Evaluatie van een sociale vaardigheidstraining (SoVA) bij basisschoolkinderen met autismespectrumstoornissen (ASS): generalisatie van vaardigheden door training van ouders en leerkracht?
Vraagstuk
Kinderen met autismespectrumstoornissen (ASS) vinden het vaak moeilijk om met andere kinderen om te gaan. Ze durven bijvoorbeeld niet te vragen of ze mogen meedoen of snappen niet goed hoe iemand zich voelt. Verbetert een sociale-vaardigheidstraining dit? Helpt ondersteuning door ouders en leerkracht bij het toepassen van geleerde vaardigheden buiten de training?
Onderzoek
Ruim 120 kinderen met ASS (groep 7 en 8) zijn gevolgd voor, tijdens en na de training. Tweevijfde volgde een training, bij tweevijfde werden ook ouders en leerkrachten erbij betrokken. Veranderingen in sociaal gedrag worden vergeleken met de kinderen zonder training.
Uitkomst
Ouders zagen klein en beperkt effect van de socialevaardigheidstraining vergeleken met ouders van kinderen zonder training. Het maakte niet uit voor de sociale vaardigheden van een kind of het actief geholpen werd bij oefenen daarvan buiten de training. Leerkrachten zagen direct na afloop iets meer effect van de training waarin ouders en zijzelf actief waren. Zes maanden na afloop van de training scoorden ouders de sociale vaardigheden op hetzelfde niveau als direct erna.
Auteur: Dekker Vera, Nauta H Maaike, Mulder J Erik, Timmerman E Marieke, de Bildt Annelies
Magazine: BMC Psychiatry
In de behandeling bij autismespectrumstoornissen (ASS) nemen sociale vaardigheidstrainingen een prominente plaats in. De effectiviteit van sociale vaardigheidstrainingen bij ASS is echter wetenschappelijk onvoldoende bewezen. Dit geldt vooral voor de generalisatie van geleerde vaardigheden.
Dit project had als doel de effectiviteit van een sociale vaardigheidstraining bij ASS in de laatste groepen van het (speciaal)basisonderwijs te onderzoeken. Specifieke aandacht ging uit naar de generalisatie van geleerde vaardigheden door het betrekken van ouders en leerkrachten voorafgaand aan en gedurende de training.
In deze studie bleek de sociale vaardigheidstraining slechts weinig effectief in vergelijking met het niet meedoen aan zo’n training. Bovendien bleek het intensief betrekken van ouders en leerkrachten het toepassen van geleerde sociale vaardigheden niet noemenswaardig te verbeteren.
Sociale vaardigheden zijn bij kinderen met autismespectrumstoornissen (ASS) onderontwikkeld. De klinische indruk is dat het trainen hiervan zinvol is, zeker voorafgaand aan de overgang van basis- naar middelbaar onderwijs. De effectiviteit van sociale vaardigheidstrainingen bij ASS is echter wetenschappelijk onvoldoende bewezen. Dit geldt vooral voor de generalisatie van geleerde vaardigheden. Het project heeft als doel de effectiviteit van een sociale vaardigheidstraining bij ASS in de laatste twee groepen van het (speciaal)basisonderwijs te onderzoeken. Hierbij wordt specifiek aandacht gegeven aan de generalisatie van geleerde vaardigheden door het betrekken van ouders en leerkracht voorafgaand aan en gedurende de training. Op basis van de resultaten uit deze studie kunnen uitspraken worden gedaan over of en wanneer een sociale vaardigheidstraining bij ASS zinvol is en welke factoren daarop van invloed zijn.
Sociale vaardigheden zijn bij kinderen met autismespectrumstoornissen (ASS) onderontwikkeld. De klinische indruk is dat het trainen hiervan zinvol is, zeker voorafgaand aan de overgang van basis- naar middelbaar onderwijs. Voor kinderen met ASS is dit een risicovolle transitie, omdat zij een relatief bekende groep, waarin zij min of meer geaccepteerd worden, verlaten en zich in een nieuwe groep een weg moeten banen. Ondanks genoemde klinische indruk, de brede inzet van sociale vaardigheidstrainingen en het scala aan methoden hiervoor, is de effectiviteit van sociale vaardigheidstrainingen bij ASS wetenschappelijk onvoldoende bewezen, met name gelet op de generalisatie van geleerde vaardigheden. (Inter)nationaal heeft er te weinig, te kleinschalig en te mager onderzoek plaatsgevonden om conclusies te kunnen trekken. Het voorgestelde project heeft als doel de effectiviteit van een sociale vaardigheidstraining bij ASS in de laatste twee groepen van het (speciaal) basisonderwijs te onderzoeken, met specifieke aandacht voor de generalisatie van geleerde vaardigheden door het betrekken van ouders en leerkracht voorafgaand aan en gedurende de training. Hierbij worden de aanbevelingen uit de literatuur meegenomen: specifieke aandacht voor generalisatie van geleerde vaardigheden, geprotocolleerd werken, gestandaardiseerde maten om eventuele vooruitgang te meten, een voldoende groot aantal deelnemers om uitspraken te kunnen doen over de effectiviteit, en een wetenschappelijk hoogstaand design in de vorm van een Randomized Controlled Trial, wat inhoudt dat de verschillende behandelvormen willekeurig worden verdeeld over de deelnemers. Op basis van de resultaten uit de voorgestelde studie kunnen uitspraken worden gedaan over of en wanneer een sociale vaardigheidstraining bij ASS zinvol is en welke factoren daarop van invloed zijn.