Ervaringskennis als sleuteltechnologie voor een ecologie van gezondheid en participatie

In Nederland wenden we ons bij lichamelijke en geestelijke problemen tot professionals. Het vermogen van professionals om te helpen bij levensontwrichtende ervaringen is echter beperkt: zorgbehoeften overschrijden ruimschoots professionele middelen. Veel diagnoses werken bovendien beperkend: ze overbenadadrukken symptomen hetgeen medicaliserende effecten heeft en doen geen recht aan bronnen van veerkracht van mensen zelf. Diagnoses werken ook vaak stigmatiserend, genereren schaamte en hinderen participatie in de maatschappij. Veel praktische ervaringskennis van burgers om elkaar te helpen wordt daarentegen te weinig benut.

Doel

Binnen de geestelijke gezondheidszorg en in sommige medische specialismen spelen ervaringsdeskundigen c.q. patiëntenkennis wel een rol, maar de ontwikkeling van deze burgerkennis wordt beperkt door institutionele, professionele en bureaucratische doelen, werkwijzen en grenzen. Dit project gaat buiten de instituties onderzoek doen om Burgerkennis-in-de-buurt te ontwikkelen over gezondheid, veerkracht en participatie.

Aanpak

Daartoe organiseren zij twee laagdrempelige, gastvrije buurtontmoetingsplekken in Maastricht-West waar mensen steun kunnen vinden bij levensvragen en in de omgang met ontwrichtende ervaringen die gezondheid en veerkracht ondermijnen (bijv. verlies, armoede, ziekte, slaapproblemen, mantel-zorgen). Deze ontmoetingsplekken zijn gesitueerd in een drukbezochte kinder- en zorgboerderij en in een winkelcentrum. Op deze plekken bieden ervaringsdeskundigen en buurtvrijwilligers werkvormen aan zoals levensverhaal workshops, herstelwerkgroepen, de mensenbieb, film- en gesprekavonden, maar buurtbewoners kunnen ook zelf werkvormen initiëren. Door middel van een overdraagbare ‘strippenkaart’ (fysiek en digitaal) worden nieuwe verbindingen voor steun in de buurten gestimuleerd.

Een burgeronderzoeker onderzoekt de impact van deze werkwijzen met behulp van kwalitatieve methoden: analyse van veldwerk (observaties, conversaties), dagboekjes, interviews. De bevindingen worden regelmatige besproken met de ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, en consortium partners om tot een gedeelde interpretatie te komen.

Verwachte resultaten

Dit leidt tot een nieuwe theorie van Burgerkennis Gezondheid, Veerkracht en Participatie, een ‘gereedschapskist’ met inspiratie voor anderen, aanzet voor een opleiding Burgerkennis Gezondheid, Veerkracht en Participatie en een tentatieve schets van mogelijke economische impact.