Een sterk verhaal: Een praktijkonderzoek naar een verhalende interventie ter bevordering van herstel bij mensen met persoonlijkheidsstoornissen in de derdelijns geestelijke gezondheidszorg
Helpt je levensverhaal bij herstel van persoonlijkheidsstoornissen?
Vraagstuk
Persoonlijkheidsstoornissen zijn psychische aandoeningen met een star patroon van gedachten, gevoelens, en gedragingen. Het is van belang de mens en de stoornis goed uit elkaar te houden; je bént niet je stoornis, maar kunt er wel last van hebben. Helpt het vertellen van je levensverhaal je te leren leven met je stoornis?
Waarom belangrijk?
Psychotherapie helpt bij persoonlijkheidsstoornissen, maar cliënten ervaren daarmee nog niet per se persoonlijk en maatschappelijk herstel. Hun klachten komen soms ook terug. Het is dus nodig om naast psychotherapie manieren te vinden voor een meer duurzaam herstel, passend bij iemands leven.
Wat is er ontwikkeld of onderzocht?
Uit een ontwerpstudie bleek een breed draagvlak onder mensen met persoonlijkheidsstoornissen en behandelaren voor een verhalende groepsinterventie die sociaal en persoonlijk herstel bevordert. De interventie die in de ontwerpstudie ontwikkeld werd, is vervolgens in een haalbaarheidsstudie geëvalueerd.
Wetenswaardigheden
De deelnemers schrijven hun levensverhaal aan de hand van een duidelijke structuur, gebaseerd op elementen die volgens de wetenschappelijke literatuur bijdragen aan een herstelproces. Deelnemers en behandelaren waardeerden de interventie positief. Er is een implementatietoolkit ontwikkeld met een handleiding en training voor behandelaren en werkmateriaal voor deelnemers.
Herstelondersteuning
Boek Binnen de buitenkant
Het boek Binnen de buitenkant gunt de lezer een kijkje in het hoofd en hart van mensen die vastliepen in zichzelf. Hun verhalen worden gelardeerd met persoonlijke tips, ervaringen van professionals en recente inzichten uit enkele, door ZonMw gefinancierde, projecten. Daarnaast is een apart hoofdstuk te lezen over het ontstaan en de visie van de herstelbenadering.
Producten
Auteur: Silvia Pol
Auteur: Silvia Pol & Christina Ullrich
Auteur: Silvia Pol, Renée Rosenboom & Gerben Westerhof
Auteur: Christina Ullrich, Zillah Loderus, Silvia Pol, Renee Roosenboom, Farid Chakssi & Gerben Westerhof
Auteur: Renée Rosenboom, Christina Ullrich, Silvia Pol, Zillah Loderus, Farid Chakhssi & Gerben Westerhof
Auteur: Renée Rosenboom, Christina Ullrich, Silvia Pol, Zillah Loderus, Farid Chakhssi & Gerben Westerhof
Verslagen
Eindverslag
Het doel van deze studie was een verhalende interventie te ontwerpen die op een gepersonaliseerde wijze bijdraagt aan persoonlijk en maatschappelijk herstel. De doelgroep waren mensen met persoonlijkheidsstoornissen die behandeling volgen in de derdelijns geestelijke gezondheidszorg.
Er werd een participatieve ontwerpstudie uitgevoerd met ervaringsdeskundigen en behandelaren. Meerdere ronden met interviews en focusgroepen resulteerden in consensus over het ontwerp van de interventie.
Daarna volgde een haalbaarheidsstudie. Deelnemers verbeterden significant in herstel. Hun levensboeken vertoonden verhaalkenmerken die gerelateerd zijn aan herstel. Deelnemers en begeleiders waardeerden de interventie zeer. Op basis van de ervaringen werd de interventie verder verbeterd.
Er is een implementatietoolkit beschikbaar bestaande uit een handleiding en training voor behandelaren en een werkboek en digitale tool voor deelnemers.
Het project werd uitgevoerd door Scelta (expertisecentrum voor persoonlijkheidsproblematiek van GGNet), de Levensstudio (praktijk voor levensverhalen) en het StoryLab van de Universiteit Twente.
Persoonlijkheidsstoornissen veroorzaken veel individueel leed en hoge maatschappelijke kosten. In de behandeling is het van belang mensen te sterken in hun persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke integratie. Scelta (GGNet) en het Story Lab (Universiteit Twente) onderzoeken of een verhalende aanpak mensen kan ondersteunen in hun herstelporoces. Wetenschappelijke inzichten, de expertise van behandelaren en de ervaringsdeskundigheid van clienten worden gebruikt om een verhalende interventie te ontwikkelen: een drieluik waarin mensen het beste uit hun verleden meenemen, hun eigen kracht in een keerpunt beschrijven en een verhaal voor nu en de toekomst ontwikkelen. In een eerste fase wordt de interventie ontworpen in een participatief proces. In een tweede fase wordt de interventie uitgeprobeerd en met clienten en behandelaren geevalueerd. Het uiteindelijke doel van dit project is om de benadering ook beschikbaar te maken voor andere behandelcentra voor persoonlijkheidsstoornissen.