Een continuüm van vertrouwen en deskundigheid: Ontwikkeling en evaluatie van een regionaal protocol voor 24/7 beschikbaarheid van gespecialiseerde palliatieve zorg in de thuissituatie

Om palliatieve zorg thuis beter te ondersteunen, is het protocol ‘palliatieve zorgplanning’ ontwikkeld. Hierin spelen expertverpleegkundigen palliatieve zorg, die nauw samenwerken met huisartsen, een belangrijke rol. Zorggroep Zuid-Gelderland (ZZG) past het protocol sinds september 2019 toe binnen haar organisatie.

Doel

Dit project onderzocht of een protocol voor palliatieve zorg eraan bijdraagt dat (meer) patiënten sterven op de plaats van voorkeur, met een betere symptoomcontrole en minder ongeplande ziekenhuisopnames in de laatste levensmaanden. Het zorgprotocol kan hierbij helpen door het verbeteren van de planning, de continuïteit en coördinatie van palliatieve zorg aan huis, en door de consultatiemogelijkheden beter beschikbaar te stellen in de thuissituatie.

Aanpak/werkwijze

We evalueerden het gebruik van het protocol met een effectevaluatie, een Budget Impact Analyse (BIA) en een procesevaluatie. De effectevaluatie en BIA voerden we uit op basis van data van overleden patiënten in 2017, 2018, 2019 en 2020 (tot 1 juni 2020). De procesevaluatie bestond uit vragenlijsten-, interview- en dossieronderzoek.

Samenwerkingspartners

We werkten samen met ZZG Zorggroep, Hogeschool Arnhem en Nijmegen, vertegenwoordigers van Zorgbelang, Nijmegen op één lijn (NOEL), Huisartsenkring Nijmegen, Canisius Wilhelmina Ziekenhuis en consortium ondersteuner van Stichting PZNL/Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).

Resultaten

Patiënten die volgens protocol behandeld zijn, hebben een 2 keer grotere kans om thuis te sterven dan patiënten waarbij het protocol niet gevolgd is. Ook hebben deze patiënten 1/3 minder ziekenhuisopnames gehad in de laatste 3 maanden voor overlijden. Bovendien blijkt dat invoering van het protocol een stijgende kostentrend weet om te buigen in een dalende kostentrend, met name door afname van kosten van medisch-specialistische zorg en dure geneesmiddelen. De procesanalyse laat zien dat het protocol fijn door eindgebruikers te gebruiken is, en leidde tot aanbevelingen voor verdere implementatie.

Het zorgprotocol draagt bij aan de wensen en behoeften van patiënten om thuis te kunnen overlijden. Het protocol leidt tot betere samenwerking tussen zorgverleners, zoals huisartsen, verpleegkundigen, expert verpleegkundigen palliatieve zorg en leden consultatieteams palliatieve zorg.