Herziening JGZ-Richtlijn opsporing oogafwijkingen.
Update richtlijn opsporen visuele stoornissen
De richtlijn ‘opsporen oogafwijkingen’ is een herziening van de richtlijnen ‘opsporen visuele stoornissen 0-19 jaar’ uit 2010. Het is een richtlijn voor het handelen van JGZ-professionals tijdens contacten met individuele jeugdigen en hun ouders/verzorgers met betrekking tot de screening op oogafwijkingen. De richtlijn beschrijft het hele opsporingsprogramma voor oogafwijkingen voor jeugdigen van 0-19 jaar.
Belangrijke wijzigingen
Op basis van een systematische review door Cochrane Netherlands en expert opinion vanuit de werkgroep waarin alle belanghebbende partijen vertegenwoordigd waren, zijn er wijzigingen doorgevoerd. Enkele wijzigingen worden hieronder benoemd: Contactmomenten: Op de leeftijd van 36 maanden wordt de visusmeting niet meer standaard, maar slechts op indicatie, uitgevoerd. Het eerste moment waarop de visus bepaald wordt bij alle kinderen is in de leeftijdsperiode van 42-48 maanden en het tweede moment is in de leeftijdsperiode van 54-66 maanden, met 66 maanden (5 ½ jaar) als uiterst aanbevolen leeftijd. De lichtkasten voor de visuskaart worden vanaf invoering van deze richtlijn niet meer gebruikt. De visus wordt afgenomen in een normaal verlichte spreekkamer (ook geen extra spotjes). De Amsterdamse Plaatjes Kaart (APK) wordt zo spoedig mogelijk, uiterlijk 1-1-2020, vervangen door de LEA Symbolen kaart. De Landolt-C kaart zal uiterlijk 1-1-2021 vervangen zijn door de logaritmische E-Haken kaart. Tot deze datum mag ook de transparante Landolt-C kaart zonder lichtkast gebruikt worden op een witte achtergrond, liefst met wit papier. Wanneer het kind de E-haken kaart, of indien nog niet vervangen de Landolt C kaart, niet kan uitvoeren, wordt de LEA-symbolen kaart als alternatief gebruikt.
Alle wijzigingen staan vernoemd in de inleiding van de richtlijn.
De richtlijn is door de Richtlijn Advies- en Autorisatie Commissie (RAC) op 01-04-2019 geautoriseerd voor gebruik in de JGZ.
Verslagen
Eindverslag
Deze richtlijn ‘opsporen oogafwijkingen’ is een herziening van de richtlijnen ‘opsporen visuele stoornissen 0-19 jaar’ uit 2010. Het is een richtlijn voor het handelen van JGZ-professionals tijdens contacten met individuele jeugdigen en hun ouders/verzorgers met betrekking tot de screening op oogafwijkingen. De richtlijn beschrijft het hele opsporingsprogramma voor oogafwijkingen voor jeugdigen van 0-19 jaar. Op basis van een systematische review door Cochrane Netherlands en expert opinion vanuit de werkgroep waarin alle belanghebbende partijen vertegenwoordigd waren, zijn er wijzigingen doorgevoerd. Enkele wijzigingen worden hieronder benoemd:
Contactmomenten: Op de leeftijd van 36 maanden wordt de visusmeting niet meer standaard, maar slechts op indicatie, uitgevoerd. Het eerste moment waarop de visus bepaald wordt bij alle kinderen is in de leeftijdsperiode van 42-48 maanden en het tweede moment is in de leeftijdsperiode van 54-66 maanden, met 66 maanden (5 ½ jaar) als uiterst aanbevolen leeftijd. De lichtkasten voor de visuskaart worden vanaf invoering van deze richtlijn niet meer gebruikt. De visus wordt afgenomen in een normaal verlichte spreekkamer (ook geen extra spotjes). De Amsterdamse Plaatjes Kaart (APK) wordt zo spoedig mogelijk, uiterlijk 1-1-2020, vervangen door de LEA Symbolen kaart.
De Landolt-C kaart zal uiterlijk 1-1-2021 vervangen zijn door de logaritmische E-Haken kaart. Tot deze datum mag ook de transparante Landolt-C kaart zonder lichtkast gebruikt worden op een witte achtergrond, liefst met wit papier. Wanneer het kind de E-haken kaart, of indien nog niet vervangen de Landolt C kaart, niet kan uitvoeren, wordt de LEA-symbolen kaart als alternatief gebruikt.
Alle wijzigingen staan vernoemd in de inleiding van de richtlijn. De richtlijn is door de Richtlijn Advies- en Autorisatie Commissie (RAC) op 01-04-2019 geautoriseerd voor gebruik in de JGZ.
Sinds begin zestiger jaren van de vorige eeuw is in Nederland oogscreening ingevoerd, in eerste instantie vanaf de leeftijd van
3 jaar, maar vanaf de tachtiger jaren, op initiatief van een kinderoogarts, uitgebreid met de “Vroegtijdige Onderkenning Visuele
stoornissen” voor kinderen van 1 tot 24 maanden. Door deze goede preventieve zorg is de proportie kinderen in Nederland dat
op 7 jaar met hun luie oog door te late detectie of onvoldoende behandeling niet kan lezen (visus < 0.5) gedaald tot een kwart
van alle kinderen met amblyopie (RAMSES studie, Groenewoud et al., 2010). Een knelpuntenanalyse van de
knelpuntencommissie heeft als startpunt gediend voor de nieuwe richtlijn. Door jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen en
jeugd-doktersassistenten zijn 9 knelpunten geprioriteerd. Deze hebben betrekking op testeigenschappen van de APK
visuskaart, verwijsdrempels bij de visusmeting, voorbereiding op de visusmeting, twijfel over de afdektest,
onderzoeksfaciliteiten in het algemeen en op basisscholen, en op het functioneren van verwijzing, terugrapportage en
verwijscontrole. Naast deze knelpunten die ervaren worden in de praktijk, zal aandacht besteed worden aan doelmatigheid
(kosten-effectiviteit en kosten-utiliteit, inclusief optie visusmeting op basisschool) en aan borging van kwaliteit van visusmeting
door jeugdartsen, -doktersassistenten en –verpleegkundigen door gecertificeerde scholing. Het doel is de herziening van de
JGZ-richtlijn ‘Opsporing visuele stoornissen 0-19 jaar’, met een praktijktest en ontwikkeling van een basisdataset
(BDS)-protocol en een set indicatoren op basis van de herziene richtlijn. In de richtlijn zullen handvatten worden gegeven voor
voorlichting, opsporing, begeleiding, verwijzing en nazorg.