Evidence based handelen en zelfmanagementondersteuning door fysiotherapeuten en oefentherapeuten gericht op geïndiceerde preventie van klachten van de arm, nek en schouder (KANS) bij werkenden

Samenvatting Klachten van de arm, nek of schouders (KANS) komen veel voor en vormen een belangrijk gezondheidsprobleem. In Nederland bedraagt de jaarlijkse prevalentie van KANS 36,8% (specifieke KANS en aspecifieke KANS tezamen), waarvan 19% chronische klachten rapporteert. De klachten worden vaak veroorzaakt door het werk en bij 1 op de 3 werkenden leiden de klachten tot verzuim, in een derde van de werkenden met verzuim duurde het verzuim langer dan 10 dagen (Feleus et al., 2017). Binnen het begrip KANS wordt onderscheid gemaakt tussen specifieke KANS en aspecifieke KANS (Huisstede et al., 2008). In de huisartsenpraktijk wordt de verhouding tussen specifieke en aspecifieke KANS geschat op 3:2 (Miedema en Feleus, 2013). Hoewel al enige jaren wordt aangedrongen op meer aandacht voor werk binnen de reguliere zorg – de SER spreekt over arbeidsgerichte of arbeidsgerelateerde zorg (SER, 2014) – blijkt het binnen de zorg nog lastig om dat te realiseren. Het is belangrijk dat eerstelijns zorgprofessionals in de behandeling van werkenden met KANS in een vroegtijdig stadium aandacht hebben voor het werk en werkgerelateerde problemen (2012; Hutting, 2015; Feleus et al., 2017) en werkenden met KANS ondersteunen bij het opdoen van voldoende zelfmanagementvaardigheden om zodoende verzuim (absenteïsme) en verminderde arbeidsproductiviteit (presenteïsme) te voorkomen. Doelstelling van het project is het evidence based handelen van fysiotherapeuten en oefentherapeuten bij werkenden met KANS te optimaliseren, zodat zij in staat zijn om werkenden met KANS optimaal te begeleiden, waarbij zij gebruik maken de multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS en expliciete aandacht hebben voor arbeidsparticipatie en het versterken van de eigen regie van de doelgroep. Dit project is gericht op geïndiceerde preventie bij werkenden met KANS. Geïndiceerde preventie richt zich op mensen met beginnende klachten en voorkomt dat beginnende klachten verergeren tot een aandoening. Door vroegtijdig in te zetten op evidence based geïndiceerde preventie kan mogelijk voorkomen worden dat de beginnende klachten verergeren tot een persisterende aandoening, kunnen verzuim (absenteïsme) en verminderde arbeidsproductiviteit (presenteïsme) mogelijk voorkomen of beperkt worden en kan een bijdrage geleverd worden aan de duurzame inzetbaarheid van werknemers met KANS. Om de doelstelling te bereiken wordt in dit project ingezet op het optimaliseren van de kennis en vaardigheden van fysiotherapeuten en oefentherapeuten op het gebied van de multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS, arbeidsparticipatie en zelfmanagementondersteuning. Hierbij richt het project zich op implementatie van 3 eerdere ZonMw-projecten. Binnen de participerende lerende aanpak wordt een behoeftepeiling uitgevoerd door middel van focusgroepen en survey-onderzoek. Daarnaast wordt er door het projectteam nauw samengewerkt met enkele therapeuten, vinden er bijeenkomsten plaats en wordt het contact tussen de praktijken onderling gefaciliteerd. Binnen deze lerende aanpak staat het uitwisselen van ervaringen, ideeën en behoeften centraal hetgeen uiteindelijk zal leiden tot het ontwikkelen van een leertraject en projectproducten. De inhoud en wijze van aanbieding van het leertraject en de projectproducten (inclusief producten gericht op de client) worden gedurende de lerende aanpak vastgesteld in nauwe samenwerking met de doelgroep. Binnen het project zal een evaluatie (bestaande uit kwantitatieve en kwalitatieve componenten) onder de deelnemende therapeuten worden uitgevoerd volgens het RE-AIM principe. Met vijf dimensies richt dit model zich op; de representativiteit van de steekproef, het effect voor het individu, de representativiteit van de betrokken settings of organisaties, de mate van trouw en consistentie van handelen ten aanzien van de verschillende onderdelen van de interventie en de mate waarin de nieuwe interventie wordt geïnstitutionaliseerd en het langetermijneffect op het individu. Daarnaast zullen door middel van een korte vragenlijst cliënten (na het afsluiten behandeling) van de deelnemende therapeuten bevraagd worden over hun ervaringen met de geboden aanpak en (eventueel) ontwikkeld ondersteuningsproduct. Door de participatieve lerende aanpak, directe betrokkenheid van de eindgebruiker en integreren van actieve leerstrategieën verwachten we het project succesvol te kunnen implementeren en borgen binnen de 50 deelnemende praktijken. Na afloop van het project leveren we producten op die gericht is op het optimaliseren van de kennis en vaardigheden van fysiotherapeuten en oefentherapeuten op het gebied van de multidisciplinaire richtlijn aspecifieke KANS, arbeidsparticipatie en zelfmanagementondersteuning. De projectproducten blijven beschikbaar voor gebruik door de deelnemers en zijn beschikbaar voor verdere (bredere) implementatie.