welke persoonskenmerken gerelateerd zijn aan verschillende behandelpreferenties (zoals gender, leeftijd, opleidingsniveau, culturele achtergrond en ernst van de klachten). Resultaten De resultaten van dit onderzoek zullen onderzoekers, professionals en beleidsmakers helpen om de zorg beter op de specifieke behoeften van adolescenten af te stemmen. Dit moet leiden tot een groter aantal adolescenten dat hulp zoekt bij depressieve klachten, een betere effectiviteit van de zorg en hogere tevredenheid van adolescenten met hun behandeling. Disseminatie De resultaten van dit onderzoek zullen bekend worden gemaakt via (wetenschappelijke) tijdschriften, landelijke congressen, patiëntenverenigingen en social media. Er wordt een factsheet ontwikkeld specifiek voor GGZ-instellingen en onderwijsinstellingen, zodat zij hun beleid hierop kunnen aanpassen. De bevindingen zullen worden opgenomen in de nieuwe richtlijn depressie.