Autonomie in samenspraak: Een actie(f) interprofessioneel leertraject gericht op het ondersteunen van autonomie van cliënten in de verpleeghuiszorg

Het project autonomie in samenspraak faciliteerde een participatief onderzoeksproces binnen 3 zorginnovatiecentra (ZIC): afdelingen waar professionals samenwerken met studenten en leren, onderzoek en innovatie centraal staan. Het project had als primaire doel het ondersteunen van de autonomie van cliënten. Het stimuleren van interprofessioneel samenwerken en leren is een intermediair doel.
In het eerste en tweede jaar van het project zijn prototypen ontwikkeld van de leermethodieken spiegelgesprekken, shadowing en verhalenworkshop. Dit met als doel om inzicht te vergroten in de huidige situatie rondom de autonomie van cliënten. De methodieken zijn uitgeprobeerd binnen de ZIC’s en een aantal reguliere afdelingen.
Opgehaalde informatie verzameld via leermethodieken werden binnen ieder ZIC door de onderzoekende professionals (in opleiding) besproken met het interprofessioneel team en waar mogelijk cliënten. Hierbij zijn op creatieve wijzen inzichten en ervaringen gedeeld, op basis waarvan betrokkenen bepaald hebben wat zij willen verbeteren als het gaat om de autonomie van cliënten. Verbeteracties zijn vormgegeven en geïmplementeerd. Uit evaluaties met cliënten blijkt dat zij meer regie krijgen in de zorg (bijvoorbeeld in ochtendzorg en avondzorg) waarbij er beter geluisterd wordt naar hun wensen en gevoelens.
Focusgroepen zijn gehouden om te evalueren of en hoe leermethodieken bijdragen aan het interprofessioneel leren en de autonomie van cliënten. Hieruit blijkt dat een open houding van de professional wenselijk is bij ieder cliëntencontact en dat dit de autonomie van de cliënt bevordert. Professionals binnen de ZIC’s doen dit middels meer open vragen en het laten vallen van stiltes. Op basis van de ervaringen in de praktijk zijn de leermethodieken aangepast. Ook zijn er actieve en snelle reflectiewerkvormen ontwikkeld; de zogenaamde tools. Daarnaast heeft het project diverse andere hulpmiddelen ontwikkeld, om het leren te bevorderen; zoals animatiefilmpjes over de leermethodieken , een e-learning, 2 portretten over autonomie, bingokaarten en praatkaarten. Alle tools zijn digitaal vormgegeven en online beschikbaar.