Begeleidingsbehoeften van jongeren met LVB

De 18de verjaardag kenmerkt voor veel jongeren een belangrijke moment: de overgang van jeugd naar volwassenheid. Voor kwetsbare jongeren, zoals jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB), brengt dit verschillende uitdagingen met zich mee. Ongeveer 450.000 jeugdigen in Nederland hebben LVB wat betekent dat 15% van alle Nederlanders onder 18 jaar deze overgang en de daarbij komende uitdagingen doorloopt. Jongeren met LVB hebben vaak een zwak sociaal netwerk en missen vaardigheden voor zelfredzaamheid. Zij lopen het risico “verkeerde vrienden” te maken. Veel jongeren met LVB blijken na hun 18de in aanraking te komen met alcohol, drugs, prostitutie en criminaliteit. Met name voor jongeren die ambulante begeleiding ontvangen – buiten de muren van een zorginstelling – is deze overgang significant, omdat zij meer op zichzelf aangewezen zijn. Deze problematiek treft niet alleen de jongere en zijn of haar omgeving, maar ook de maatschappij. Sinds de stelselwijzigingen in de zorg per 1 januari 2015 krijgen jongeren met LVB wanneer zij 18 worden te maken met een vijftal stelsels. Door de stelselwijzingen heeft slechts een zeer kleine groep vanaf het 18de levensjaar recht op zorg via de Wet langdurige zorg; het merendeel van de jongeren met LVB is aangewezen op zorg en ondersteuning via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Gemeenten zijn sinds 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de functie Begeleiding van jongeren met LVB die onder de Wmo vallen. Gemeenten werken hierin vaak samen met zorgorganisaties, die zorg verlenen aan de jongeren met LVB via begeleiders. Daarnaast hebben gemeenten sociale wijkteams samengesteld die burgers in de wijk ondersteunen in hun sociaal en maatschappelijk functioneren. Uit onderzoek blijkt dat jongeren met LVB en hun begeleiders niet tevreden zijn met de begeleiding van deze jongeren rondom hun 18de levensjaar. Momenteel is er relatief veel inzicht is in de problematiek rondom het 18de levensjaar, maar één perspectief mist: de jongeren met LVB zelf. Het perspectief van de jongeren is cruciaal in het identificeren van aanbevelingen voor de begeleiders en sociale wijkteams betreffende de overgang naar volwassenheid. Deze studie heeft als doel inzicht te krijgen in de begeleidingsbehoeften van jongeren met LVB rondom hun 18de levensjaar en hun motivatie om hulp te blijven ontvangen vanuit het perspectief van de jongeren en hun directe omgeving. De doelstelling van dit project is tweeledig: 1. inzicht verkrijgen in de ervaringen en behoeften van jongeren met LVB betreft tot hun begeleiding rondom hun 18de levensjaar; en 2. aanbevelingen doen betreft de begeleiding van jongeren met LVB rondom hun 18de levensjaar. Boven genoemde doelen zullen behaald worden door het verzamelen van “life histories” van jongeren met LVB. Life histories is een veelvuldig gebruikte onderzoeksmethode onder jongeren met LVB. Tijdens deze methode wordt in samenwerking met de jongere hun levensgeschiedenis op papier gezet om op hun ervaringen en begeleidingsbehoeften rondom hun 18de levensjaar te analyseren. Daarnaast zal er gebruik worden gemaakt van de Zelfredzaamheid-Matrix zoals ontwikkeld door GGD Amsterdam. Dit instrument wordt gebruikt om inzicht te krijgen in de zelfredzaamheid van jongeren met LVB en bevat een elftal gerelateerde onderwerpen. Voor de life histories en Zelfredzaamheid-Matrix zullen de volgende personen geïnterviewd worden: 1. 10 jongeren met LVB; 2. 10 verwanten van jongeren met LVB; en 3. 10 begeleiders van jongeren met LVB. Tijdens de gehele duur van deze studie zal samengewerkt gaan worden met een co-onderzoeker met LVB, wie advies zal geven over het ontwerpen, uitvoeren en afronden van deze studie. Aan de hand van de kwalitatieve analyse zal een rapport worden geschreven voor beleidsmakers van de gemeenten Helmond en Arnhem en de betrokken zorgorganisaties, waarin de volgende onderdelen aan bod zullen komen: • Inzicht in de ervaringen van jongeren met LVB en hun verwanten en begeleiders die de reeds 18 zijn geworden. • Inzicht in de begeleidingsbehoeften van jongeren met LVB rondom het 18de levensjaar en de verwachtingen die zij hebben van begeleiders en sociale wijkteams. • Aanbevelingen voor de gemeenten Helmond en Arnhem en zorgorganisaties betreft het beleid over begeleiding van jongeren met LVB rondom het 18de levensjaar. • Aandachtspunten voor begeleiders en sociale wijkteams betreft de begeleiding van jongeren met LVB rondom het 18de levensjaar. • Een Zelfredzaamheid Toolbox met daarin een overzichtelijke presentatie van de conclusies uit dit rapport. Naast het rapport voor de gemeenten Helmond en Arnhem en de zorgorganisaties zal een folder over de uitkomsten van deze studie ontwikkelt worden in samenwerking met de eerder genoemde co-onderzoeker met LVB. Deze folder is specifiek gericht op jongeren met LVB en verwanten. Om deelnemers en betrokken van deze studie inzicht te bieden in de uitkomsten van deze studie wordt een afsluitend symposium georganiseerd.