Het ondersteunen van naasten van geïsoleerde, levensbedreigend zieke patiënten met COVID-19 die opgenomen zijn op de intensive care
Projectomschrijving
Tijdens de 1e COVID-19-golf was het vanwege drukte op de Intensive Care (IC) en bezoekbeperkingen erg lastig om naasten van COVID-19-patiënten op de IC te ondersteunen. Daarom ontstonden in de ziekenhuizen nieuwe manieren om naasten te kunnen ondersteunen.
Doel
We willen inzicht krijgen in hoe zorgverleners naasten van IC-patiënten het beste kunnen ondersteunen in toekomstige vergelijkbare situaties (bijvoorbeeld een nieuwe COVID-19-golf of een andere pandemie) met als doel de ondersteuning van naasten te optimaliseren.
Aanpak/werkwijze
De ondersteuning van naasten evalueerden we in 6 IC’s in Nederland. De focus lag daarbij op ondersteuning tijdens de 1e COVID-19-golf, maar we onderzochten ook de periode vóór COVID-19 en de 2e golf. We zetten vragenlijsten uit en hielden interviews onder 329 naasten (waarvan 30 geïnterviewd) en 251 zorgverleners (waarvan 21 geïnterviewd). De resultaten uit de vragenlijsten en interviews legden we voor aan een diverse groep van 27 experts, onder andere IC- en psychosociale zorgverleners, naasten, een diversiteitsexpert en een implementatiedeskundige.
Resultaten
Uit het onderzoek bleek dat naasten en zorgverleners over het algemeen positief waren over de ondersteuning van naasten van IC-patiënten. Op sommige aspecten waren naasten uit de 1e COVID-19-golf zelfs positiever over de ondersteuning dan vóór COVID-19, en gaven bijvoorbeeld aan dat zorgverleners genoeg tijd voor hen hadden. De belangrijkste elementen van goede ondersteuning zijn:
- een vast tijdstip voor contact tussen naaste en zorgverlener
- minimaal 1 keer per dag contact tussen naaste en zorgverlener
- de zorgverlener belt de naaste (in plaats van andersom)
- bieden van emotionele ondersteuning
We ontwikkelden een handreiking voor zorgverleners met daarin aanbevelingen over de inhoud en organisatie van ondersteuning aan naasten tijdens en buiten een crisissituatie. Ook ontwikkelden we een aantal korte kennisclips waarin een intensivist, IC-verpleegkundige, geestelijk verzorger, supportteamlid, naaste en onderzoeker vertellen over hun ervaring met de ondersteuning van naasten en het belang van de aanbevelingen in de handreiking.
ZonMw en COVID-19
De COVID-19-pandemie had en heeft een grote impact op de kwaliteit van leven van mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Om hen goede zorg en ondersteuning te kunnen bieden, binnen de grenzen van maatregelen tijdens een pandemie, financieren we onderzoek naar palliatieve zorg en rouwverwerking in coronatijden. Dit project is daar 1 van.
In een interview vertelt projectleider Bregje Onwuteaka-Philipsen dat zij en haar team nu 11 initiatieven evalueren. 'We willen weten uit welke elementen ze bestaan. Bieden ze naasten voldoende ondersteuning? Ontlasten ze zorgverleners op de IC? Wat zijn belemmerende en bevorderende factoren bij de uitvoering?'

Producten
Auteur: Hanna T Klop, Mana Nasori, Tjitske W Klinge, Rianne Hoopman, Mirjam A de Vos. Chantal du Perron, Lia van Zuylen, Monique Steegers, Birkitt L Ten Tusscher, Floor C H Abbink, Bregje D Onwuteaka-Philipsen, H Roeline W Pasman
Magazine: BMC Health Services Research
Auteur: Klop H.T., du Perron C
Auteur: du Perron C, Klop H.T.
Auteur: B. Onwuteaka-Philipsen, H.R.W. Pasman, H.T. Klop, S.C. Renckens
Auteur: Sophie Renckens, Hanna Klop, Chantal du Perron, Lia van Zuylen, Monique Steegers, Birkitt ten Tusscher, Roeline Pasman, Bregje Onwuteaka-Philipsen
Auteur: Sophie Renckens, Hanna Klop, Roeline Pasman, Bregje Onwuteaka-Philipsen
Auteur: S.C. Renckens, H.R.W. Pasman, C. du Perron, H.T. Klop, L. van Zuylen, B.L. ten Tusscher, F.C.H. Abbink, M.M.C. van Mol, L.C.M. Vloet, B.D. Onwuteaka-Philipsen
Auteur: S.C. Renckens, H.R.W. Pasman, B.D. Onwuteaka-Philipsen
Link: https://www.youtube.com/playlist?list=PLZXMHFRr1J7DRdr86a4o8DO6lz-mdf971
Verslagen
Eindverslag
Samenvatting van de aanvraag
URGENTIE Ten tijde van de coronacrisis is het extra lastig om naasten van op de intensive care (IC) opgenomen geïsoleerde COVID-19 patiënten te informeren en te ondersteunen. De patiënt zelf is levensbedreigend ziek en kan niet of nauwelijks communiceren. De naasten mogen meestal niet op bezoek komen en door de hectiek op de IC tijdens de COVID-19 piek kan het contact tussen direct betrokken zorgverleners en naasten niet optimaal verlopen. Aandacht voor naasten is erg belangrijk, juist ook in tijden van crisis. Daarom zijn er op verschillende plekken ad-hoc initiatieven ontstaan om toch goede informatie en ondersteuning aan naasten te kunnen bieden. ONDERZOEKSVRAAG Wij gaan deze initiatieven evalueren om inzicht te krijgen in hoe naasten het best ondersteund kunnen worden in toekomstige vergelijkbare situaties (bijv. nieuwe piek Covid-19 of andere pandemie). We kijken daarbij o.a. naar het informeren over de situatie, betrekken van naasten bij besluitvorming, psychosociale en praktische begeleiding en gevolgen in de periode na de IC-opname van hun naaste (angst, depressie, post traumatische stress en rouw). PLAN VAN AANPAK Daarvoor inventariseren we eerst welke initiatieven in de IC regio’s in Noord-Holland en Flevoland tijdens de crisis zijn opgezet om naasten bij te staan. Hierna doen we een vragenlijstonderzoek onder naasten van op de IC opgenomen COVID-19 patiënten. Een vergelijkbare vragenlijst leggen we voor aan IC-personeel en zorgverleners die de extra support gaven. Dit wordt aangevuld met verdiepende interviews met naasten en zorgverleners. De resultaten zullen we in twee expertmeetings voorleggen aan experts vanuit verschillende stakeholdergroepen waaronder (vertegenwoordigers) van naasten en patiënten, zorgverleners en beleid om zo te komen tot een handreiking met praktische adviezen over welke (elementen van) ondersteuningsinitiatieven nuttig en goed implementeerbaar zijn. Implementatie en disseminatie vindt plaats via oa IC Connect, FCIC en IC regio’s.