Effect meting 10 proeftuinen woonservicegebieden
Langer zelfstandig dankzij aanpassing en diensten
Woonservicegebieden zijn gewone wijken of dorpen met een dienstenaanbod op het gebied van zorg, welzijn en wonen. Het doel van de gebieden is dat kwetsbare ouderen en mensen met een beperking langer zelfstandig kunnen wonen. De effectiviteit hiervan is echter nog niet onderzocht.
Doel
Dit project onderzoekt in tien proeftuinen het effect van de woonservicegebieden op het behoud van gezondheid, welbevinden en doelmatigheid. Het resultaat is de basis voor een openbaar ‘Advies inzake woonservicegebieden’ aan de bewindslieden van VWS, Infrastructuur en Milieu en de provincies.
Werkwijze
Het onderzoek start met een inventarisatie van de veranderingstheorieën die ten grondslag liggen aan de verwachtingen van woonservicegebieden. Vervolgens onderzoeken de projectmedewerkers indicatoren voor gezondheid, welbevinden en doelmatigheid van de levering van zorg en ondersteuning. De tien proeftuinen worden daarvoor vergeleken met vergelijkbare woonmilieus die geen woonservicegebied zijn.
Doelgroep
Ouderen en mensen met een beperking.
Producten
Auteur: Jannie Komduur
Magazine: Woonbondig
Auteur: Anne Marieke Braam Sophie Hartel Margriet Pol Fenna van Nes
Magazine: Wetenschappelijk Tijdschrift voor Ergotherapie
Link: http://www.wonenouderen.nl
Verslagen
Eindverslag
Woonservicegebieden belangrijk voor zelfstandig wonende oudere
Woonservicegebieden zijn gewone wijken of dorpen waar extra geïnvesteerd is in aanpassing van woningen voor ouderen. Diensten op het gebied van zorg, welzijn en wonen worden binnen de wijk op elkaar afgestemd, en voorzieningen (zoals een wijksteunpunt of gezondheidscentrum) zijn er goed bereikbaar. Het doel van deze gebieden is dat kwetsbare ouderen en mensen met een beperking langer zelfstandig kunnen wonen. Hoewel er meer dan 100 woonservicegebieden in Nederland zijn, en sommige daarvan al meer dan 10 jaar draaien, is nu voor het eerst onderzocht wat de effecten van deze gebieden zijn voor het dagelijks leven van ouderen die er wonen.
In 10 woonservicegebieden hebben 150 zelfstandig wonende ouderen van 70 jaar en ouder een uitgebreide vragenlijst ingevuld, en in ieder gebied is ook met 35 van hen een interview gehouden over hun ervaringen in de wijk of het dorp. Deze 10 woonservicegebieden kunnen als ‘koplopers’ worden beschouwd, en liggen verspreid over heel Nederland.
Woonservicegebieden blijken aan te sluiten bij wat ouderen zelf willen, en dragen er ook aan bij dat zij langer zelfstandig kunnen wonen. Erg belangrijk is dat woonservicegebieden er voor zorgen dat ouderen minder snel achteruit gaan als zij te maken krijgen met toenemende beperkingen. Dat komt onder andere doordat bij een wijkgerichte aanpak de signalen over het welbevinden en de gezondheid van ouderen beter worden opgepakt, en door de betere afstemming van ondersteuning en zorg in een netwerk van professionals en vrijwilligers. Ook is gebleken dat ouderen in woonservicegebieden minder vaak in het ziekenhuis hoeven te worden opgenomen, en dat het aanpassen van woningen in deze gebieden er aan bijdraagt dat minder beroep hoeft te worden gedaan op thuiszorg. Dat is belangrijk voor de kwaliteit van leven van ouderen, maar draagt ook bij aan de doelmatigheid van de zorg.
Het onderzoek is uitgevoerd door een team van de Radboud Universiteit Nijmegen, de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen en het UMCG in Groningen. De uitkomsten zijn in september 2012 gepubliceerd op de website van het project www.wonenouderen.nl
Het onderzoek verloopt volgens plan. Meer informatie over het project is te vinden op www.wonenouderen.nl.
In ieder van de tien proeftuinen zijn 150 (kwetsbare) ouderen geselecteerd die bereid zijn om een vragenlijst in te vullen over hoe zij hun gezondheid en welbevinden ervaren, en aan te geven welke betekenis de voorzieningen in het woonservicegebied voor hen hebben. Nog eens 35 ouderen uit deze groep nemen vervolgens deel aan een diepteinterview waarmee de onderzoekers meer te weten willen komen over hun vragen en behoeften. Ook de mantelzorgers worden vervolgens in het onderzoek betrokken.
Het grootste deel van het veldwerk is inmiddels afgerond, naar verwachten zullen eind september alle gegevens over de ouderen zelf binnen zijn, zodat de analyse van de uitkomsten kan beginnen. Door de uitkomsten te vergelijken met die voor zelfstandig wonende ouderen in wijken die minder speciale voorzieningen hebben dan een woonservicegebied, willen we er achter komen of (en hoe precies) woonservicegebieden 'werken'. Ook proberen we inzicht te krijgen in de vraag of de arrangementen die in woonservicegebieden worden aangeboden per saldo doelmatiger zijn dan het aanbod in gewone woonwijken, waar we veronderstellen dat ouderen vaak eerder naar een verzorgings- of verpleeghuis verhuizen omdat er te weinig voorzieningen zijn om zelfstandig te kunnen blijven wonen - ook als hun kwetsbaarheid toeneemt.