Beter omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de curatieve zorg: kennis, methoden en tools
Informatie over beperkte gezondheidsvaardigheden niet toereikend
30-50% van de Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Zij hebben moeite om informatie over gezondheid te verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van beslissingen over hun gezondheid en zorg.
Veel zorgverleners ervaren in hun dagelijkse praktijk problemen in de omgang met deze groep patiënten, maar weten niet goed welke methodieken en tools er zijn om hen daarbij te ondersteunen, welke methode het best werkt, bij welke doelgroep en op welke moment in het zorgproces.
Structureel inbedden kennis over beperkte gezondheidsvaardigheden
Het doel van dit project is om kennis en oplossingsrichtingen aan te dragen aan zorgverleners om de aanpak van beperkte gezondheidsvaardigheden in de curatieve zorg te bevorderen en meer structureel in te bedden.
Verankeren systematische aanpak
Dit project resulteert in een overzicht van breed gedragen oplossingen, aanbevelingen en scenario’s om kansrijke vervolgstappen te kunnen zetten ter verankering van de systematische aanpak van beperkte gezondheidsvaardigheden binnen de Nederlandse curatieve zorg.
Hoe kun je als zorgverlener beter omgaan en communiceren met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden? Jany Rademakers en Janneke Noordman delen hun bevindingen en geven tips en tools waar je direct mee aan de slag kunt.
Meer informatie
Verslagen
Eindverslag
Veel uitdagingen in de zorg aan patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden
Bijna drie op de vier zorgverleners wordt regelmatig geconfronteerd met uitdagingen in het contact met patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden. De belangrijkste zijn:
De patiënt ..
1. …laat de beslissing bij mij
2. …kan de zorgvraag of de klachten niet duidelijk verwoorden tijdens het consult
3. …volgt mijn adviezen, bijvoorbeeld over leefstijl of medicatie, niet of onjuist op
4. …komt niet of te laat op de gemaakte afspraak
5. …laat niet merken wat hij of zij wil
(Bijna) de helft van de zorgverleners past de communicatie niet aan in het gesprek met deze groep patiënten, b.v. omdat ze niet weten hoe er mee om te gaan. Een aanbevolen strategie is de terugvraagmethode waarbij de zorgverlener de patiënt vraagt om in zijn eigen woorden te vertellen wat er zojuist besproken is. In dit project is materiaal ontwikkeld om de terugvraagmethode te bevorderen, bestaande uit een training en een aantal hulpmiddelen.
Beperkte gezondheidsvaardigheden zijn een veel voorkomend probleem in de curatieve zorg met een aantal negatieve
gevolgen. Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden maken minder efficiënt gebruik van beschikbare zorg en zijn er ook
minder tevreden over. Ze hebben minder kennis over gezondheid en ziekte, communicatie met zorgverleners en samen beslissen gaat hen minder goed af en ze hebben meer moeite met zelfmanagement (waaronder medicatiegebruik).
Veel zorgverleners ervaren in hun dagelijkse praktijk problemen in de omgang met deze groep patiënten, maar weten niet goed welke methodieken en tools er zijn om hen daarbij te ondersteunen, welke methode het best werkt, bij welke doelgroep en op welke moment in het zorgproces.
Dit onderzoek bestaat uit drie fasen:
1. In kaart brengen van (1) huidige kennis en ervaringen ten aanzien van de omgang en communicatie met mensen met
beperkte gezondheidsvaardigheden in de curatieve zorg en (2) bestaande methodieken en tools voor zorgverleners om
mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden te ondersteunen in het zorgproces. Hierbij wordt uitgegaan van de
praktijkkennis en –ervaring van zorgverleners en wat uit eerder onderzoek naar problemen en methodieken al bekend is. Deze fase leidt tot een kennisoverzicht voor zorgverleners dat aansluit bij de problemen en uitdagingen waar zij in de praktijk tegen aanlopen in hun contacten met mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden;
2. Het in samenwerking met zorgverleners en mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden ontwikkelen van een interventie of product op basis van (één of twee) bewezen effectieve en generiek in te zetten methodieken en tools. Dit product dient ter ondersteuning van zorgverleners en zal in drie zorgsettings als proef geïmplementeerd zal worden. Tevens zal meer in het algemeen gekeken worden naar randvoorwaarden en strategieën voor effectieve implementatie van methodieken en tools voor het omgaan met patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden in de curatieve zorg;
3. Identificeren van lacunes of ‘witte vlekken’: welke onderzoeksvragen moeten nog beantwoord worden en waar ontbreekt kennis op het gebied van de vergroting van de effectiviteit van de aanpak van beperkte gezondheidsvaardigheden en de implementatie daarvan in de curatieve zorg? Deze analyse wordt gemaakt op basis van fase 1 en 2, en in samenwerking met alle relevante stakeholders en koepelorganisaties.
Het onderzoek resulteert daarmee in een overzicht van breed gedragen oplossingen, aanbevelingen en scenario’s om
kansrijke vervolgstappen te kunnen zetten ter verankering van de systematische aanpak van beperkte
gezondheidsvaardigheden binnen de Nederlandse curatieve zorg. Ook zal een onderzoeksagenda voor vervolgonderzoek worden opgesteld.