Diseasemanagement bij Zorggroep Haaglanden
ICT staat keten-DBC diabeteszorg in de weg
Eerstelijns Zorggroep Haaglanden (ELZHA), een samenwerkingsverband van ruim 200 huisartsen, richt zich met dit project op de ontwikkeling van een keten-DBC voor de diabeteszorg. Omdat de afzonderlijk gebruikte Huisartsen Informatie Systemen (HIS) zijn niet uniform ingesteld, maakt dit het lastig om te sturen op de door de zorgverzekeraar gewenste transparantie en kwaliteit. Een belangrijk aandachtspunt is dan ook ICT. De zorggroep onderzoekt of het mogelijk is de benodigde gegevens te extraheren uit de kwalitatieve gegevens van de HIS. Daarnaast richt het project zich ook op het implementeren van zelfmanagement binnen het zorgprogramma voor diabetespatiënten, waarbij aansluiting plaats vindt bij de behoefte van diverse groepen patiënten en hun mogelijkheden tot zelfzorg. Het doel is om uiteindelijk kwalitatief betere diabeteszorg te leveren.
Doelstelling
Een efficiënt lopende dbc-keten. Alle ketenpartners volgen de langelijk geldende zorgstandaard. Ze dragen actief kennis over hun specialismen aan elkaar over.
Producten
Verslagen
Eindverslag
ELZHA (Eerstelijns Zorggroep Haaglanden) heeft in 12 huisartsenpraktijken in de Haagse regio 3 zelfmanagementinterventies, Motivational Interviewing, DIEP en Conversation Maps, getest bij patiënten met diabetes mellitus type 2. Het doel was aanbevelingen te doen over welke interventie het beste ingezet kan worden bij welke patiëntenpopulatie, zodat de patiënt meer grip krijgt op zijn ziekte en de patiënt uiteindelijk ook minder complicaties krijgt.
De belangrijks conclusies die ELZHA na afloop van het project kan vaststellen zijn als volgt. Zelfmanagement was voor de meeste deelnemers aan dit project een abstract begrip. De praktijkondersteuners zijn primair gefocust op het overbrengen van praktische informatie, “zenden”, controleren van de gezondheidstoestand van de patiënt en het behandelen van klachten. De aanzet om patiënten te stimuleren tot zelfmanagement vraagt ander gedrag zowel van de hulpverlener als de patiënt. De rol van de hulpverlener is dan meer coachend en de patiënt heeft kennis van de chronische ziekte en realiseert zich dat hij zelf invloed heeft op het voorkomen van klachten en achteruitgang van de chronische aandoening( invloed op leefstijl). Deze “gewenste” verandering van gedrag van hulpverleners en patiënten is weerbarstig. Wij staan nog aan het begin van deze cultuuromslag om het denken en handelen van Ziekte en Zorg om te buigen naar Gezondheid en Gedrag. Dit is ons inziens de belangrijkste les bij het uittesten van de verschillende zelfmanagementinterventies. De uitdaging voor de zorggroep is nu om het gedachtegoed van zelfmanagement/diseasemanagement tussen de oren van de zorgverleners te krijgen. Welke interventie praktijkondersteuners ook inzetten, het motiveren van patiënten en het volhouden van gestelde doelen is een moeizaam proces. Praktijkondersteuners benadrukken dat alleen met hele kleine stappen het lukt om een positieve verandering bij patiënten te realiseren. Vooral wanneer patiënten geen opvolging geven aan de adviezen en afspraken, weten praktijkondersteuners vaak niet verder te komen met de patiënt.
De aanbeveling voor de zorggroep is om groepsinterventies die aansluiten bij de dagelijkse leefsituatie van de patiënten met een chronische ziekte, wijkgericht verder uit te bouwen zodat ingespeeld kan worden op de verschillende (benaderings-)behoeftes van de verschillende populaties in de Haagse regio. ELZHA heeft mede op basis van de ervaring met de interventie Conversation Maps een integrale aanpak van leefstijlbegeleiding als onderdeel van de pilot Cardiovasculair Risicio Management in de Wijk, verder uitgewerkt en zal dit voor de overige praktijken op het gebied van diabetes mellitus type 2 ook verder worden geïmplementeerd.
In de oorspronkelijke subsidieaanvraag lag de focus van het project Diseasemanagement bij patienten met Diabetes type 2 met name op aanpassen van de ICT. Bij de honorering heeft ELZHA van ZonMw de opdracht meegekregen ook aandacht te geven aan zelfmanagement en preventie. Dit is vervolgens gedaan in een nieuw Plan van Aanpak. Het ICT vraagstuk wordt overigens ook binnen de lopende zaken van ELZHA verder uitgewerkt.
Voor het opstellen en uitvoeren van het nieuwe Plan van Aanpak is een projectgroep ingericht. Hierin zijn verschillende beroepsgroepen vertegenwoordigd, zoals huisartsen, praktijkondersteuners, diabetesverpleegkundigen en dietisten.
In het nieuwe Plan van Aanpak staat beschreven hoe ELZHA zelfmanagement gaat inzetten binnen de deelnemende huisartsenpraktijken. Hierbij wordt gekeken naar de behoefte van patiënten en hun mogelijkheden tot zelfzorg, zodat uiteindelijk kwalitatief betere diabeteszorg geleverd wordt.
Dit gebeurt in twee fases: eerst wordt in zes praktijken drie verschillende vormen van zelfmanagement uitgeprobeerd:
- Motivational Interviewing
- DIEP
- Conversation Maps
De deelnemende praktijken zijn/worden van juni t/m sept 2010 getraind om deze interventies (vormen van zelfmanagement) in te kunnen zetten bij de door hun geselecteerde patiënten. Vanaf de zomer 2010 worden de interventies ingezet.
Vervolgens doet ELZHA, naar aanleiding van de bevindingen hiervan aanbevelingen over welke interventie het beste ingezet kan worden bij welke patiënten in de Haagse regio. Daarna vindt bredere uitrol van Zelfmanagement binnen de praktijken van ELZHA plaats, dit betekent dat op termijn alle praktijken van ELZHA een vorm van zelfmanagement aan hun patienten kunnen aanbieden.
ELZHA zou de interventies in de pilotfase graag in meerdere praktijken uitproberen, met name ook in achterstandswijken. Het projectbudget is hiervoor echter niet voldoende. Bekeken is/wordt of er aanvullende financiering verkregen kan worden. Aangezien het project verschoven is richting het onderwerp zelfmanagement is de oorspronkelijk begroting sowieso hierop aangepast.
Onderdeel van het project is verder dat ELZHA meewerkt aan het evaluatieonderzoek dat uitgevoerd wordt door het iBMG. Hiervoor moeten de deelnemende huisartsen en praktijkondersteuners en de deelnemende patienten op verschillende momenten vragenlijsten invullen. Het is gebeleken dat deze vragenlijsten moeilijk zijn om in te vullen en dat ze niet zijn aangepast aan (allochtone) patienten die een andere cultuur hebben en de nederlandse taal slecht spreken en lezen.
Vanwege personeelstekort in 2009 en een fusie tussen Zorggroep Haaglanden en HAZEL eind 2009 heeft het project enige vertraging opgelopen. In het eerste half jaar van 2010 is deze achterstand ingelopen, o.a. doordat vanaf november 2009 een projectmedewerker bij ELZHA is komen werken.