Goed, Beter, BEST; Inventarisatie van werkzame elementen in stoppen met roken programma’s in de eerstelijnsgezondheidszorg ter onderbouwing van Beslissingen in Eerstelijns Stoppen-met-roken ondersTeuning

In dit project brachten we in kaart welke werkzame elementen in A) programma’s voor rokers en B) trainingen voor zorgverleners, gericht op stoppen met roken in de eerstelijnsgezondheidszorg te identificeren waren en hoe ze relateerden aan de effectiviteit van deze programma’s. We gebruikten hiervoor een combinatie van gedragsveranderingstechnieken (Behaviour Change Techniques (BCTs)) en werkingsmechanisme (Mechanisms of Action (MoAs)). Effectieve programma's vonden we via 1) online Nederlandse programma databases; 2) online wetenschappelijke databases, en 3) Nederlandse stoppen met roken-experts binnen en buiten ons Consortium. Voor elk geïdentificeerd programma en training (40 programma’s voor rokers, 14 trainingen voor zorgverleners) werden studie karakteristieken en algemene, specifieke, inhoudelijke en uitvoering-gerelateerde werkzame elementen geabstraheerd. Onze voorlopige analyse werd waar mogelijk door de programma ontwikkelaars geverifieerd. Vergelijkingen in werkzame elementen werden getrokken tussen 3 groepen programma’s/trainingen; effectief, gemengde resultaten en niet-effectief. Werkzame elementen werden weinig structureel beschreven, vooral gericht op de uitvoering van de programma’s in de praktijk. BCT-categorieën Sociale Ondersteuning en Vormen van Kennis werden het vaakst beschreven binnen programma’s voor rokers, voor zorgverlener trainingen was dit Feedback & monitoring. De meest voorkomende MoA overall was bewustzijn/kennis. Veronderstelde relaties tussen BCTs en MoAs werden amper empirisch getoetst. Er was geen duidelijk patroon te ontdekken tussen gebruik van bepaalde werkzame elementen en programma effect. Vervolgonderzoek zou zich moeten richten op de toetsing van relaties tussen BCTs en MoAs en integratie van BCT & MoA strategieën in de programma analyse.