Groene ondernemende re-integratiepraktijken voor bewoners met psychische problemen

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de re-integratie van mensen met psychische problemen waarvan een groot deel geen regulier werk heeft. Veel gemeenten worstelen met deze opgave en zijn op zoek naar interventies waarmee deze mensen geholpen kunnen worden. Groene re-integratie interventies lijken veelbelovend. Ze sluiten aan bij het inzicht dat de groene omgeving bijdraagt aan het herstel van mensen met psychische problemen. Voorbeelden van groene re-integratie praktijken zijn stadslandbouwbedrijven, wijktuinen, landschapsonderhoud, zorgboerderijen en tuinderijen. Er is nog weinig kennis over de werkzame elementen en effecten van groene re-integratie. Het overal doel van het project was daarom kennis over groene re-integratie interventies te vergroten, het van elkaar leren en verder uitrollen en opschalen van de groene interventies. Door middel van interviews, een lerend netwerk (initiatiefnemers, gemeenten en deskundigen) en literatuurstudie hebben we gegevens verzameld en gedeeld. We concluderen dat de groep mensen met psychische problemen divers is, er verschillende soorten trajecten zijn met doelen die variëren van zinvolle daginvulling, activering, herstel van burn out en stress tot toeleiding naar betaald werk. Veel van de mensen die een groen traject volgen hebben te maken met een combinatie van problemen; vaak speelt er meer dan werkloosheid. De conclusie is dat groene projecten een mix van groene en sociale kwaliteiten bezitten. Het gaat om de persoonlijke en betrokken manier van begeleiden met focus op mogelijkheden, het Onderdeel zijn van een sociale gemeenschap waardoor mensen herkenning en steun ervaren, de Aard van het werk: gevarieerd, zinvol, concreet, divers, met specifieke betekenis van werken met planten en de Groene omgeving: buiten, rust, ruimte, prikkelarm, appèl op zintuigen, metaforen. Op basis van wetenschappelijke theorieën en interviews die gehouden zijn met deelnemers van groene re-integratie praktijken blijkt dat bij groene re-integratie 4 mechanismen een rol spelen: • Een biologisch mechanisme: van meer beweging en buitenlucht • Een psychologisch mechanisme: van reflectie en zicht op interne en externe hulpbronnen • Een mentaal herstel mechanisme: van er even uit zijn, zachte fascinatie voor de groene omgeving • Een sociaal mechanisme: van sociaal contact, ergens bij horen en samen leren. Gemeenten zien veel kansen voor re-integratie in het groen. Met groene initiatieven kunnen gemeenten verschillende doelen met elkaar verbinden. Het gaat om het koppelen van zorg, re-integratie en participatie met de kwaliteit van de leefomgeving, groenbeheer en sociale cohesie. Toch zijn er nog verschillende knelpunten die verdere toepassing van groene re-integratie in de weg staan. Het project heeft geleid tot diverse adviezen voor gemeenten en groene re-integratie initiatieven Adviezen voor gemeenten • Ontschotten binnen gemeenten: Als schotten tussen afdelingen (sociaal en groen/leefomgeving) worden weggehaald kunnen doelen en financiële middelen van verschillende beleidsterreinen worden gekoppeld en kan er met groen verschillende doelen worden behaald en is er meer budget beschikbaar. • Ondersteun bedrijven en maatschappelijke groene initiatieven. Initiatieven en bedrijven vinden de procedures voor re-integratie vaak te complex. • Social return in de aanbesteding meenemen. Door social return als voorwaarde mee te nemen in de voorwaarden krijgen aanbieders die plek bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een betere kans. • Samenwerking. Samenwerking tussen nieuwe initiatieven, hoveniers- die veel groenonderhoud binnen gemeenten uitvoeren- , en re-integratieprojecten kan het groen een nieuwe impuls geven. • Ketens vormen. Door samenwerking kunnen mensen met psychische problemen doorstromen van werkplekken met veel ondersteuning naar werkplekken met minder ondersteuning. • Leernetwerk gemeenten. Gemeenten zijn zoekende hoe ze invulling geven aan de WMO, participatiewet en andere verande