Evaluatie van non-invasieve diagnostiek van atherosclerose in de risicoschatting op hart- en vaatziekten
Aderverkalking ligt vaak ten grondslag aan hart- en vaatziekten. Roken, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en suikerziekte vergroten de kans op aderverkalking, maar dat is geen wet van Meden en Perzen. Erfelijke en andere, onbekende, factoren zijn ook betrokken. In dit onderzoek is gezocht naar een nieuwe test om het risico op hart- en vaatziekten goed te voorspellen. Patiënten met Familiaire Gecombineerde Hyperlipidemie (FCH) - een erfelijke afwijking in de vetstofwisseling - hebben duidelijk een dikkere en stijvere wand van de slagaders vergeleken met hun gezonde familieleden. Dit wijst op meer aderverkalking en een groter risico op hart- en vaatziekten. De waarde van de echometingen van vaatwanden bij patiënten met FCH is bepaald. In FCH families leveren ontstekings- en oxidatieparameters geen relevante bijdrage aan een dikkere vaatwand en toegenomen vaatwandstijfheid, de mate van overgewicht echter wel. In de gezonde bevolking blijkt vaatwandmetingen geen geschikte voorspeller van hart- en vaatziekten.
Producten
Auteur: ter Avest E, Holewijn S, Stalenhoef AF, de Graaf J.
Magazine: Clinical Science
Auteur: de Graaf J, van der Vleuten GM, ter Avest E, Dallinga-Thie GM, Stalenhoef AFH.
Magazine: Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism
Auteur: ter Avest E, Sniderman AD, Bredie SJ, Wiegman A, Stalenhoef AF, de Graaf J
Magazine: Clinical Science
Auteur: Ter Avest E, Stalenhoef AF, de Graaf J
Magazine: Clinical Science
Auteur: ter Avest E, Holewijn S, Bredie SJ, Stalenhoef AF, de Graaf J.
Magazine: Atherosclerosis
Auteur: van der Vleuten GM, Hijmans A, Heil S, Blom HJ, Stalenhoef AFH, de Graaf J.
Magazine: American Journal of Medical Genetics
Auteur: van der Vleuten GM, Kluijtmans LA, Hijmans A, Blom HJ, Stalenhoef AFH, de Graaf J.
Magazine: International Journal of Obesity
Auteur: van der Vleuten GM, Isaacs A, Zeng WW, ter Avest E, Talmud PJ, Dallinga-Thie GM, van Duijn CM, Stalenhoef AFH, de Graaf J.
Magazine: Biochimica et Biophysica Acta
Auteur: van der Vleuten GM, Isaacs A, Hijmans A, van Duijn CM, Stalenhoef AFH, de Graaf J
Magazine: Journal of Lipid Research
Auteur: van der Vleuten GM, Veerkamp MJ, van Tits LJ, Toenhake H, den Heijer M, Stalenhoef AFH, de Graaf J.
Magazine: Atherosclerosis
Auteur: Ter Avest E, Holewijn S, Bredie SJ, van Tits LJ, Stalenhoef AFH, de Graaf J.
Magazine: European Journal of Clinical Investigation
Auteur: van der Vleuten GM, van Tits LJ, den Heijer M, Lemmers H, Stalenhoef AFH, de Graaf J
Magazine: Journal of Lipid Research
Auteur: Dr Ewoud ter Avest met promotor prof dr. AFH Stalenhoef en copromotor dr. J. de Graaf
Auteur: Gerly van der Vleuten, promotor prof AFH Stalenhoef; co-promotor dr. J. de Graaf.
Verslagen
Eindverslag
Hart- en vaatziekten vormen de belangrijkste doodsoorzaak in Europa. In de meeste gevallen is aderverkalking de grondoorzaak. Er zijn vele risicofactoren bekend die het proces van aderverkalking versnellen, zoals roken, hoge bloeddruk, hoog cholesterol, suikerziekte etc. Echter niet iedereen met risicofactoren voor aderverkalking ontwikkelt hart- en vaatziekten en omgekeerd kunnen ook personen zonder evidente risicofactoren op jonge leeftijd hart- en vaatziekten krijgen. Waarschijnlijk spelen hierbij erfelijke en andere nog niet te meten factoren een rol.
Wij zijn op zoek naar een nieuwe test die goed het risico op hart- en vaatziekten kan voorspellen.
Door aderverkalking verandert de anatomie en functie van het bloedvat: de vaatwand wordt dikker en stijver en ook het vermogen van de vaatwand om zich te verwijden neemt af. Deze tekenen van aderverkalking in een bloedvat kunnen worden gemeten m.b.v. ultrageluid (= echo) onderzoek van de hals- en armslagader. Dit onderzoek is niet-invasief, niet-pijnlijk en patientvriendelijk. Dus ultrageluidsmetingen geven mogelijk belangrijke informatie over het bestaan en de mate van aderverkalking bij een persoon.
Mate van aderverkalking gemeten middels ultrageluidsonderzoek bij personen met laag en hoog risico op hart- en vaatziekten.
Familiaire Gecombineerde Hyperlipidemie (FCH) is een veel voorkomende erfelijke afwijking in de vetstofwisseling en gaat gepaard met een verhoogde kans op een hartinfarct op jonge leeftijd. Wij hebben het ultrageluidsonderzoek uitgevoerd bij 30 grote families met FCH met in totaal 310 personen. Daarnaast hebben alle deelnemers vragenlijsten ingevuld en bloed en urine afgestaan.
Om de waarde van het ultrageluidsonderzoek als risicovoorspeller van hart- en vaatziekten te bepalen in een gezonde populatie hebben wij bij 1517 personen van 50-70 jaar uit de omgeving van Nijmegen, die deelnemen aan de Nijmegen Biomedische Studie (NBS), de mate van aderverkalking gemeten middels het echo-onderzoek. Ook deze deelnemers hebben allemaal vragenlijsten ingevuld en is bloedgeprikt en urine verzameld.
Nieuwe risicofactoren voor hart- en vaatziekten.
Het tweede deel van ons onderzoek is gericht op het ontrafelen van nieuwe risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Hierbij onderzoeken wij enerzijds de rol van stoffen die betrokken zijn bij ontsteking en oxidatie. Daarnaast wordt de rol van het vetweefsel in het ontstaan van aderverkalking onderzocht door het meten van diverse stoffen in het bloed die door het vetweefsel worden geproduceerd. Verder wordt ook de relatie tussen erfelijke variaties en aderverkalking, gemeten middels ultrageluidsonderzoek, bestudeerd.