De kunst van het succesvol implementeren

De afgelopen jaren is vanuit het werkveld een behoefte c.q. probleem gesignaleerd dat het voor initiatiefnemers uit de zorg lastig is om randvoorwaarden te identificeren en in beeld te houden voor een succesvol project in de eerste lijn zorgsector. Daarnaast blijkt het lastig voor samenwerkingsverbanden in de eerste lijn om volgens het Triple Aim (gelijktijdig behalen van een betere ervaren kwaliteit van zorg, betere gezondheid en lagere kosten) gedachtegoed te werken, aangezien projecten te weinig in staat blijken te zijn om hun eigen voortgang en behaalde doelen te monitoren. Dit terwijl Triple Aim een belangrijke randvoorwaarde is voor een duurzaam en succesvol project.

Om deze redenen is in opdracht van ZonMw het online instrument ‘de Zorgboom’ ontwikkeld en gerealiseerd. ‘De Zorgboom’ geeft een overzicht van alle randvoorwaarden waar een project aan moet voldoen, geeft inzicht in welke randvoorwaarden nog onvoldoende ontwikkeld zijn en adviseert projectteams.

Het instrument is ontwikkeld op basis van theorieën van population management, het regenboogmodel en Triple Aim. Er is een pilot uitgevoerd bij een selectie van vier “Op één lijn” praktijkprojecten (Velp, Scheveningen, Emmen en Weststellingwerf) waarin specifieke interventies zijn ontwikkeld voor thuiswonende ouderen. Op basis van de ervaringen uit deze pilot is ‘de Zorgboom’ ontwikkeld waarin Triple Aim is geïntegreerd.

Met hulp van ‘de Zorgboom’ worden projectteams bewust gemaakt van het Triple Aim gedachtegoed en wordt hen middelen aangeboden om Triple Aim te meten. Het bewust volgens het Triple Aim gedachtegoed werken, is in ‘de Zorgboom’ weerspiegeld door de bladeren.
De zes geïdentificeerde (rand)voorwaarden voor de inbedding van een interventie in een lokale situatie, zijn:
1. De (bepaling van de) populatie complexiteit. Onder populatie complexiteit wordt verstaan: de gezondheid van de doelpopulatie op gemeenteniveau, de prognose van de gezondheid van de doelpopulatie op gemeenteniveau, de impact van de interventie van een project op populatieniveau en de vergelijkbaarheid van de gezondheid van de projectpopulatie met de populatie op gemeente en landelijk niveau. In ‘de Zorgboom’ is dit weerspiegeld door de grond.
2. Het voldoen aan proces randvoorwaarden. Hieronder wordt verstaan: gemeenschappelijke referentiekaders, zoals gedeelde visies, missies, waarden en cultuur. In ‘de Zorgboom’ is dit weerspiegeld door de wortels.
3. Drie belangrijke borgingsfactoren: worden afspraken gemaakt betreft 1) de afstemming met de patiënt, 2) de afstemming tussen professionals en 3) de afstemming tussen organisaties in het project. In ‘de Zorgboom’ is dit weerspiegeld door de drie hoofdtakken.
4. Het aantal contacten en type samenwerking tussen deelnemers in een netwerk van een project en de bijbehorende dichtheid. In ‘de Zorgboom’ is dit weerspiegeld door de takken aan de hoofdtakken.
5. Het inspelen op de omgevingsfactoren van een project. Omgevingsfactoren zijn bijvoorbeeld de aanwezigheid van concurrentie en het aantal zorgaanbieders in de omgeving. In ‘de Zorgboom’ is dit weerspiegeld door het weer rondom de boom.
6. Het voldoen aan structurele randvoorwaarden. Hieronder wordt de middelen van een project verstaan. In ‘de Zorgboom’ is dit weerspiegeld door de hoeveelheid water beschikbaar voor de boom.

‘De Zorgboom’ lijkt een goed werkende metafoor te zijn om projectteams te ondersteunen in het behalen van een succesvol project. Projectleiders van de vier pilotprojecten hebben aangegeven het instrument te willen gaan gebruiken. Zij zien de meerwaarde van het instrument onder andere in het inventariseren, objectiveren en evalueren van problemen in projecten. Hiervoor is het wenselijk dat het instrument operationeel gemaakt wordt. Adviseurs van het ROS-netwerk willen met het JVEI samenwerken om ‘de Zorgboom’ door te ontwikkelen.