De impact van de COVID-19 uitbraak op de diagnostiek en behandeling van kankerpatiënten: lessen voor de toekomst.
De corona crisis heeft invloed gehad op het diagnostisch traject bij kanker. Patiënten hebben vooral tijdens de eerste golf de huisarts gemeden, ook bij zogenaamde ‘alarmsymptomen’ voor kanker. Daarnaast zorgde corona voor vertraging bij herkenning en verwijzing van patiënten darm- en longkanker bij de huisarts. Of dit invloed heeft gehad op het ziektebeloop is nog onbekend. Met name in de eerste golf is de incidentie (hoeveel nieuwe ziektegevallen er zijn in een bepaalde periode) van kankerpatiënten gedaald, maar later is dit grotendeels ingehaald. Verder hebben veranderingen plaatsgevonden in de uitgevoerde diagnostiek en behandelingen in het ziekenhuistraject, maar de impact hiervan is beperkt. Daarbij is de doorlooptijd tot start behandeling voor de meeste patiënten korter geweest in de corona crisis dan eerdere jaren. De belangrijkste lessen voor de toekomst zijn dat richtlijnen snel geïmplementeerd kunnen worden en er mogelijkheden zijn voor fysieke en online consulten in de toekomst, waarbij afstemming met de patiënt hierin belangrijk is.
Doel
Er worden ‘lessen voor de toekomst’ geformuleerd, waarmee een optimale balans tussen door COVID-19 noodzakelijke aanpassingen in de zorg en de kwaliteit/beschikbaarheid van zorg voor mensen met kanker wordt gewaarborgd.
Achtergrond
De opsporing van en de zorg voor patiënten met kanker is mogelijk anders en minder goed verlopen tijdens de COVID-19 uitbraak.
Onderzoeksopzet
Om bij een volgende uitbraak of vergelijkbare ingrijpende gezondheidscrises te voorkomen, worden de volgende vragen beantwoord:
- Hoe groot was de invloed van de COVID-19 uitbraak op de opsporing van kanker?
- Waarom werden kankerdiagnoses later gesteld en hoe kunnen we dat voorkomen?
- Op welke manier is de zorg aangepast en wat is effect hiervan op de kwaliteit van zorg? Hoe kan dit volgende keer beter?
Eerste resultaten
De resultaten van dit project kunnen zorginhoudelijke, organisatorische en bekostigingsbesluiten in de zorg op korte en lange termijn ondersteunen. De resultaten zijn belangrijk voor de maatschappij en de toekomstige patiënt, omdat zorgmijding en gezondheidsverlies voorkomen moet worden. De eerste resultaten zijn in een factsheet samengevat. Op de website van Integraal Kankercentrum Nederland staan nog andere resultaten.
Context uitgestelde zorg
Dit onderzoek is één van de 4 onderzoeken naar het onderwerp uitgestelde zorg. Door de COVID-19-pandemie zijn geplande operaties en behandelingen deels uitgesteld. Deze gestapelde zorg legt extra druk bij patiënten en zorgprofessionals. De resultaten van dit onderzoek en aanverwante onderzoeken geven inzicht in mogelijke gevolgen van deze uitgestelde zorg, waardoor beleid eventueel aangepast kan worden ten einde kwalitatief hoogstaande zorg kunnen blijven leveren.
ZonMw werkt, samen met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners, aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en COVID-19 en de effecten daarvan op de maatschappij.
Producten
Auteur: M Grant, C van Gils, C Helsper, N van Erp, H van Weert, N de Wit. On behalf of COVID and Cancer-NL consortium, ZonMW (#10430022010014).
Auteur: M Grant, C van Gils, C Helsper, N van Erp, H van Weert, N de Wit. On behalf of COVID and Cancer-NL consortium, ZonMW (#10430022010014).
Auteur: Charles Helsper Matthew Grant
Auteur: Joyce Meijer
Auteur: Charles Helsper Matthew Grant Niek de Wit
Auteur: Charles Helsper Matthew Grant Niek de Wit
Auteur: Anouk Eijkelboom Lotte van Dongen Sabine Siesling
Auteur: Charles Helsper Matthew Grant
Auteur: Charles Helsper Matthew Grant
Auteur: Prof. Dr. Sabine Siesling Netherlands Comprehensive Cancer Organisation (IKNL), Utrecht University of Twente, Enschede
Auteur: Ellis Slotman
Auteur: Sabine Siesling Joyce Meijer
Auteur: Jeanne Bakx
Auteur: Anouk Eijkelboom Sabine Siesling
Auteur: Anouk Eijkelboom Sabine Siesling
Auteur: Sabine Siesling Joyce Meijer Marloes Elferink Boukje van Dijk Ellis Slotman Charles Helsper Matthew Grant Jolanda van Hoeve Anouk Eijkelboom Lotte van Dongen Lydia van der Geest Irene Dingemans Lisa van Hoogstraten
Auteur: Prof. Dr. Sabine Siesling Netherlands Comprehensive Cancer Organisation (IKNL), Utrecht University of Twente, Enschede
Auteur: Irene Dingemans
Auteur: Charles Helsper Matthew Grant Niek de Wit
Auteur: Sabine Siesling, senior onderzoeker IKNL & Universiteit Twente
Link: https://www.soncos.org/therapie-op-maat/
Auteur: Irene Dingemans
Auteur: Anouk Eijkelboom, onderzoeker IKNL
Auteur: Matthew P Grant Charles W Helsper Rebecca Stellato Nicole van Erp Kristel M van Asselt Pauline Slottje Jean Muris Daan Brandenbarg Niek J de Wit Carla H van Gils
Magazine: Cancers
Begin- en eindpagina: 1-12
Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36358772/
Auteur: E. Slotman K. Schreuder T.E.C. Nijsten M. Wakkee L. Hollestein A. Mooyaart S. Siesling M.W.J. Louwman
Magazine: Cancer
Begin- en eindpagina: 680-687
Link: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/jdv.17976
Auteur: Anouk H. Eijkelboom, Linda de Munck, Marie-Jeanne T. F. D. Vrancken Peeters, Mireille J. M. Broeders, Luc J. A. Strobbe, Monique E. M. M. Bos, Marjanka K. Schmidt, Cristina Guerrero Paez, Marjolein L. Smidt, Maud Bessems, Janneke Verloop, Sabine Linn, Marc B. I. Lobbes, Aafke H. Honkoop, Desirée H. J. G. van den Bongard, Pieter J. Westenend, Jelle Wesseling, C. Willemien Menke-van der Houven van Oordt, Vivianne C. G. Tjan-Heijnen and Sabine Siesling* on behalf of the NABON COVID-19 Consortium a
Magazine: International Journal of Hematology
Begin- en eindpagina: 1-12
Link: https://jhoonline.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s13045-021-01073-7.pdf
Auteur: Marinde F. R. Siepman Van den Berg MSc Matthew Grant MBBS, MBioethics, PhD Nicole van Erp MD, MSc, PhD Carla H. van Gils PhD Jean Muris MD, PhD Daan Brandenbarg PhD Kristel M. van Asselt MD, PhD Niek J. de Wit MD, PhD, FRCPe Charles W. Helsper MD, MSc, PhD COVID and Cancer-NL Consortium
Magazine: Cancer
Begin- en eindpagina: 131-124
Link: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/jgf2.597
Auteur: Rosanne C. Schoonbeek Dominique V.C. de Jel Boukje A.C. van Dijk Stefan M. Willems Elisabeth Bloemena Frank J.P. Hoebers Esther van Meerten Berit M. Verbist Ludi E. Smeele György B. Halmos Matthias A.W. Merkx Sabine Siesling Remco De Bree Robert P. Takes on behalf of the Dutch Head, Neck Society
Magazine: Radiotherapy and Oncology
Begin- en eindpagina: 146-147
Link: https://doi.org/10.1016/j.radonc.2022.01.029.
Auteur: Lisa M.C. van Hoogstraten Lambertus A. Kiemeney Richard P. Meijer Geert J.L.H. van Leenders Ben G.L. Vanneste Luca Incrocci Tineke J. Smilde Sabine Siesling Alfred J. Witjes Katja K.H. Aben on behalf of the BlaZIB study group and the COVID and Cancer-NL consortium
Magazine: Cancer
Begin- en eindpagina: 139-154
Link: https://doi.org/10.3233/BLC-211608.
Auteur: Joyce Meijer Marloes A. G. Elferink Geraldine R. Vink Femke P. C. Sijtsma Jeroen Buijsen Iris D. Nagtegaal Pieter J. Tanis Miriam L. Wumkes Ignace H. J. T. de Hingh Sabine Siesling
Magazine: International Journal of Colorectal Diseases
Begin- en eindpagina: 2013-2020
Link: https://doi.org/10.1007/s00384-022-04209-4
Auteur: Charles W. Helsper Carla H. Van Gils Nicole F. Van Erp Marinde F. R. Siepman van den Berg Omar Rogouti Kristel M. Van Asselt Otto R. Maarsingh Jean Muris Daan Brandenbarg Sabine Siesling Niek J. De Wit Matthew P. Grant on behalf of the COVID and Cancer Consortium
Magazine: Cancers
Begin- en eindpagina: 1-12
Link: https://doi.org/10.3390/cancers15051462.
Auteur: Désirée van Deukeren Berdine L. Heesterman Lianne Roelofs Lambertus A. Kiemeney J. Alfred Witjes Tineke J. Smilde Geert J.L.H. van Leenders Luca Incrocci Ben G.L. Vanneste Richard P. Meijer Sabine Siesling Bart P.J. van Bezooijen Katja K.H. Aben
Magazine: Cancer
Begin- en eindpagina: 1-11
Link: https://doi.org/10.1016/j.ctarc.2022.100553
Auteur: Rosanne C. Schoonbeek Dominique V.C. de Jel Boukje A.C. van Dijk Stefan M. Willems Elisabeth Bloemena Frank J.P. Hoebers Esther van Meerten Berit M. Verbist Ludi E. Smeele György B. Halmos Matthias A.W. Merkx Sabine Siesling Remco De Bree Robert P. Takes on behalf of the Dutch Head, Neck Society
Magazine: Radiotherapy and Oncology
Begin- en eindpagina: 42-48
Link: https://doi.org/10.1016/j.radonc.2021.12.005
Auteur: Prof. dr. Sabine Siesling
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Oncologie
Begin- en eindpagina: 1-2
Auteur: Anouk H. Eijkelboom Linda de Munck C. Willemien Menke-van der Houven van Oordt Mireille J. M. Broeders Desiree H. J. G. van den Bongard Luc J. A. Strobbe Marc A. M. Mureau Marc B. I. Lobbes Pieter J. Westenend Linetta B. Koppert Agnes Jager Ester J. M. Siemerink Jelle Wesseling Helena M. Verkooijen Marie-Jeanne T. F. D. Vrancken Peeters Marjolein L. Smidt Vivianne C. G. Tjan-Heijnen Sabine Siesling on behalf of The NABON-COVID-19 Consortium & The COVID and Cancer Care-NL Consortium
Magazine: Breast Cancer Research and Treatment
Begin- en eindpagina: 161-175
Link: https://doi.org/10.1007/s10549-022-06732-y.
Auteur: Joyce Meijer Marloes A.G. Elferink Jolanda C. van Hoeve Jeroen Buijsen Felice van Erning Iris D. Nagtegaal Pieter J. Tanis Geraldine R. Vink Miriam L. Wumkes Ignace H.J.T. de Hingh Sabine Siesling
Magazine: Clinical Colorectal Cancer
Begin- en eindpagina: 171-178
Link: https://doi.org/10.1016/j.clcc.2022.02.005
Auteur: Anouk H.Eijkelbooma, Linda de Munck, Marc B.I.Lobbes, Carla H.van Gils, JelleWesseling, Pieter J.Westenend, CristinaGuerrero Paez, Ruud M.Pijnappel, Helena M.Verkooijen, Mireille J.M.Broeder, Sabine Siesling, On behalf of the NABON COVID-19 Consortium and the COVID and Cancer-NL Consortium
Magazine: Preventive Medicine
Begin- en eindpagina: 1-10
Link: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0091743521001869
Auteur: Esther Toes-Zoutendijk Geraldine Vink Iris D. Nagtegaal Manon C.W. Spaander Evelien Dekker Monique E. van Leerdam Sabine Siesling Iris Lansdorp-Vogelaar Marloes A.G. Elferink on behalf ofCOVID and Cancer-NL consortium
Magazine: European Journal of Cancer
Begin- en eindpagina: 38-43
Link: https://doi.org/10.1016/j.ejca.2021.11.008
Auteur: Sabine Siesling Anouk Eijkelboom
Auteur: Sabine Siesling Joyce Meijer
Auteur: Irene Dingemans Avinash Dinmohamed
Link: https://www.elo.huisartsopleidingutrecht.nl/course/view.php?id=666
Link: https://www.zonmw.nl/nl/de-impact-van-uitgestelde-zorg-door-de-covid-19-pandemie
Link: https://www.ntvo.nl/podcast/prof-dr-sabine-siesling/
Auteur: Dr. Vivian Engelen (v.engelen@nfk.nl) en Drs. Irene Dingemans (i.dingemans@nfk.nl).