De bruikbaarheid en kosteneffectiviteit van E-Exercise, een integratie van een fysiotherapeutisch beweegprogramma met een webapplicatie, bij mensen met artrose

Artrose gaat gepaard met klachten als pijn, beperkingen in het fysiek functioneren en een verminderde kwaliteit van leven. Mede vanwege deze klachten is een groot deel van de patiënten met artrose niet of onvoldoende lichamelijke actief. Bewegen heeft tal van positieve effecten op de gezondheid. Regelmatig voldoende bewegen verkleint de kans op overlijden en verlaagt het risico op het ontstaan van ziekten. Ook heeft lichamelijke activiteit gunstige effecten op de mentale gezondheid en kwaliteit van leven. Bij patiënten met artrose komt daar ook nog bij dat lichamelijke inactiviteit op de lange termijn leidt tot een toename van hun beperkingen en een afname in het fysiek functioneren. Om het niveau van fysiek functioneren bij patiënten met artrose te behouden en te verbeteren is het dan ook belangrijk een gezond beweeggedrag te stimuleren. De vraag is echter op welke manier deze patiëntengroep het beste daarin ondersteund kan worden. Hiervoor zijn verschillende opties. Eén van de opties is een beweegprogramma van fysiotherapeuten. Het voordeel van een beweegprogramma dat aangeboden wordt door fysiotherapeuten is dat er face-to-face contact is. Het nadeel is echter dat de kosten relatief hoog zijn. En gezien het hoge en toenemende aantal patiënten met artrose is het van belang de kosten van dergelijke interventies juist te reduceren. Een relatief goedkope interventie is een beweegprogramma via internet aan te bieden, zoals de digitale beweeginterventie Artrose in Beweging. Aangezien 91% van de Nederlandse bevolking toegang heeft tot het internet kan een online beweeginterventie veel mensen bereiken met weinig kosten. Het nadeel van digitale interventies is echter dat relatief veel deelnemers gedurende de interventie afhaken (dropout varieert van 20 tot 60%) waardoor wordt aanbevolen een dergelijke interventie te combineren met face-to-face begeleiding. Tot nu toe is echter niet onderzocht of en op welke manier een digitale beweeginterventie geïntegreerd kan worden met een beweeg/oefenprogramma van fysiotherapeuten. Het hoofddoel van dit onderzoek is de bruikbaarheid en (kosten)effectiviteit van een dergelijke gecombineerd programma (genoemd E-Exercise) te bestuderen bij patiënten met artrose aan heup en/of knie en deze te vergelijken met een beweegprogramma van fysiotherapeuten. Het onderzoek bestaat uit verschillende fasen: 1. VOORBEREIDINGSFASE Het doel van de voorbereidingsfase is om een protocol voor E-Exercise te ontwikkelen, waarbij de KNGF-standaard beweeginterventie artrose en het digitale beweegprogramma Artrose in Beweging als basis dienen. Verder worden een literatuurstudie en focusgroepen met fysiotherapeuten en patiënten verricht. 2. PILOT FASE De toepasbaarheid en bruikbaarheid van het E-Exercise protocol wordt onderzocht in een pilot studie waaraan 10 fysiotherapeuten en 20 patiënten met artrose aan de heup of knie deelnemen. Informatie wordt verzameld via vragenlijsten en aanvullende interviews. Op basis van de resultaten wordt het E-Exercise protocol aangepast. 3. RANDOMISED CONTROLLED TRIAL De kosteneffectiviteit van E-Exercise wordt onderzocht in een gerandomiseerde klinische studie waarbij twee interventies met elkaar worden vergeleken: E-Exercise (experimenteel) en een beweegprogramma van fysiotherapeuten (gebaseerd op de KNGF-standaard beweeginterventie artrose). In totaal worden 200 patiënten met artrose aan heup of knie voor de studie geworven en gerandomiseerd. Bij het werven wordt rekening gehouden met het includeren van patiënten met een lage sociaal economische status. Primaire uitkomstmaten zijn lichamelijke activiteit (SQUASH en accelerometer) en fysiek functioneren (HOOS/KOOS). Secondaire uitkomstmaten zijn medische kosten, pijn, zelf-effectiviteit, vermoeidheid, kwaliteit van leven en tevredenheid van patiënten. De metingen worden verricht op baseline en na 3 en 12 maanden. De economische evaluatie wordt uit maatschappelijk oogpunt verricht. Bij de analyses worden subgroepanalyses gedaan om te bepalen bij welke patiënten E-Exercise het meeste effect heeft. Deze analyses worden aangevuld met interviews onder verschillende groepen patiënten zoals patiënten met hoge/lage SES en hoge/lage leeftijd (mix-methods). 4. IMPLEMENTATIEFASE Tijdens de implementatiefase wordt aan de hand van vragenlijsten, interviews en focusgroepen informatie verzameld over de toepasbaarheid en bruikbaarheid van E-Exercise bij patiënten met artrose en andere chronische aandoeningen. Door de werkgroep valorisatie wordt een implementatieplan ontwikkeld voor de disseminatie van de resultaten onder de eindgebruikers. Onderdeel van dit implementatieplan is het ontwikkelen van een website E-Exercise waarin informatie over de beweeginterventie is opgenomen voor zowel fysiotherapeuten, patiënten als andere zorgverleners. Naast het protocol en de website E-Exercise resulteert het onderzoek in een proefschrift over de toepasbaarheid en effectiviteit van E-Exercise.