Effectiviteit van burgerhulpverlening bij acute hartstilstand in aanvulling op reguliere ambulancezorg
De overleving van mensen die getroffen worden door een acute hartstilstand is sterk afhankelijk van de snelheid waarmee reanimatie (o.a. met behulp van een automatische externe defibrillator (AED)) wordt toegepast. Idealiter vindt reanimatie binnen 6 minuten plaats. In de regio Twente is een systeem ingevoerd waarbij getrainde burgers via sms worden gealarmeerd in het geval er in hun buurt iemand een acute hartstilstand krijgt. De gealarmeerde burger kan de reanimatie al starten (met behulp van de dichtstbijzijnde AED) voordat de het ambulancepersoneel ter plaatse is. Niet duidelijk is hoe (kosten)effectief dit alarmeringssysteem is en in hoeverre het proces van het alarmeringssysteem optimaal verloopt.
Inzicht in de (kosten)effectiviteit van het inzetten van getrainde burgers kan gebruikt worden bij de beslissing dit alarmeringssysteem in stand te houden en/of ook elders in Nederland in te voeren. Het levert ook aanbevelingen voor het optimaliseren van het systeem.
Verslagen
Eindverslag
In dit onderzoek wordt het project “lekenhulpverlening bij acute hartstilstand” geëvalueerd voor wat betreft het proces (de succes- en verbeterpunten van het project) en de kosten en effectiviteit (overleving). Het project lekenhulpverlening van Ambulance Oost (Twente) houdt in dat bij elke melding van een mogelijke hartstilstand een sms wordt gestuurd naar opgeleide vrijwilligers in de buurt van het slachtoffer die acute zorg kunnen verlenen naast de reguliere inzet van ambulances.
1679 vrijwilligers en 58 professionele hulpverleners namen deel aan de procesevaluatie door een vragenlijst over alle fasen van het project (van opleiding tot reanimatie) in te vullen. Voor het onderzoek naar de kosten-effectiviteit zijn 1938 patiënten geselecteerd met een vermoeden van een hartstilstand in de meldkamer in de periodes mrt 2006–feb 2008 en mrt 2008–mrt 2010 (voor en na invoering van het project) van wie daarna de overleving werd achterhaald.
Zowel vrijwilligers als professionele hulpverleners waren over het algemeen positief over het project. Toch konden verschillende concrete aanbevelingen worden gedaan om het project te optimaliseren en zo de kansen op hulpverlening door een vrijwilliger bij een hartstilstand te vergroten. De lekenhulpverlening lijkt het risico op overlijden binnen 1 dag na een vermoedelijke hartstilstand te verkleinen (van 58.8% naar 54.9%), en meer als deze plaatsvindt in relatief dunbevolkte gebieden, bij een relatief lange aanrijtijd, of bij een hartstilstand die niet thuis plaatsvindt. Op de langere termijn (90 dagen) lijken de effecten kleiner. De kosten na de eerste 2 startjaren zijn 34.359 € / gewonnen leven op dag 1 na de hartstilstand (minimum-maximum: 16.998€ - 49.102€ / gewonnen leven). De kosten in de opstartfase zijn meer dan tweemaal zo hoog. De meeste kosten hebben echter betrekking op kosten voor opleiding en AED’s die vaak toch al worden gemaakt.