Dementia in metaphors: towards shared understanding and decision-making in families of various cultural backgrounds

Binnen het project 'dementie in metaforen' zijn metaforen geïdentificeerd waarmee mensen uit verschillende culturele groepen over dementie denken en spreken. Ook is een gesprekshulp ontwikkeld waarmee mensen met dementie, naasten en zorgverleners kunnen praten over ouder worden.

Aanleiding

In ons dagelijkse taalgebruik spreken we vaak over dementie met krachtige beeldspraken: denk bijvoorbeeld aan “opgaan in de mist” of “in je hersenen verdwalen”. Deze metaforen geven richting aan ons denken: ze scheppen beelden die betekenissen overbrengen. Een goed wederzijds begrip is essentieel voor gezamenlijke besluitvorming. Daarom is het belangrijk om inzicht te krijgen in de manier waarop mensen met dementie en hun naasten in hun alledaagse spreken en denken betekenis geven aan dementie. Dat is zeker van belang bij ouderen met wortels buiten Nederland. In deze groep wordt dementie onvoldoende gediagnosticeerd en behandeld. Factoren als taalproblemen en schaamtegevoelens dragen bij aan minder goede zorg voor deze populatie.

Doel

Het doel is om het dagelijkse denken en praten over dementie beter te begrijpen in een cultureel diverse groep personen met dementie en hun mantelzorgers. Zo kunnen we werken aan persoonsgerichte, cultureelsensitieve dementiezorg.

Aanpak

Er is kwalitatief onderzoek gedaan en de gegevens zijn geanalyseerd op basis van een gevestigde metafooridentificatiemethode. Daarmee zijn metaforen geïdentificeerd waarmee personen met een Chinese, Turkse, Marokkaanse, Surinaams-Nederlandse, Antilliaanse en autochtoon Nederlandse achtergrond en hun families dementie begrijpen en bespreken.

Naast het identificeren van relevante metaforen, zijn deze metaforen omgevormd tot een 'conversatietool' om discussie te stimuleren en besluitvormingsprocessen binnen gezinnen te ondersteunen over de diagnose en toekomstscenario's. De resultaten zijn gebruikt om een model voor shared-decision making (SDM) cultureelsensitiever te maken.

Samenwerkingspartners

Radboudumc, Bureau MORBidee, Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten (NOOM), Pharos, Metaphor Lab Amsterdam (Universiteit van Amsterdam)

Resultaten

In dit project identificeerden we metaforen waarmee mensen uit verschillende culturele groepen over dementie denken en spreken. We spraken met mensen met dementie, mantelzorgers en zorgverleners en ontwikkelden op basis van die interviews een gesprekshulp.

Vervolg

Om vervolg te geven aan het project, ontving het een VIMP-subsidie ten bate van Verspreiding- en Implementatie. Dit project heeft als titel: VIMP Naar een Kenniscentrum Dementie & Diversiteit

Meer informatie over dementie in metaforen

• Bekijk de gesprekshulp 'Tijd van leven'. Mensen met dementie, hun familieleven, vrienden en zorgverleners kunnen de gesprekshulp gebruiken om in gezamenlijkheid te praten over ouder worden. Of om te praten over ziek zijn.
• Flyer voor zorgprofessionals, over het gebruik van metaforen in de spreekkamer
• Lees het interview met de projectleiders
• Bekijk tips en tools voor memorabele zorg en ondersteuning in het boekje: Dementie in de dagelijkse praktijk
• Lees meer over dementie