Developing medicines for vulnerable groups A legal and ethical study on adequate consent procedures in relation to gaining or losing competence to consent to participation in research
Patiënten met dementie
Voor onderzoek naar dementie zijn proefpersonen heel belangrijk. Iemand die dement is, kan zelf vaak niet meer beslissen over deelname aan onderzoek. Je kunt deze patiënten om toestemming vragen voordat zij dement worden, via een ‘wilsverklaring’. Onderzoekers vinden dit een goed idee, zo blijkt uit dit onderzoek, mits zij tijdens het onderzoek goed in de gaten worden gehouden.
Kinderen
De medische wetenschap maakt steeds vaker gebruik van bloed en weefsel van jonge patiëntjes. Met hun lichaamsmateriaal, opgeslagen in een ‘biobank’, doen wetenschappers belangrijke ontdekkingen over hoe bijvoorbeeld suikerziekte ontstaat en hoe deze ziekte kan worden behandeld of voorkomen. Uit dit onderzoek komt naar voren dat er alleen materiaal van kinderen in biobanken mag worden opgeslagen als hun ouders dat goed vinden; naarmate kinderen ouder worden, moeten ze hierover ook zelf wat te zeggen hebben.
Producten
Auteur: E.J. Kranendonk
Auteur: E.J. Kranendonk
Auteur: Karin Jongsma, Mirjam Sprangers, Suzanne van de Vathorst
Auteur: Karin Jongsma en Suzanne van de Vathorst
Auteur: Karin Jongsma, Wendy Bos, Suzanne van de Vathorst
Auteur: karin jongsma en suzanne van de vathorst
Auteur: Karin Jongsma en Suzanne van de Vathorst
Auteur: karin Jongsma
Auteur: Karin Jongsma
Auteur: Jongsma, Karin Rolanda, van de Vathorst, Suzanne
Magazine: Monash Bioethics review
Auteur: Andorno, Roberto, Gennet, Eloïse, Elger, Bernice, Jongsma, Karin
Magazine: European Journal of Health Law
Auteur: Jongsma, Karin Rolanda, Sprangers, Mirjam A G, van de Vathorst, Suzanne
Magazine: Journal of Medical Ethics
Auteur: Jongsma, K., van de Vathorst, S.
Magazine: Research Ethics
Auteur: Jongsma, Karin, Bos, Wendy, van de Vathorst, Suzanne
Magazine: Bioethics
Auteur: K.R. Jongsma, R.L. van Bruchem-Visser, S. van de Vathorst, F.U.S. Mattace Raso
Magazine: Netherlands Journal of Medicine
Auteur: Kranendonk, Elcke J, Ploem, M Corrette, Hennekam, Raoul C M
Magazine: European Journal of Human Genetics
Auteur: Elcke J. Kranendonk, M. Corrette Ploem
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen
Auteur: E.J. Kranendonk
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidsrecht
Auteur: Jongsma, Karin Rolanda, van de Vathorst, Suzanne
Magazine: Journal of Medical Ethics
Verslagen
Eindverslag
Dit onderzoeksproject richtte zich op medisch-wetenschappelijk onderzoek waarbij kwetsbare deelnemers – patiënten met dementie en kinderen – betrokken zijn.
Voor onderzoek naar ouderdomsziekten, zoals dementie, zijn mensen die bereid zijn daaraan deel te nemen heel belangrijk. Maar iemand die dement is (of dat aan het worden is) kan zelf vaak geen toestemming voor deelname meer geven. Je zou mensen daarom eerder om toestemming kunnen vragen, voordat zij ziek worden, via een zogenaamde ‘wilsverklaring’. In dit project is onderzocht of zo’n wilsverklaring een goed idee is, en hoe het gebruik daarvan bevorderd kan worden.
De medische wetenschap maakt steeds vaker gebruik van bloed en weefsel (lichaamsmateriaal) van jonge patiëntjes. Gecombineerd met ander medisch wetenschappelijk onderzoek doen wetenschappers belangrijke ontdekkingen over hoe bijvoorbeeld suikerziekte ontstaat en hoe zo’n ziekte kan worden behandeld of voorkomen. Men noemt de opslagplaats van lichaamsmateriaal een ‘biobank’. Biobanken bewaren lichaamsmateriaal vaak langdurig zodat het beschikbaar is voor toekomstig onderzoeksvragen. In dit project is onderzocht welke rechten kinderen (en hun wettelijke vertegenwoordigers) hebben wanneer zij te maken krijgen met biobankonderzoek.
Dit project gaat over deelname van kwetsbare mensen – mensen die dement zijn geworden en kinderen – aan medisch wetenschappelijk onderzoek.
Voor onderzoek naar ouderdomsziekten zijn proefpersonen heel belangrijk. Iemand die door dementie wilsonbekwaam is geraakt, is zelf niet meer in staat toestemming te geven om deel te nemen aan wetenschappelijk onderzoek. Je zou deze mensen op een eerder moment (wanneer ze nog niet wilsonbekwaam zijn) via een wilsverklaring om toestemming voor toekomstige onderzoeksdeelname kunnen vragen. Maar wat is de betekenis van een eerder opgeschreven toestemming? Kun je wel besluiten voor je toekomstige zelf als dat door ziekte zo veranderd is? En zullen artsen eerder opgeschreven wensen volgen in de praktijk?
De medische wetenschap maakt steeds vaker gebruik van lichaamsmateriaal van patiënten, waaronder baby’s en jonge kinderen. Door dat te bestuderen doen wetenschappers belangrijke ontdekkingen over bijvoorbeeld de beste behandeling voor overgewicht, suikerziekte of ADHD. Lichaamsmateriaal wordt vaak voor vele jaren in zogenaamde ‘biobanken’ bewaard. Omdat lichaamsmaterialen veel vertellen over iemands medische toestand en erfelijke risico’s, zijn ze niet alleen van grote waarde voor wetenschappers, maar ook uitermate ‘privacygevoelig’ voor de mensen (kinderen) die het afstonden. Een belangrijke vraag is daarom onder welke voorwaarden lichaamsmateriaal van kinderen in een biobank mag worden bewaard. Moeten de ouders van het jonge kind hiervoor altijd toestemming geven? En welke rechten heeft het ouder wordende kind gedurende de bewaarperiode?