Effecten van Covid-19 op huisartsbezoek van patiënten in achterstandswijken
De druk op huisartsenpraktijken in achterstandswijken is groot door de gezondheidsproblemen bij bewoners en lage zelfredzaamheid. Door de verspreiding van COVID-19 bieden huisartsenpraktijken zorg op afstand: telefonische consulten, videobellen, e-health. Deze zorg en drempels voor huisartsbezoek door COVID-19 hebben mogelijk grote gevolgen voor kwetsbare groepen. In dit onderzoek wordt daarom onderzocht voor welke groepen zorg op afstand geschikt is en waar ruimte ontstaat voor patiënten die meer zorg nodig hebben.
Doel
Dit onderzoek moet duidelijk maken voor welke groepen zorg op afstand geschikt is en waar ruimte ontstaat voor patiënten die meer zorg nodig hebben. Hiervoor worden de ervaringen met de veranderende manier van werken in kaart gebracht
Onderzoeksopzet
Het onderzoek wordt opgedeeld in verschillende fases waardoor het mogelijk is tussentijdse inzichten te gebruiken bij een heropleving van het virus. Huisartsen zijn actief betrokken bij het onderzoek, waardoor de opgedane kennis direct kan worden toegepast. De huisartsenpraktijken doen mee aan interviews en houden dagboeken bij. Ook registreren ze het gebruik van de huisarts door patiënten. Er zijn tweemaal huisartsen en Praktijkondersteuners Huisartsen (POH’s) geïnterviewd van 15 huisartsenpraktijken in achterstandswijken: in de eerste fase van de coronacrisis in 2020 en in het voorjaar van 2021.
Eerste resultaten
In de eerste fase van de coronacrisis in 2020 waren tegen 90% van de patiëntencontacten op afstand: met name telefonisch, maar ook (in mindere mate) beeldbellen of e-mail. In het voorjaar van 2021 schatten huisartsen de verhouding face-to-face en zorg op afstand vaak in op ongeveer 50%-50% of 2/3 vs.1/3 (met uitschieters naar 80%-20% en 40%-60%). POH’s leverden in de eerste fase in 2020 veelal zorg op afstand, met name via de telefoon. In het voorjaar van 2021 zijn de Praktijkondersteuners Huisartsen weer teruggegaan naar merendeels face-to-face consulten.
Face-to-face consult versus zorg op afstand
De huisartsen zijn overwegend positiever over zorg op afstand, door (succes)ervaringen en enthousiasme van patiënten. Maar veel huisartsen vinden nog steeds zorg op afstand minder geschikt voor minder taalvaardige inwoners of met een lage opleiding. Veel praktijkondersteuners vinden face-to-face contacten een betere manier om zorg te leveren, omdat ze dan ook de non-verbale communicatie van de patiënt beter kunnen waarnemen. Positief vinden POH’s de flexibiliteit als zorg in sommige gevallen op afstand mogelijk is.
De analyse van data uit huisartseninformatiesystemen wordt voorbereid en het effect van de mate van zorg op afstand op zorguitkomsten wordt onderzocht. De onderzoeksresultaten worden regelmatig gepresenteerd tijdens interactieve online-bijeenkomsten met stakeholders.
Voor meer informatie kun je deze factsheet, rapportage over zorg op afstand en de projectpagina op een website met onderzoeksprojecten met the thema kwetsbare groepen en COVID-19 bekijken.
Context Organisatie van zorg
Context organisatie van zorg
Dit onderzoek is één van de 10 onderzoeken naar het onderwerp ‘organisatie van zorg’. De COVID-19-pandemie heeft een negatieve impact gehad op het gehele zorgsysteem in Nederland. De resultaten van dit onderzoek helpen bij het inrichten van zorg, zodat hoogwaardige kwaliteit van zorg geleverd kan blijven worden. Dit geldt zowel voor ziekenhuiszorg, als huisartsenzorg, geestelijke gezondheidszorg en thuiszorg.
ZonMw werkt, samen met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners, aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en COVID-19 en de effecten daarvan op de maatschappij.
Context
Waar in de eerste fases van de COVID19-epidemie vooral nadruk lag op de fysieke gezondheid, is er later steeds meer ruimte gekomen voor de mentale gezondheid. Onder mentale gezondheid verstaan we goed in je vel zitten. ZonMw financiert verschillende projecten over mentale gezondheid en mentale weerbaarheid. Die projecten kunnen gaan over de hele samenleving, maar ook vaak over een speciale doelgroep, zoals bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking of daklozen.
Auteur: Merkelbach I, Sana S, Magnée T, Kocken P, Peeter R, Denktas S.
Magazine: TSG Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen
Auteur: Healthy'R, Centrum voor gedragsonderzoek en ontwikkeling
Link: https://healthyr.nl/app/uploads/2021/11/HealthyR_zorg_op_afstand-Infographic.pdf
Huisartsenpraktijken in achterstandswijken bieden tijdens Covid-19 meer zorg op afstand: telefonische consulten, videobellen, e-health. Deze zorg heeft mogelijk gevolgen voor kwetsbare groepen. We hebben huisartsen en praktijkondersteuners tweemaal geïnterviewd over hun ervaringen: in de eerste fase van de coronacrisis in 2020 en in het voorjaar van 2021. Het blijkt dat in de eerste fase tegen 90% van de patiëntencontacten van huisartsen op afstand was, maar dit is in het voorjaar van 2021 afgenomen. Ook de POH’s zijn teruggegaan naar merendeels face-to-face consulten. Wel zijn voorjaar 2021 de huisartsen positiever over zorg op afstand, maar veel huisartsen vinden zorg op afstand minder geschikt als patiënten de taal minder goed spreken. Veel praktijkondersteuners vinden face-to-face contact een betere manier om zorg te leveren, omdat ze beter kunnen communiceren met de patiënt. De volgende stap is nu om het effect van de mate van zorg op afstand op zorguitkomsten te onderzoeken. We presenteren de onderzoeksresultaten regelmatig tijdens interactieve online-bijeenkomsten met betrokkenen.