Het fatalistische narratief over sociaaleconomische gezondheidsverschillen veranderen

Beleid dat inkomens-, werkgelegenheids- of onderwijskansen verbetert kan de sleutel zijn om sociaaleconomische gezondheidsverschillen te verminderen. Toch weten we niet of dergelijk beleid effectief is vanwege een methodologisch probleem: hoe kunnen we rekening houden met sociaaleconomische verschuivingen veroorzaakt door dit beleid? Hierdoor is ten onrechte het beeld ontstaan dat sociaaleconomische verschillen in gezondheid niet kunnen worden verminderd. Om dit narratief te veranderen worden tools ontwikkeld waarmee het methodologische probleem opgelost kan worden.

Doel

Wanneer op de juiste manier rekening wordt gehouden met de mate waarin sociaal beleid leidt tot veranderingen in sociaaleconomische posities, zou kunnen blijken dat dit beleid veel effectiever is in het terugdringen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen dan tot nu toe wordt aangenomen. Het doel van dit project is het ontwikkelen van de vereiste methodologie om deze effecten zichtbaar te kunnen maken en een ‘proof-of-concept’ studie om het belang van deze innovatieve methodologie te tonen.

Aanpak/werkwijze

Het project zal een nieuwe methodologie ontwikkelen waarmee het mogelijk wordt om het effect van beleidsmaatregelen op sociaaleconomische gezondheidsverschillen in kaart te brengen, waarbij rekening gehouden wordt met de mate waarin dat beleid ook leidt tot veranderingen in sociaaleconomische posities. Deze innovatieve methodologie zal op laagdrempelige wijze worden gedeeld met andere onderzoekers en beleidsmakers, zodat deze toegepast kan worden op de evaluatie van bestaande en nieuwe beleidsmaatregelen. Dit kan leiden tot een veel rooskleuriger beeld over de mogelijkheden sociaaleconomische verschillen in gezondheid te verkleinen, met als belangrijke consequentie dat er in beleid en praktijk meer nadruk op kan worden gelegd.

Samenwerkingspartners

De projectleider en hoofdonderzoeker is Joost Oude Groeniger, werkzaam bij de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC en binnen het Erasmus Initiatief ‘Smarter Choices for Better Health’. Om de nieuwe methodologie te ontwikkelen wordt samengewerkt met methodologische experts van het Erasmus MC, de Erasmus School of Economics, het Erasmus Initiatief Smarter Choices for Better Health en het LUMC. Om ervoor te zorgen dat de nieuwe methodologie breed toegankelijk is en ook toegepast gaat worden in praktijk en beleid, wordt samengewerkt met diverse stakeholders zoals het RIVM.

(Verwachte) resultaten

De te ontwikkelen methodologie kan een belangrijke basis leggen voor toekomstig onderzoek, met aanzienlijke implicaties voor beleid en praktijk. Om gezondheidsverschillen effectief aan te pakken is een veel sterkere focus nodig op de échte maatschappelijke oorzaken van gezondheid, en de complexe ongelijkheid die hieronder schuilgaat. Bovendien sluit zo’n focus beter aan bij de percepties en wensen van de doelgroep zelf, die voornamelijk een gebrek aan sociaaleconomische kansen als hun voornaamste zorg rapporteert. Voor dit breed gedragen doel is het cruciaal om het effect van sociaal beleid in kaart te brengen, om daarmee een nieuw narratief te bouwen dat preventiesuccessen viert.