Ethiek van e-Health tijdens de coronacrisis en daarna: lessen uit de pandemie

Ethiek van e-Health tijdens de coronacrisis en daarna: lessen uit de pandemie

Door de COVID-19 pandemie moeten preventie en (langdurige) zorg nu veelal op afstand worden gegeven. Hierbij maken zorgverleners gebruik van verschillende e-Health toepassingen. Denk bijvoorbeeld aan consulten via beeldbellen, apps voor zelfmonitoring, het opsporen van besmettingen  en virtueel bezoek van naasten. Ook veel overleg tussen zorgverleners onderling heeft virtueel plaatsgevonden. Nieuw is dat e-Health in de plaats kwam van directe interactie en niet alleen een aanvulling op de reguliere zorg was. Uit dit ‘natuurlijke experiment’ wil er geleerd worden hoe e-Health op een ethisch en juridisch verantwoorde manier kan worden ingezet tijdens en na de coronacrisis.

Verslagen


Eindverslag

Intensief gebruik van ehealth tijdens de coronapandemie vormde een goede gelegenheid om inzicht te krijgen in de ethische en juridische aspecten van ehealth, en voorwaarden voor verantwoorde implementatie, ook na de pandemie. Het empirisch-ethische project heeft de volgende casestudies onderzocht: beeldzorg, telemonitoring, anonieme digitale zorg in de GGZ, en ehealth in de langdurige zorg. Op basis van een ethische analyse van interviews met patiënten(verenigingen), hulpverleners, beleidsmakers en ontwikkelaars zijn er belangrijke aanbevelingen geformuleerd. Actieve betrokkenheid van zorgverleners en -vragers is essentieel voor ontwikkeling en evaluatie van e-health, waarbij een duidelijke zorgvisie leidend moet zijn. Daarnaast is het belangrijk dat bij opschaling rekening wordt gehouden met verschillen in patiëntenpopulaties en zorgdomeinen. Ook moet worden voorkomen dat digitale zorg drempels opwerpt om zorg te krijgen; m.n. voor mensen zonder de nodige digitale vaardigheden. Tenslotte, het is belangrijk dat al lerende kwaliteitseisen worden geformuleerd met een juiste balans tussen digitale en fysieke zorg.
De impact van de Corona-crisis op het gebruik van eHealth toepassingen is groot. Met name tijdens de eerste golf moest de zorg heel plotseling overstappen naar het leveren van digitale zorg op afstand. Ook latere contact beperkende maatregelen hebben geleid tot een veel intensiever en frequenter gebruik van digitale zorg op afstand. Binnen dit project brengen wij in kaart welke ethische en juridische lessen te leren zijn van deze periode van noodzakelijke improvisatie en aanpassing. Op basis van ons ethisch-empirische onderzoek (analyse van interviews met patiënten, zorgverleners, ontwikkelaars, beleidsmakers) enerzijds en ethisch-theoretisch onderzoek (literatuuronderzoek) anderzijds richten we ons op drie ethische thema’s die nader ethisch onderzoek en maatschappelijke en politieke aandacht behoeven.

Onderwerpen

COVID-19

Kenmerken

Projectnummer:
10430032010018
Looptijd: 100%
2020
2022
Gerelateerde programma's:
Gerelateerde subsidieronde:
Bottom-up ronde COVID-19 aandachtsgebied 3
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. M.H.N. Schermer
Verantwoordelijke organisatie:
Erasmus MC