Diagnosis and staging of lung cancer by Endoscopic Ultrasound guided Fine Needle Aspiration (EUS-FNA)
Projectomschrijving
Verslagen
Eindverslag
Longkanker is met 8900 nieuwe patiënten per jaar een van de meest voorkomende vormen van kanker in Nederland. De behandeling van longkanker is afhankelijk van het stadium en om dit te bepalen is het veelal noodzakelijk om weefsel van de lymfeklieren tussen de longen weg te halen voor onderzoek. Momenteel gebeurt dit meestal door kijkoperaties. Kijkoperaties hebben als nadeel dat ze belastend zijn, algehele narcose en opname in het ziekenhuis vereisen en derhalve gepaard gaan met hoge kosten. Recent is gebleken dat lokale lymfeklieren ook nauwkeurig onderzocht kunnen worden door middel van een veel minder belastend onderzoek door ze met behulp van geluidsgolven aan te prikken vanuit de slokdarm. Deze endoscopische techniek met fijne naald aspiratie wordt afgekort als EUS-FNA (transoesofageal ultrasound- guided fine needle aspiration). EUS wordt uitgevoerd in dagbehandeling onder een licht slaapmiddel, is veilig en heeft de voorkeur van patiënten boven een kijkoperatie. In de landelijke richtlijn longkanker wordt EUS vermeld als een alternatief voor (kijk) operaties. Recent onderzoek toont aan dat EUS meer dan de helft van de geplande (kijk) operaties voor longkanker kan voorkomen. Deze resultaten zijn echter behaald door experts in academische centra en het is tot op heden niet bekend of deze resultaten reproduceerbaar zijn in algemene ziekenhuizen. Doel van deze implementatie studie was om vast te stellen of artsen in algemene ziekenhuizen met vergelijkbare betrouwbaarheid kunnen vast stellen of er uitzaaiingen van longkanker in de klieren aanwezig zijn. Allereerst werden longartsen en chirurgen voorgelicht over de mogelijkheden van EUS. Vervolgens werden negen artsen uit vijf ziekenhuizen opgeleid betreffende het gebruik van de EUS techniek . Na deze training werden 644 patienten gedurende twee jaar met EUS onderzocht in de implementatie ziekenhuizen en het opleidings centrum. Van de 551 patienten met longkanker die met EUS zijn onderzocht in de implementatie en expertise ziekenhuizen bleken dat net opgeleide artsen even goed in staat waren vast te kunnen stellen of uitzaaiingen aanwezig waren in de lymfeklieren tussen de longen. Het hoge aantal operaties dat voorkomen kon worden was vergelijkbaar (> 50%) voor beiden ziekenhuizen. Indien gewenst kan de huidige implementatie strategie gebruikt worden om de EUS methode landelijk te implementeren voor de z0rg van patiënten met longkanker.
Longkanker is met 8900 nieuwe patiënten per jaar een van de meest voorkomende vormen van kanker in Nederland. De behandeling van longkanker is afhankelijk van het stadium en om dit te bepalen is het veelal noodzakelijk om weefsel van de lymfeklieren tussen de longen weg te halen voor onderzoek. Momenteel gebeurt dit meestal door kijkoperaties. Recent is gebleken dat lokale lymfeklieren ook nauwkeurig onderzocht kunnen worden door middel van een veel minder belastend onderzoek door ze met behulp van geluidsgolven aan te prikken vanuit de slokdarm. Deze endoscopische techniek met fijne naald aspiratie wordt afgekort als EUS-FNA (transoesofageal ultrasound- guided fine needle aspiration). EUS-FNA wordt uitgevoerd in dagbehandeling onder een licht slaapmiddel, is veilig en heeft de voorkeur van patiënten boven een kijkoperatie. In de landelijke richtlijn longkanker wordt EUS- FNA vermeld als alternatief voor (kijk) operaties. Recent onderzoek toont aan dat EUS-FNA tot 70% van de geplande (kijk) operaties voor longkanker kan voorkomen. Deze resultaten zijn echter behaald door experts in academische centra en het is tot op heden niet bekend of deze resultaten reproduceerbaar zijn in algemene ziekenhuizen. Doel van deze implementatie studie is te onderzoeken of en zo ja hoe de behaalde resultaten ook in een algemene gezondheidszorg gerealiseerd kunnen worden. Om dit te testen zullen bij 500 patiënten in 5 verschillende algemene ziekenhuizen en bij 125 patiënten in een academisch ziekenhuis (LUMC) EUS-FNA onderzoeken worden verricht. Het belangrijkste eindpunt van de studie is "het aantal te voorkomen(kijk)operaties door EUS-FNA" in beide patiënten groepen. Patiënten met (de verdenking op) longkanker die een EUS-FNA onderzoek zullen ondergaan, en waarbij de volgende diagnostische stap een (kijk) operatie is, worden gevraagd of de uitslagen voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt mogen worden. Het tweede hoofddoel van de studie is het ontwikkelen en testen van een implementatie strategie welke als model kan dienen voor verdere implementatie van EUS-FNA naar minimaal 20-25 klinieken verspreid over het land. Om dit te bereiken worden de nieuwe mogelijkheden van het EUS- FNA onderzoek overbracht aan longartsen en longchirurgen via voordrachten, publicaties en cursussen. Tevens zal voorlichtingsmateriaal voor patiënten gerealiseerd worden. Voorts is een opleidingsprogramma opgesteld om artsen te leren de techniek uit te voeren en hoe deze methode in de eigen kliniek cq regio in te bedden in de zorg voor patiënten met longkanker.