Evaluation and optimization of a safety checklist covering critical safety risks in surgical patients.
Met checklisten kunnen in de chirurgie fouten en ‘adverse events’ voorkomen. Het AMC ontwikkelde, valideerde en evalueerde de SURgical PAtient Safety System (SURPASS) checklist.
De SURPASS is vijf maanden in de praktijk gebruikt. De checklist gaat met de patiënt mee bij iedere stap in het chirurgische traject en richt zich op overdrachtsmomenten.
De meerderheid van de geobserveerde pre- en postoperatieve incidenten kwam overeen met een item op de checklist. Voor incidenten tijdens de operatie gold dit maar voor een derde. Een groot aantal incidenten tijdens de operatie werd beoordeeld als ongeschikt voor een checklist. 95% van de chirurgen en anesthesiologen vulde de lijst meestal of altijd in. De inhoud vond men grotendeels goed.
De SURPASS checklist dekt vrijwel alle veiligheidsincidenten die zich lenen voor een checklist. Een aantal logistieke aanpassingen bevordert de implementatie en compliantie.
Verslagen
Eindverslag
Inleiding. Tijdens ziekenhuisopnames, en met name rondom chirurgische procedures, komt een groot aantal vermijdbare ‘adverse events’ en medische fouten voor. In de luchtvaart en de petrochemische industrie wordt uitgebreid gebruik gemaakt van checklisten om de standaardisatie en de veiligheid te vergroten. Aangezien er grote overeenkomsten bestaan tussen de chirurgie en de luchtvaart, zouden checklisten in de chirurgie ook goed bruikbaar kunnen zijn om fouten en ‘adverse events’ te voorkomen. Wij ontwikkelden, valideerden en evalueerden de SURgical PAtient Safety System (SURPASS) checklist.
Methoden. Een systematic review over ‘adverse events’ in ziekenhuizen werd uitgevoerd. Daarna werd een concept-versie van de checklist ontwikkeld, gebaseerd op ‘human factors’ literatuur uit de luchtvaart en literatuur over chirurgische fouten, complicaties en ‘adverse events’. Het chirurgische traject werd geobserveerd om de items op de checklist te valideren. Nadat de aangepaste checklist gedurende vijf maanden in de praktijk had meegelopen, werd de vorm en inhoud van de lijst gestructureerd geëvalueerd.
Resultaten. In de systematic review werden acht studies geïncludeerd. De mediane incidentie van ‘adverse events’ was 9,2%, met een mediaan percentage van vermijdbare events van 43,5%. Operatie-gerelateerde events vormden het merendeel (39,6%).
De multidisciplinaire SURPASS checklist vergezelt de patiënt gedurende iedere stap van het chirurgische traject en richt zich met name op de overdrachtsmomenten tussen de verschillende fases van dit traject. In drie periodes werden gedurende 171 procedures 593 procesafwijkingen (incidenten) geobserveerd. De meerderheid van de pre- en postoperatief geobserveerde incidenten kwam overeen met een item op de checklist, maar voor tijdens de operatie geobserveerde incidenten gold dit maar voor een derde. Een groot aantal geobserveerde incidenten tijdens de operatie werd beoordeeld als ongeschikt voor een checklist. Evaluatiegesprekken met 38 betrokken chirurgen en anaesthesiologen lieten zien dat 95% de lijst meestal of altijd invulde. De inhoud van de lijst werd grotendeels goed bevonden. Een aantal logistieke suggesties werd gedaan, waaronder het elektronisch maken van de lijst en het verbinden van consequenties aan het (niet) invullen van de lijst.
Conclusie. We ontwikkelden een veiligheidschecklist voor de chirurgische patiënt, valideerden de lijst door het chirurgische traject te observeren en evalueerden de lijst na hem een tijd in de praktijk te hebben laten meelopen. De SURPASS checklist, die ook een time-out procedure bevat, dekt vrijwel alle veiligheidsincidenten die geschikt zijn voor een checklist. De lijst is bruikbaar, maar een aantal logistieke aanpassingen zou de implementatie en compliantie bevorderen.
Verder onderzoek is nodig om de lijst in de dagelijkse klinische praktijk te integreren en te bekijken of het gebruik van de lijst inderdaad leidt tot minder incidenten. Daarnaast moet de generaliseerbaarheid van de lijst naar andere snijdende specialismen worden onderzocht.