De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?
Sociale robots zijn nieuw in de zorg voor thuiswonende mensen met dementie. We hebben onderzoek gedaan naar robot Tessa. Zij kan iemand structuur bieden, doordat ze een herinnering geeft voor afspraken en dagelijkse handelingen. Maar wat betekent Tessa voor mensen met dementie? Geeft ze iemand inderdaad meer structuur? En kan ze de mantelzorger ondersteunen?
Resultaten
Ons onderzoek laat zien dat Tessa inderdaad van betekenis kan zijn voor mensen met dementie. Ze kan ondersteuning bieden om grip op de dag te krijgen of om mensen met dementie te activeren. Ook kan ze een ‘maatje’ worden omdat haar stem de stilte in huis doorbreekt. Toch zitten er beperkingen aan Tessa waardoor ze de verwachtingen niet altijd kan waarmaken. Tessa kan niet reageren op mensen, en ze is zich niet bewust van haar omgeving. Hierdoor is Tessa niet in alle situaties even geschikt.
Het inzetten van Tessa zal daarom vaak een zoektocht zijn die tijd en aandacht vraagt (en blijft vragen) van de mantelzorger en/of zorgverlener.
Meer informatie
- Lees over de ervaringen van deelnemers met robot Tessa
- Onderzoek op website hogeschool Windesheim
- Tessa website hogeschool Windesheim
Producten
Titel: Designing personalized, enjoyable and desirable robots with people suffering from dementia and their caregivers
Auteur: Geraldine Visser, Ruud Janssen, Jantine Bouma
Auteur: Geraldine Visser, Ruud Janssen, Jantine Bouma
Titel: Designing functionality for a social robot, a co-creation process with people suffering from dementia and their caregivers
Auteur: Jantine Bouma, Ruud Janssen, Geraldine Visser
Auteur: Jantine Bouma, Ruud Janssen, Geraldine Visser
Titel: De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?
Auteur: Gözde Duran
Auteur: Gözde Duran
Titel: Introducing Tessa. The sense and nonsense of a ‘social robot’ in home care for care receivers with beginning dementia
Auteur: Bart Cusveller
Auteur: Bart Cusveller
Titel: Sociale robots en Cocreatie: Samen met mensen met dementie applicaties ontwikkelen
Auteur: Geraldine Visser, Femke de Jong, Ruud Janssen, Jantine Bouma
Auteur: Geraldine Visser, Femke de Jong, Ruud Janssen, Jantine Bouma
Titel: Tessa en Zorgstandaard Dementie
Auteur: Bart Cusveller
Auteur: Bart Cusveller
Titel: Opgedane inzichten en geleerde lessen
Auteur: Ruud Janssen, Geraldine Visser, Jantine Bouma, Bart Cusveller, Rik Wesselink, Wiebe Kooistra, Wouter Keuning
Auteur: Ruud Janssen, Geraldine Visser, Jantine Bouma, Bart Cusveller, Rik Wesselink, Wiebe Kooistra, Wouter Keuning
Titel: Praktische richtlijnen voor het inpassen van Tessa in de zorg voor mensen met dementie
Auteur: Ruud Janssen, Geraldine Visser
Auteur: Ruud Janssen, Geraldine Visser
Titel: Sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: Plezier of bittere noodzaak?
Auteur: Geraldine Visser, Tijs Vandemeulenbroucke
Auteur: Geraldine Visser, Tijs Vandemeulenbroucke
Titel: Een zorgethische toets van Tessa
Auteur: Bart Cusveller
Auteur: Bart Cusveller
Titel: Designing Meaningful Applications and Interactions for a Social Robot for People with Mild Dementia
Auteur: Rik Wesselink, Jantine Bouma
Auteur: Rik Wesselink, Jantine Bouma
Titel: Ontwerp en technische specificaties sociale robot applicaties
Auteur: Wouter Keuning
Auteur: Wouter Keuning
Titel: Designing interactions for a social robot for people with mild dementia
Auteur: Rik Wesselink, Jantine Bouma
Auteur: Rik Wesselink, Jantine Bouma
Titel: Een stem in huis: De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie
Auteur: Ruud Janssen, Geraldine Visser, Jantine Bouma, Bart Cusveller, Rik Wesselink, Wouter Keuning, Wiebe Kooistra, Elles Gyaltsen-Lohuis, Judith Kaptein
Auteur: Ruud Janssen, Geraldine Visser, Jantine Bouma, Bart Cusveller, Rik Wesselink, Wouter Keuning, Wiebe Kooistra, Elles Gyaltsen-Lohuis, Judith Kaptein
Titel: Stapsgewijs met Tessa
Auteur: Donovan Walter
Auteur: Donovan Walter
Titel: Aanraakactivering
Auteur: Wouter Keuning, Rik Wesselink
Auteur: Wouter Keuning, Rik Wesselink
Titel: Muziekmaatje
Auteur: Peter Franken, Jimmy Tu, Loles Sanchez, Kaj van der Horst, Mitch Brinkman, Arwin Meijerink
Auteur: Peter Franken, Jimmy Tu, Loles Sanchez, Kaj van der Horst, Mitch Brinkman, Arwin Meijerink
Titel: Ik-ga-weg knop
Auteur: Wouter Keuning, Rik Wesselink
Auteur: Wouter Keuning, Rik Wesselink
Titel: De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?
Auteur: Windesheim
Link: https://www.windesheim.nl/
Auteur: Windesheim
Link: https://www.windesheim.nl/
Titel: De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?
Auteur: ProMemo
Link: https://promemo.org/
Auteur: ProMemo
Link: https://promemo.org/
Titel: De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?
Auteur: Janssen, T.J.W.M.
Auteur: Janssen, T.J.W.M.
Verslagen
Eindverslag
Sociale robots zijn een nieuwe ontwikkeling in de zorg voor mensen met dementie. In dit project hebben we onderzoek gedaan naar de sociale robot Tessa van het Nederlandse bedrijf Tinybots. Tessa kan een persoon met dementie structuur bieden, doordat ze een herinnering geeft voor afspraken en dagelijkse handelingen. Ze doet dat door het uitspreken van een boodschap die van tevoren is ingevoerd door de mantelzorger. Bijvoorbeeld: “Het is drie uur. Goedemiddag mevrouw Nijboer, hebt u zin in een kopje thee?” Tessa kan daarnaast ook ja/nee-vragen stellen en muziek afspelen.
Omdat sociale robots nog zo nieuw zijn, is het belangrijk om goed te begrijpen wat een robot als Tessa voor mensen met dementie en hun naasten kan betekenen. Geeft ze een persoon met dementie inderdaad meer structuur? Kan ze de mantelzorger ondersteunen? En wat vinden mensen eigenlijk van zo’n robot in huis?
Tessa is gedurende een periode van enkele weken tot maanden ingezet bij tien thuiswonende mensen met dementie. Naast de persoon met dementie waren ook familieleden en casemanagers bij het onderzoek betrokken. De onderzoekers kwamen regelmatig langs om te bespreken hoe Tessa hen beviel en om te leren van de ervaringen die de deelnemers hebben opgedaan met Tessa. Daarnaast zijn er groepsgesprekken gehouden met ouderen en zijn samen met de deelnemers enkele experimentele uitbreidingen voor Tessa ontwikkeld en beproefd.
Het project "De betekenis van sociale robots voor thuiswonende mensen met dementie: zin en onzin?" beoogt twee ontwikkelingen in de dementiepraktijk bij elkaar te brengen en naar een hoger plan te tillen: enerzijds het langer thuis blijven wonen van mensen met dementie, en anderzijds de opkomst van sociale robots.
Voor het langer thuis blijven wonen zijn de volhoudtijd van de mantelzorger en de sociale gezondheid van de persoon met dementie essentieel. Sociale robots zouden deze volhoudtijd kunnen verlengen en de sociale gezondheid kunnen versterken. Het ontbreekt echter aan kennis over hoe en op welke gebieden sociale robots dit daadwerkelijk waar kunnen maken.
Met dit project leveren we, in samenwerking met thuiswonende mensen met dementie en hun mantelzorgers, kennis op over hoe en op welke gebieden sociale robots de sociale gezondheid en volhoudtijd kunnen bevorderen. Deze kennis vertalen we stapsgewijs naar applicaties voor sociale robots die we direct toetsen door ze in te zetten in de praktijk.