Expertisecentrum PHarmacotherapie bij OudeRen (EPHOR)
Het Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen (Ephor) heeft als doelstelling informatie te verzamelen en beschikbaar te stellen over het zo goed mogelijk toepassen van geneesmiddelen bij ouderen.
Resultaten
Van 10 geneesmiddelengroepen zijn rapporten opgesteld van veel gebruikte geneesmiddelen bij kwetsbare ouderen. Deze staan op www.ephor.nl. Het is de bedoeling dat de rapporten in de door artsen en apothekers vaak geraadpleegde literatuur komt.
Daarnaast heeft Ephor methoden ontwikkeld om op efficiënte en betrouwbare wijze de medicatie van oude patiënten te optimaliseren. De methoden vormen de basis van de multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie. Ook een digitale ondersteuningsmethode is gemaakt om het doelmatig te kunnen doen.
Ephor heeft een methode ontwikkeld om studenten goed te leren omgaan met polyfarmacie. Door gebruik van de methode was er een 33% toename van correcte geneesmiddelveranderingen en een reductie van 30% van potentieel schadelijke voorschrijfbeslissingen.
Producten
Auteur: Paul A. F. Jansen and Jacobus R. B. J. Brouwers
Magazine: SCIENTIFICA
Auteur: Carolina J.P.W. Keijsers, Johanna E. de Wit, Jelle Tichelaar, Jacobus R.B.J. Brouwers, Dick J. de Wildt, Theo P. de Vries, Paul A.F. Jansen
Magazine: European Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: Wilma Knol, Monique M. Verduijn, A.C.A.M. (Rian) Lelie-van der Zande, Rob J. van Marum, J.R.B.J. (Koos) Brouwers, Tischa J.M. van der Cammen, Mirko Petrovic en Paul A.F. Jansen.
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: Linden van der CMJ, Jansen PAF, Geerenstein van EV, Marum van RJ, Grouls RJE, Egberts TCG, Korsten EHM
Magazine: Archives of Internal Medicine
Auteur: Mannesse CK, Jansen PAF, Van Marum RJ, Sival RC, Kok RM, Haffmans PMJ, Egberts TCG.
Magazine: Maturitas
Auteur: Jansen PAF
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde
Auteur: Linden van der CMJ, Jansen PAF, Marum RJ, Grouls RJE, Korsten EHM, Egberts ACG
Magazine: Drug Safety
Auteur: Meulendijks D, Mannesse CK, Jansen PAF, Marum van RJ, Egberts ACG
Magazine: Drug Safety
Link: http://www.figon.nl
Auteur: Beers E, Egberts ACG, Leufkens HGM, Jansen PAF
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde (TvO)
Auteur: Brouwers K, Hemels MEW, Jansen PAF
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Link: http://www.eugms.org
Auteur: Meulendijk, M.C., Spruit, M.R., Drenth-van Maanen, A.C., Numans, M.E., Brinkkemper, S., & Jansen, P.A.F.
Magazine: Health Informatics Journal
Auteur: Beers E., Egberts ACG, Leufkens HGM, Jansen PAF.
Magazine: Psyfar
Auteur: Arduino A. Mangoni, Paul A.F. Jansen and Stephen H.D. Jackson
Magazine: Expert Review of Clinical Pharmacology
Auteur: Erna Beers, Toine C. G. Egberts, Hubert G. M.Leufkens, Paul A. F. Jansen.
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Keijsers CJPW, Jansen PAF, de Wildt DJ, Brouwers JRBJ
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde (TvO)
Auteur: Brouwers JRBJ, Piersma-Wichers G, de Jonge Baas U, van Woerkom M.
Magazine: Medisch Contact
Auteur: Jansen PAF, Brouwers JRBJ
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde (TvO)
Auteur: Sino C, Bouvy M, Jansen PAF, Schop IMB, Egberts TCG, Schuurmans MJ.
Magazine: Journal of the American Directors Association
Auteur: A. Clara Drenth-van Maanen, Jonne Spee, Rob J van Marum, Toine CG Egberts, Larissa van Hensbergen, Paul AF Jansen.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Jansen PAF
Magazine: Modern Medicine
Auteur: Vermeulen Windsant- van den Tweel AMA, Verduijn MM, Derijks HJ, van Marum RJ
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: Brouwers JRBJ , Jansen PAF
Magazine: Modern Medicine
Auteur: Erna Beers, Toine C. G. Egberts, Hubert G. M. Leufkens, Paul A. F. Jansen.
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Knol W, van Marum RJ, Jansen PA, Egberts TC, Schobben AF
Magazine: Journal of clinical psychopharmacology
Auteur: 100. Carolina J P W Keijsers, Adrianus van B D van Doorn, Anouk van Kalles, Dick J de Wildt, Jacobus R B J Brouwers, Henrieke J van de Kamp, Paul A F Jansen.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Leen van M, Brouwers K, Meer van der F, Cate ten H.
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde
Auteur: Carolina J P W Keijsers, Jacobus R B J Brouwers, Dick J de Wildt, Eugene J F M Custers, Olle Th J ten Cate, Ankie C M Hazen, Paul A F Jansen
Magazine: British Journal of Clinical Pharmacology
Link: http://www.eugms.org
Auteur: Schouten HJ, Knol W, Egberts TC, Schobben AF, Jansen PA, van Marum RJ
Magazine: Journal of the American Directors Association
Auteur: Carolina J P W Keijsers, Jacobus R B J Brouwers, Dick J de Wildt, Paul A F Jansen
Magazine: British Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: Stephen H.D. Jackson, Paul A.F. Jansen and Arduino A. Mangoni
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Brouwers JRBJ, Janssen MJA, van lent-Evers NAEM, de Smet PAGM
Magazine: Medisch Contact
Auteur: Brouwers JRBJ, Visser E, Beinema MJ
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: Drenth-van Maanen C, Leendertse AJ, van Marum RJ, Verduijn MM, Egberts ACG, Jansen PAF.
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde (TvO)
Auteur: Drenth-van Maanen AC, Wilting I, Jansen PA, van Marum RJ, Egberts TC
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Beers E, Egberts TCG, Leufkens HGM, Jansen PA
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Drenth-van Maanen, A. Clara, van Marum, Rob J., Jansen, Paul A. F., Zwart, Jeannette E. F., van Solinge, Wouter W., Egberts, Toine C. G.
Magazine: PLoS ONE
Auteur: van Ojik AL,Huisman-Baron M, van der Veen L, Jansen PAF, Brouwers JRBJ, van Marum RJ, van Roon EN.
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde (TvO)
Link: http://www.eugms.org
Auteur: Annette L. van Ojik, Paul A.F. Jansen, Jacobus R.B.J. Brouwers, Eric N. van Roon.
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Knol W, Kleijer BC, Heerdink ER, Schobben AFAM, Egberts ACG, van Marum RJ, Jansen PAF.
Magazine: Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde (TvO)
Auteur: Ahmed AI, van Mierlo P, Jansen P.
Magazine: General Hospital Psychiatry
Auteur: Spee J, van Marum RJ, Egberts TCG, Drenth-van Maanen AC, Jansen PAF
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: A. Clara Drenth-van Maanen, Paul A. F. Jansen, Johannes H. Proost, Toine C. G. Egberts, Arjan D. van Zuilen, Dawi van der Stap and Rob J. van Marum
Magazine: British Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: Bart C Kleijer, Huiberdina L Koek, Rob J van Marum, Paul A F Jansen, Toine C G Egberts, Eibert R Heerdink
Magazine: Heart
Auteur: Carolina J P W Keijsers, Jacobus R B J Brouwers, Dick J de Wildt, Paul A F Jansen.
Magazine: Journal of clinical pharmacology
Auteur: Brouwers, Jacobus R. B. J.; van Ojik, Annette L.; van Roon, Eric N.; Jansen, Paul A. F.
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Carolien MJ van der Linden, Paul AF Jansen, René JE Grouls, Rob J van Marum, Marianne AJW Verberne, Lieke MA Aussems, Toine CG Egberts, Erik HM Korsten
Magazine: Therapeutic Advances in Drug Safety
Auteur: Prins MC, Kok RM, Jansen PAF.
Magazine: Psyfar
Link: http://www.figon.nl
Auteur: Lefeber GJ, Jansen PAF, van Puijenbroek EP
Magazine: European Geriatric Medicine
Auteur: Sino C, Bouvy M, Schop I, Jansen PAF, Schuurmans M
Magazine: European Geriatric Medicine
Auteur: Paul A.F. Jansen, J.R.B.J. (Koos) Brouwers en Eric N. van Roon.
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: G J Lefeber, A C Drenth-van Maanen, I Wilting, P A F Jansen, R J van Marum and A C G Egberts.
Magazine: Journal of the American Geriatric Society
Auteur: Carolina J P W Keijsers, Larissa van Hensbergen, Lotte Jacobs, Jacobus R B J Brouwers, Dick J de Wildt, Olle Th J ten Cate and Paul A F Jansen
Magazine: British Journal of Clinical Pharmacology
Auteur: van der Linden CM, Jansen PA, van Marum RJ, Grouls RJ, Egberts TC, Korsten EH
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Meulendijk, Michiel C., Spruit, Marco R., Drenth-van Maanen, A. Clara, Numans, Mattijs E., Brinkkemper, Sjaak, Jansen, Paul A. F., Knol, Wilma
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Wilting I, Drenth- van Maanen AC, Jansen PAF, van Marum RJ, Egberts ACG
Magazine: European Geriatric Medicine
Auteur: Huisman-Baron M, Veen van der L, Jansen PAF, Roon van EN, Brouwers JRBJ, Marum van RJ.
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Leliveld - van den Heuvel PM, Los M, van Marum RJ, Jansen PAF.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Meike C. Prins, A. Clara Drenth-van Maanen, Rob M. Kok, Paul A. F. Jansen.
Magazine: CNS Drugs
Auteur: Huisman-Baron M, Veen van der L, Jansen PAF, Roon van EN, Brouwers JRBJ, Marum van RJ
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: Beers E, Egberts TCG, Leufkens HGM, Jansen PAF
Magazine: PLoS ONE
Auteur: Kim Notenboom, Erna Beers, Diana A van Riet-Nales, Toine CG Egberts, Hubert GM Leufkens, Paul AF Jansen, Marcel L Bouvy
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: A.C. Drenth-van Maanen
Link: http://www.ephor.nl
Auteur: Erna Beers
Link: http://www.ephor.nl
Auteur: Michiel Meulendijk
Auteur: K. Keijsers
Link: http://www.ephor.nl
Auteur: C.M.J. van der Linden
Link: http://www.ephor.nl
Auteur: W. Knol promotores: prof AFAM Schobben en prof ACG Egberts co-promotores: dr RJ van Marum en dr PAF Jansen
Auteur: editors PAF Jansen, RJ van de Laan en JMGA Schols
Link: http://www.bsl.nl
Auteur: Arduino A Mangoni, Paul AF Jansen, Stephen HD Jackson
Auteur: Jansen PAF, Egberts ACG
Link: http://www.tijdstroom.nl
Auteur: PAF Jansen
Auteur: Jansen Paul en van Marum Rob
Auteur: JRBJ Brouwers en C van der Hooft
Auteur: Jacobus RBJ Brouwers
Auteur: PAF Jansen
Auteur: editors PAF Jansen, RJ van de Laan en JMGA Schols
Auteur: A. de Graeff, P.A.F. Jansen.
Auteur: Meulendijk, M., Drenth-van Maanen, A., Jansen, P., Brinkkemper, S., Numans, M., & Spruit, M.
Verslagen
Eindverslag
Het Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen (Ephor) heeft als doelstelling het verzamelen en beschikbaar stellen van informatie over geneesmiddelen bij ouderen aan artsen, apothekers en andere zorgprofessionals. Daartoe is Ephor opgericht en zijn onderzoeken verricht naar het verbeteren van het verkrijgen van de informatie van geneesmiddelen tijdens het registratieproces en naar het voorschrijven en toepassen van geneesmiddelen bij ouderen door aanwezige informatie te verzamelen en in rapporten en publicaties beschikbaar te stellen. Daarnaast zijn er methoden ontwikkeld om te weten wat patiënten daadwerkelijk aan geneesmiddelen gebruiken en (digitale) methoden hoe om te gaan met het gebruik van een groot aantal geneesmiddelen (polyfarmacie). Ook zijn (digitale) methoden gemaakt om onderwijs aan artsen en apothekers in opleiding op het gebied van geneesmiddelen bij ouderen te verbeteren. De belangrijkste conclusie van het project is dat er meer kennis op het gebied van geneesmiddelen bij ouderen beschikbaar is dan over het algemeen wordt gedacht. Deze kennis is echter moeilijk te vinden en niet goed toegankelijk voor voorschrijvers en afleveraars. Ephor heeft een methode ontwikkeld om de informatie toegankelijk te krijgen. Via een goede zoekfunctie is het mogelijk deze informatie in door artsen en apothekers veel gebruikte bronnen beschikbaar te stellen. De informatie is ook op de website van Ephor (www.ephor.nl) in de vorm van onder meer de geneesmiddelen rapporten te vinden. Een tweede conclusie is dat de door Ephor ontwikkelde systematische methoden, die ondersteuning geven aan artsen en apothekers bij het voorschrijven van geneesmiddelen aan oude patiënten, van grote waarde zijn bij het goed toepassen van de geneesmiddelen. De methoden kunnen problemen in een aanzienlijk percentage (circa 25%) van de patiënten voorkomen en zijn daarmee ook kostenbesparend. Voor een goede overdracht van geneesmiddeleninformatie moeten de elektronische systemen echter veel beter worden ingericht dan nu het geval is om nog meer winst te boeken. Een derde conclusie is dat het onderwijs ten aanzien van geneesmiddelen sterk kan worden verbeterd. Studenten kunnen goed worden voorbereid op het voorschrijven van de juiste geneesmiddelen, vooral als er veel tegelijk worden gebruikt, met behulp van de door Ephor ontwikkelde e-learning ondersteuning. Daarbij is de samenwerking tussen artsen en apothekers, dus ook tussen studenten geneeskunde en farmacie, van belang aangezien zij aanvullende kennis hebben. De activiteiten van Ephor zullen worden voortgezet bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen en bij het Zorginstituut Nederland. Het wetenschappelijk onderzoek vanuit Ephor wordt aan diverse universiteiten voortgezet en met name aan die van Amsterdam (VU, Groningen en Utrecht.
Het Expertisecentrum Pharmacotherapie bij Ouderen (Ephor) heeft als doelstelling informatie te verzamelen en beschikbaar te stellen over het zo goed mogelijk toepassen van geneesmiddelen bij ouderen.
Van 10 geneesmiddelengroepen zijn rapporten opgesteld van veel gebruikte geneesmiddelen bij kwetsbare ouderen. Deze staan op www.ephor.nl. Het is de bedoeling dat de rapporten in de door artsen en apothekers vaak geraadpleegde literatuur komt.
Daarnaast heeft Ephor methoden ontwikkeld om op efficiënte en betrouwbare wijze de medicatie van oude patiënten te optimaliseren. De methoden vormen de basis van de multidisciplinaire richtlijn Polyfarmacie. Ook een digitale ondersteuningsmethode is gemaakt om het doelmatig te kunnen doen.
Ephor heeft een methode ontwikkelt om studenten goed te leren omgaan met polyfarmacie. Door gebruik van de methode was er een 33 % toename van correcte geneesmiddel veranderingen en een reductie van 30 % van potentieel schadelijke voorschrijfbeslissingen.