DIAMAND: DIaloog op basis van het Ars Moriendi model voor autochtone en Allochtone Nederlanders en mensen met Dementie

Het aantal mensen in de palliatieve fase met een migratieachtergrond groeit. Het aantal mensen met dementie groeit ook. Zij hebben net als alle mensen behoefte aan gesprekken over levensvragen. Voor mensen met een migratieachtergrond kunnen behoeften in het laatste levensjaar verschillen per land van herkomst. De wensen kunnen religieus gekleurd zijn. Voor mensen met dementie en hun naasten kunnen de wensen nauw samenhangen met de ziekte. De zorg sluit nog niet altijd goed aan bij wat mensen met een migratieachtergrond en mensen met dementie nodig hebben. Dat leidt tot ongemak bij de patiënt, de naaste en de zorgverlener.

Doel

Ons doel was generalistische zorgverleners te ondersteunen om de spirituele en ethische dimensie van de beleving van patiënten in de palliatieve fase en hun familieleden in beeld te krijgen. Gericht op het bespreekbaar maken en houden om beter passende zorg te realiseren.

Aanpak/werkwijze

Samen met mensen met een migratieachtergrond, mensen met dementie en zorgverleners is onderzoek gedaan naar de beleving, waarden en spirituele wensen van Nederlanders van Turkse, Marokkaanse, Hindoestaanse, Creoolse en Javaanse afkomst en van mensen met dementie. Het onderzoek vond plaats in het ziekenhuis, het verpleeghuis en bij de zorg aan huis. Op basis hiervan pasten we een bestaand model voor gesprekken over levensvragen aan voor deze doelgroepen, nu het Diamant-Model.

Resultaten

Dit project leverde het volgende op:

  • een training voor geestelijk verzorgers, verpleegkundigen en casemanagers in het werken met het Diamant-Model
  • 30 getrainde geestelijk verzorgers die deze training over het Diamant-Model kunnen geven
  • ondersteunende boekjes en kaartjes voor Nederlandse, Surinaams-Nederlandse, Turks-Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse mensen en mensen met beginnende dementie en hun naasten, om als handvat te gebruiken bij het nadenken over levensvragen en het voeren van het gesprek daarover

Dit draagt bij aan betere ondersteuning bij levensvragen voor mensen met dementie en hun naasten en mensen met een migratieachtergrond.

Materialen

Boekje 'In gesprek over levensvragen' met handvatten voor patiënten en naasten …
Boekje 'In gesprek over levensvragen - het Diamant Model voor mensen met beginn…
Marc, Marieke en Hassan

In dit interview vertellen onderzoekers Marc Haufe en Marieke Potma, en geestelijk verzorger Hassan Bakir hoe het vernieuwde Diamant-Model in elkaar zit, hoe het te gebruiken is in de praktijk en wat de ontwikkelde training rondom het model inhoudt.

> Lees het interview

ZonMw en proactieve zorgplanning

Dit project financieren we vanuit ons programma Palliantie. Met dat programma zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor alle mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Het tijdig herkennen en bespreekbaar maken van wensen en behoeften rondom het levenseinde helpt om passende zorg aan hen te verlenen. Zeker als het gaat om patiënten met verschillende culturele achtergronden, of mensen met dementie.

Producten

Titel: How can existential or spiritual strengths be fostered in palliative care?
Auteur: Haufe M, Teunissen S, Potma M, Leget C.
Titel: Lezing congres Nederlands-Vlaamse Wetenschapsdagen Palliatieve Zorg Antwerpen. Wat was de tijd van uw leven? TIJDSDISCOURSEN IN DE PALLIATIEVE ZORG, EEN SCOPING REVIEW
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M., Teunissen S.C.C.M.
Titel: Developing a spiritual conversation tool for patients with early phase dementia receiving palliative care; an application of the Diamond model
Auteur: Marc Haufe, MA, Carlo Leget, PhD, Marieke Potma, MA, Saskia Teunissen, PhD
Titel: Unpacking awkwardness with patients’ spiritual issues among palliative care professionals: a survey
Auteur: Haufe M., Stalpers C.P., Potma M.C., Teunissen S.C.C.M., Leget C.J.W.
Titel: Lezing online international conference Death, Dying and Disposal 15 (DDD15). Decolonisation of Spiritual Palliative Care Research with Marginalized Dutch Migrants. A Proposal for a Care-based Epistemology. Manchester congres MP
Auteur: Marieke Potma
Titel: WHAT WAS THE TIME OF YOUR LIFE? Time Discourses in PC.
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M., Teunissen S.C.C.M.
Titel: Interview t.b.v. college ZEB-40 Theorieën van zorgethisch onderzoek in de Master Zorgethiek en Beleid, UvH over intersectionaliteit/power/privilege/superdiversiteit. Interview met Marieke over positionering onderzoeker MP
Auteur: Marieke Potma
Titel: College Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve zorg in de Master Zorgethiek en Beleid, UvH: Zorgethisch analyseren 2019
Auteur: Marieke Potma
Titel: Unpacking awkwardness with patients’ spiritual issues among palliative care professionals: a survey.
Auteur: Haufe M, Stalpers C, Potma M, Teunissen S, Leget C
Titel: The Development of a Spiritual Conversation Model for Patients with a Migrant Background
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M., Teunissen S.C.C.M.
Titel: Krachtbronnen in de geestelijke verzorging
Auteur: Haufe, M
Titel: Diamant levensvragen verpleegkunde
Auteur: Potma, M, Haufe, M
Titel: Wat was de tijd van uw leven? TIJDSDISCOURSEN IN DE PALLIATIEVE ZORG, EEN SCOPING REVIEW.
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M., Teunissen S.C.C.M.
Titel: Online posterpresentatie EAPC. DOING SPIRITUALITY. How to reflect on PC’s spiritual dimension in a specialized hospital team?
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M., Teunissen S.C.C.M.
Titel: Developing a spiritual conversation tool for patients with early stage dementia receiving palliative care; an application of the Diamond model.
Auteur: Haufe M, Leget C, Potma M, Teunissen S.
Titel: Twee workshops Ethische en spirituele vragen in de palliatieve zorg: de diamant als gespreksmodel in Groningen op het symposium van het Universitair Netwerk Ouderenzorg UMCG (UNO-UMCG): Passende zorg, hoe dan?
Auteur: Marieke Potma
Titel: Hoe kunnen existentiële of spirituele krachtbronnen worden ontsloten in de palliatieve zorg?
Auteur: Haufe M, Teunissen S, Potma M, Leget C
Titel: College in de Premaster Zorgethiek en Beleid (UvH) over zingeving en het onderzoek naar het diamantmodel.
Auteur: Marieke Potma
Titel: How can existential or spiritual strengths be fostered in palliative care?
Auteur: Marc Haufe, MA, Carlo Leget, PhD, Marieke Potma, MA, Saskia Teunissen, PhD
Titel: Posterpresentatie EAPC Berlijn. The Development of a Spiritual Conversation Model for Patients with a Migrant Background.
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M., Teunissen S.C.C.M.
Titel: Presentaties en oproep om hernieuwde aansluiting te vinden bij onderwijs
Auteur: Haufe, M.
Titel: Lezing congres Nederlands-Vlaamse Wetenschapsdagen Palliatieve Zorg Antwerpen. Wat was de tijd van uw leven? TIJDSDISCOURSEN IN DE PALLIATIEVE ZORG, EEN SCOPING REVIEW. Wat was de tijd van uw leven MP
Auteur: Marieke Potma
Titel: Exploring the spiritual dimension of needs in palliative care: How comprehensive is the Diamond model according to professionals working with palliative care patients? A Survey.
Auteur: Haufe M, Leget C, Glasner, T,Teunissen S, Potma, M.
Magazine: BMJ Supportive & Palliative Care
Titel: How can existential or spiritual strengths be fostered in palliative care? An interpretative synthesis of recent literature.
Auteur: Haufe M, Leget C, Potma M, Teunissen S.
Magazine: BMJ Supportive & Palliative Care
Link: https://spcare.bmj.com/content/early/2020/09/13/bmjspcare-2020-002379.info
Titel: Presentatie bij bijeenkomst migrantenvoorlichters van Pharos. Kennisuitwisseling over het diamantmodel als ontmoetingsruimte tussen verschillende culturen en religies.
Auteur: Marieke Potma
Titel: Pitch en workshops op de Propallia Kennismarkt voor projectleiders.
Auteur: Marieke Potma en Marc Haufe
Titel: Participatief actie onderzoek Zorgspectrum
Auteur: Haufe, M + zorgverleners
Titel: Pitch en workshops op de Propallia Kennismarkt voor projectleiders. Digitale flyer.
Auteur: Marc Haufe en Marieke Potma
Titel: Het diamantmodel testen met bewoner, familie, collega bij LD MP
Auteur: Marieke Potma
Titel: Participatief onderzoek UMC Utrecht in 3 hoofdrondes 2019/2020
Auteur: Marieke Potma
Titel: Les voor Hindoe geestelijk verzorgers aan de VU. Op uitnodiging van prof. dr. Sharda Nandram Inleiding Carlo Leget. Tevens concepttoetsing Hindoe variant, Marieke Potma.
Auteur: Marieke Potma en Carlo Leget
Titel: Pitch en workshops op de Propallia Kennismarkt voor projectleiders. Factsheet Online Kennismarkt Propallia MP MH
Auteur: Marieke Potma en Marc Haufe
Titel: Participatief onderzoek St Antonius ziekenhuis Utrecht
Auteur: Haufe, M
Titel: Validatie islamitische diamant. Projectgroep met dr. Hassan Bakir, islamitische geestelijk verzorger/theoloog. Isl Diamant ruimte integratie MH MP
Auteur: Marieke Potma en Marc Haufe
Titel: Five spiritual strengths your patients might be pursuing. / Palliatieve zorg als helende wederkerigheid?
Auteur: Haufe, M
Titel: 20211010 Uitnodiging UvH. Leergemeenschap. Een inclusief gespreksmodel voor spirituele zorg in de palliatieve fase MH MP
Auteur: Carlo Leget, Marc Haufe en Marieke Potma
Titel: Lespakket beginnende dementie
Auteur: Haufe, M.
Titel: Leergangpresentaties voor de leergemeenschap geestelijk verzorgers
Auteur: Leget, C. Haufe, M. Potma, M. Bakir, H. van Iersel, T.
Titel: Leergangpresentaties voor de Leergemeenschap geestelijk verzorgers (ons train de trainer onderdeel) 2021/2022. Evaluatieformulier
Auteur: Potma M.C., Leget C.J.W., Haufe M.

Verslagen


Eindverslag

Aanleiding Het aantal mensen met een migratieachtergrond in de palliatieve fase groeit. Het aantal mensen met dementie groeit ook. Zij hebben net als alle mensen behoefte aan gesprekken over levensvragen. Voor migranten in het laatste levensjaar kunnen behoeften verschillen per land van herkomst. De wensen kunnen religieus gekleurd zijn. Voor mensen met dementie en hun naasten kunnen de wensen nauw samenhangen met de ziekte. De zorg sluit niet goed aan bij wat migranten en mensen met dementie nodig hebben. Dat leidt tot ongemak bij de patiënt, de naaste en de zorgverlener. Onderzoek Dit project heeft samen met migranten, mensen met dementie en zorgverleners: • Onderzoek gedaan naar de beleving, waarden en spirituele wensen van Nederlanders van Turkse, Marokkaanse, Hindoestaanse, Creoolse en Javaanse afkomst en van mensen met dementie. • In het ziekenhuis, verpleeghuis en de zorg aan huis. • Met behulp van een bestaand gespreksmodel: het Diamant-model.

Onderwerpen

Palliatieve zorg
Dementie
Diversiteit
Ethiek
Passende zorg
Proactieve zorgplanning
Zingeving

Kenmerken

Projectnummer:
844001504
Looptijd: 100%
2018
2022
Gerelateerde programma's:
Gerelateerde subsidieronde:
Palliantie. Meer dan zorg, ronde 2017
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. C.J.W. Leget
Verantwoordelijke organisatie:
Universiteit voor Humanistiek

Domeinen

In het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland leest u meer over de onderwerpen structuur en proces, spirituele dimensie, cultuur en ethisch en juridisch.

Domein 2.2: gezamenlijke besluitvorming
Domein 2.9: deskundigheid
Domein 6: spirituele dimensie
Domein 9: cultuur
Domein 10: ethisch en juridisch