COVID-19 vaccinatie bij nierpatiënten (RECOVAC)

COVID-19 is een gevaarlijk virus en kan fatale gevolgen hebben. Er zijn groepen mensen die zelfs een verhoogde kans hebben om hieraan te overlijden, bijvoorbeeld nierpatiënten. De kans dat een nierpatiënt overlijdt aan het virus is namelijk 4 keer groter dan bij een persoon uit de algemene bevolking. Een goedwerkend vaccin is voor deze groep mensen hard nodig, maar het is bekend dat bestaande vaccins over het algemeen minder goed werken bij nierpatiënten. Of dit voor COVID-19 vaccins ook zo is, waarom dit eventueel zo is en hoe deze groep dan tóch beschermd kan worden is waar dit onderzoek over gaat. Aan dit onderzoek werken alle Nederlandse Universiteiten met elkaar samen in een consortium onder de naam RECOVAC. Binnen het onderzoek zijn er 4 studies opgezet.

Doel

Het doel is om nierpatiënten zo goed mogelijk te kunnen beschermen tegen COVID-19. 
De 4 studies hebben ook een eigen doel:

1. RECOVAC Immuun Response studie: In detail de reactie van het immuunsysteem op COVID-19 vaccinatie bij nierpatiënten onderzoeken.  
2. RECOVAC Antistof studie:  de relatie tussen antistofreactie en bescherming tegen COVID-19 onderzoeken.
3. RECOVAC Registratie studie: het voorkomen en ernst van COVID-19 ná vaccinatie bij nierpatiënten vergeleken met de algemene populatie en met personen die niet gevaccineerd zijn.
4. RECOVAC Booster studie: de reactie van het afweersysteem en het optreden van COVID-19 na verschillende booster vaccinatie strategieën onderzoeken bij patiënten die geen antistoffen hebben aangemaakt na twee toedieningen van het Moderna vaccin.

Achtergrond

Waarom zijn deze onderzoeken nodig?

Voordat vaccinaties goedgekeurd worden en er daadwerkelijk gevaccineerd wordt is er veel onderzoek gedaan naar werking en het effect van deze vaccinaties. Helaas mist er specifiek onderzoek naar de werking en het effect van vaccinaties bij bepaalde kwetsbare doelgroepen, zoals nierpatiënten. Juist voor hen is bescherming extra belangrijk, want nierpatiënten en andere patiënten met een verslechterd immuunsysteem hebben veel meer kans om ernstig ziek te worden of zelfs te overlijden wanneer zij besmet raken met COVID-19.

Onderzoeksopzet

RECOVAC Immuun Response studie

De RECOVAC Immuun Response studie onderzoekt de reactie van het afweersysteem van nierpatiënten na COVID-19 vaccinatie.  In dit onderzoek wordt de afweer na vaccinatie in 175 patiënten met ernstige nierschade, 175 dialyse patiënten en 300 niertransplantatie patiënten onderzocht. De resultaten van deze groepen worden vergeleken met de controleresultaten van 200 mensen met een normale nierfunctie. Er wordt bloed afgenomen voorafgaand aan vaccinatie, 28 dagen na de eerste én tweede vaccinatie, 6 en 12 maanden na de tweede vaccinatie. Op de verschillende tijdstippen worden antistoffen gemeten, maar wordt er ook gekeken naar andere vormen van afweer.

RECOVAC antistofstudie

De tweede studie is gericht op de relatie tussen de hoogte van antistoffen en de (lange termijn) werkzaamheid van COVID-19 vaccinatie. Hierbij worden patiënten met ernstige nierschade, dialyse patiënten en niertransplantatiepatiënten op grote schaal uitgenodigd om middels een vingerprik thuis bloed af te nemen en op te sturen 28 dagen en 6 maanden na complete vaccinatie. Dit bloed wordt dan vervolgens onderzocht op specifieke antistoffen die aangemaakt worden na vaccinatie. Daarnaast wordt bijgehouden of iemand alsnog besmet raakt met COVID-19 middels een vragenlijst die wordt afgenomen 28 dagen, 6 maanden, 1 en vervolgens 2 jaar na complete vaccinatie. Daarmee zal een relatie worden onderzocht tussen de aanmaak van antistoffen na vaccinatie en het risico om alsnog besmet te raken met COVID-19.

RECOVAC registratie studie

Deze studie is gericht om de werkzaamheid van COVID-19 vaccinatie op lange termijn bij dialyse patiënten en niertransplantatiepatiënten te onderzoeken. Hierbij zal gekeken worden of iemand nog besmet raakt met COVID-19 na vaccinatie en in welke ernst en of dit verschilt met personen van de algemene bevolking of met mensen die niet gevaccineerd zijn. Ook zal er gekeken worden of er bepaalde patiënten kenmerken zijn die dit risico kunnen verhogen.

Voor dit onderzoek zal er een grote registratie bijgehouden worden van alle dialyse en niertransplantatiepatiënten Nederland en zal er grotendeels gebruik worden gemaakt met koppelingen van reeds bestaande registraties. Dit onderzoek zal 2 jaar duren.

RECOVAC booster studie

Deze studie is gericht op verschaffen van essentiële, ontbrekende informatie over de optimale COVID-19 boosterstrategie bij patiënten bij wie geen antistoffen aantoonbaar zijn na de twee standaard toedieningen van het Moderna vaccin. Het is daarnaast belangrijk om te onderzoeken of er nog betere methoden zijn dan alleen herhaalde toediening van vaccin indien er patiënten zijn die ook na een boostervaccinatie onvoldoende of geen antistoffen aanmaken.

De eerste resultaten

Op 9 november 2021 zijn de eerste resultaten van de RECOVAC Immuun Respons studie online gepubliceerd in Transplant Journal.