Cursus ‘Vrouwen en Gezondheid’. Nuldelijnszorg voor vluchtelingenvrouwen die seksueel en gendergerelateerd geweld (SGBV) hebben ervaren.
Seksueel en gendergerelateerd geweld
In Nederland ervaren vluchtelingen, ook met een verblijfsvergunning, problemen op het gebied van gezondheid en zorg. Seksueel en gendergerelateerd geweld (sexual and gender-based violence, SGBV) zoals verkrachting, partnergeweld en mensenhandel vormt een aanhoudende bedreiging voor met name (jonge) vluchtelingenvrouwen voor, tijdens en na de vlucht. SGBV heeft grote gevolgen voor de psychische en fysieke gezondheid van vrouwen, zoals posttraumatische stressstoornis (PTSS), seksuele en reproductieve problemen zoals ongewenste zwangerschap, of een hogere kans op seksueel overdraagbare aandoeningen.
Hulpverleners
Vrouwen die geweld hebben ervaren en daar gezondheidsproblemen door hebben, komen nauwelijks bij hulpverleners. Dit komt mede door een gevoel van schaamte, sociale uitsluiting en door trauma, maar ook omdat hulpverleners weinig kennis hebben. De huisarts, jeugdarts en verloskundige kunnen een rol spelen bij het herkennen van problemen, maar zij hebben weinig tijd.
Maatschappelijke, informele en zelforganisaties
Maatschappelijke, informele en zelforganisaties zoals NisaForNisa voor migrantenvrouwen of Dokters van de Wereld kunnen een vangnet bieden en een brug slaan door het bieden van steunnetwerken en het delen van informatie. De ervaringen van vluchtelingenvrouwen, zeker als ze SGBV hebben meegemaakt, vragen juist om extra aandacht en ondersteuning van mensen die je begrijpen en kunnen steunen. Dit is nodig om te kunnen verwerken wat ze hebben meegemaakt, te genezen, en om in de Nederlandse samenleving te gaan integreren.
Doel
In dit participatieve project staan de perspectieven, communicatie en samenwerking tussen betrokkenen centraal om te kunnen komen tot gedeelde plannen ten aanzien van verbeteringen in de zorg voor vluchtelingenvrouwen. Betrokkenheid van de personen over wie het gaat is noodzakelijk om problemen te analyseren en aan te pakken. Amsterdam UMC, Dokters van de Wereld (DvdW), NisaForNisa, Edu4U en Centrum Seksueel Geweld (CSG) willen gezamenlijk met, voor, en door vluchtelingenvrouwen en vrouwenorganisaties/organisaties voor vluchtelingen zoals Stichting AmaliaAcademy en Stichting Ykeallo bijdragen aan empowerment van vluchtelingenvrouwen door het ontwikkelen en organiseren van steungroepen Vrouw en Gezondheid. Zo worden de vrouwen zelf, de nuldelijnszorg, en onderlinge samenwerking versterkt.
Werkwijzen
Dit project beoogt dit te bereiken door:
- te inventariseren welke behoefte vluchtelingenvrouwen die SGBV hebben ervaren hebben aan laagdrempelige toegang tot zorg
- het realiseren van laagdrempelige toegang tot zorg (steungroepen Vrouwen en Gezondheid) door samenwerking van maatschappelijke, informele en zelforganisaties en CSG
- te evalueren wat de meerwaarde is van de cursus en welke factoren hierin een rol spelen
- inzicht te krijgen onder welke voorwaarden samenwerking succesvol kan worden gerealiseerd
In de steungroepen ontwikkelen vrouwen steunnetwerken en vriendschappen. Ook worden ervaringen met SGBV bespreekbaar gemaakt, door laagdrempelig thema’s zoals identiteit, opvoeding, relaties en geweld te behandelen aan de hand van casussen en activiteiten. Voor gevoelige onderwerpen zoals partnerrelaties, seksualiteit, en geweld is
verbinding tussen deelgenoten extra belangrijk. Tevens worden organisaties, zoals CSG, de Blijfgroep en de GGD uitgenodigd om kennis te maken met de vrouwen.
In totaal zijn er twee Arabische en twee Eritrese steungroepen ontwikkeld en geëvalueerd. De eerste resultaten laten zien dat vrouwen behoefte hebben aan de steungroepen en hier ook mee door willen gaan. Via verschillende routes zal de projectgroep door gaan met deze steungroepen. In samenwerking met de Gemeente Amsterdam en Dokters van de Wereld zullen steungroepen voor mannen met een vluchtachtergrond op huisvestingslocaties ontwikkeld en geëvalueerd worden. Ook zullen via de NWO Mozaïek beurs (PhD beurs) steungroepen voor vrouwen met een Arabische vluchtachtergrond verder ontwikkeld worden, op verschillende momenten van vrouwen hun levens, zoals in een AZC of op de wachtlijst voor de GGZ. Daarnaast zal de integratie van steungroepen in de keten van zorg onderzocht worden.