Doen of laten? Het bevorderen van gepaste zorg 2019-2022
Projectomschrijving
Het is belangrijk om zorg te geven met toegevoegde waarde voor de patiënt en te stoppen met zorg zonder toegevoegde waarde. Het Citrienfondsprogramma Doen of laten? maakt zorgverleners en patiënten bewust dat niet alle zorg toegevoegde waarde heeft, sommige zelfs schadelijk is, en helpt hen om niet-gepaste zorg te stoppen.
Doel
Doen of laten? had als doel om in kaart te brengen welke zorg niet-gepast is en om samen met zorgverleners en patiënten te onderzoeken hoe we daar het best mee kunnen stoppen. Ook wilden we kennis en ervaring opdoen om effectieve interventies te verspreiden.
Aanpak/werkwijze
Het programma ondersteunde in meer dan 20 projecten zorgverleners bij het stoppen met niet-gepaste zorg. Ook schaalden we succesvolle projecten op met behulp van leernetwerken en klinische leiders. We maakten een handleiding om te stoppen met niet-gepaste zorg en ontwikkelden een e-cursus voor medisch-specialisten en verpleegkundigen over dit onderwerp.
Samenwerkingspartners
In de stuurgroep waren vertegenwoordigers van alle belangrijke partijen: de Nederlandse Patiëntenfederatie, het Nederlands Huisartsgenootschap, de Federatie Medisch Specialisten, de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, Zorgverzekeraars Nederland, de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, Beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland en het Zorginstituut Nederland onder coördinatie van het Citrienfonds. Ook werkten we samen met Thuisarts.nl bij het maken van een keuzehulp voor maagklachten en met E-infuse bij het maken van de e-cursus.
Resultaten
Op veel plaatsen stopte men met niet-gepaste zorg. 10-tallen ziekenhuizen deden mee met de leernetwerken om onnodige urinekatheters en infusen te verminderen en om onnodige labdiagnostiek te verminderen. Honderden huisartsenpraktijken gebruikten de materialen van 2 landelijke campagnes: om de zorg voor maagklachten te verbeteren en huisartsen te helpen met doelmatige diagnostiek van vitamine B12 en D deficiëntie. Ook waren er verschillende regionale initiatieven. Zo verminderden ziekenhuizen in het noorden van het land fors het aantal onnodige operaties bij een achillespeesruptuur. Huisartsenpraktijken in Rotterdam verminderden het aantal voorschriften van antibiotica voor urineweginfecties en in Limburg verwezen huisartsen patiënten minder door naar de orthopedisch chirurg om hun knieklachten. Meer informatie leest u in de eindrapportage.
ZonMw en Citrienfonds
Binnen het Citrienfonds werkt de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra, universitaire medische centra en wij samen om de kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg in de toekomst op niveau te houden. Dit doen we met het doel om een duurzame gezondheidszorg te bevorderen.
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
De afgelopen jaren kwam er een beweging op gang die zorgverleners en patiënten stimuleert om met elkaar te bespreken wat gepaste zorg is. Het programma 'Doen of laten? Het terugdringen van onnodige zorg' speelde de afgelopen 4 jaar op verschillende manieren een belangrijke rol in deze beweging. Het vervolgprogramma 'Doen of laten? Het bevorderen van gepaste zorg' heeft als ambitie om deze beweging op te schalen en uit te breiden om zo de kwaliteit van de zorg te vergroten en de kosten te verlagen.
Door meer gepaste zorg te verlenen en niet-gepaste zorg te deïmplementeren wil het programma de zorg duurzamer te maken; artsen en verpleegkundigen krijgen meer tijd voor gepaste zorg en de zorg heeft meer waarde voor de patiënt. Het programma 'Doen of laten? Het bevorderen van gepaste zorg' heeft 3 doelstellingen.
Het programma wil:
- Zorgverleners deïmplementatieprojecten in hun eigen werkomgeving uit laten voeren. Hiervoor zullen 20 ziekenhuizen en huisartsennetwerken de mogelijkheid krijgen om een deïmplementatieproject te doen, ondersteund en gecoördineerd vanuit een overkoepelend expertteam met deïmplementatiedeskundigen.
- Succesvolle interventies uit het eerste deel van 'Doen of laten?' in Universitair Medisch Centra (umc) te implementeren, ondersteund door de huidige teams die ze ontwikkelden. Tegelijkertijd organiseren we voor een aantal van de projecten uit het eerste deel van 'Doen of laten?' een vervolgmeting. Hiermee krijgen we zicht op de duurzaamheid van de interventie.
- Scherp in beeld te krijgen waar de prioriteiten liggen bij het verminderen van niet-gepaste zorg. Op basis van bestaande administratieve data doen we een uitgebreide analyse van het volume en de kosten van niet-gepaste zorg met behulp van databestanden zoals VEKTIS, het DBC Informatiesysteem of de Landelijke Basisregistratie Zorg. Voor niet-gepaste zorg die niet te identificeren is in de databestanden voeren we dossierstudies uit.
Het programma kent een voorbereidingsfase (2019), een uitvoeringsfase (2020 en 2021) en een evaluatiefase (2022). Voor dit programma is 3 miljoen euro nodig. Een overkoepelend coördinatieteam van het Radboudumc coördineert de uitvoering. De stuurgroep stuurt het coördinatiteam aan. In deze stuurgroep zijn de betrokken beroepsverenigingen vertegenwoordigd te weten de Nederlandse Federatie van umc (NFU), De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), de Federatie Medisch Specialisten (FMS), Verpleegkundigen en Verzorgende Nederland (V&VN), het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) net als het Zorginstituut en de Nederlandse Patiëntenfederatie.
Voor de inhoudelijke begeleiding kent het programma een expertteam. Het coördinatieteam werft dit team en het gaat bestaan uit zorgverleners en onderzoekers uit de umc’s die al ervaring hebben met deïmplementatieprojecten.