Improving the prognosis of dizzy elderly: a three-arm validation and intervention study in general practice
Duizeligheid bij ouderen komt veel voor. Toch is de tot op heden aanbevolen diagnose-georiënteerde benadering van duizeligheid bij ouderen weinig effectief. Regelmatig is het niet mogelijk een diagnose te stellen. Wanneer er toch een diagnose wordt gesteld, zijn de therapeutische mogelijkheden meestal beperkt. Het lijkt daarom zinvol om bij de behandeling van ouderen met duizeligheid niet alleen aandacht te besteden aan de diagnose, maar ook aan de prognose: heeft deze patiënt kans op een ongunstig beloop, en zo ja, hoe kan ik dit beloop verbeteren?
Doelen
De doelen van het onderzoek waren:
- Het voorspellen van het beloop van duizeligheid bij ouderen
- Het onderzoek naar de effectiviteit van een prognose-georiënteerde behandeling
Voorspellen van het beloop
Voor het eerste deel van het onderzoek, het voorspellen van het beloop, werd een beslisregel ontwikkeld en gevalideerd. Voor de ontwikkeling en interne validering van de beslisregel werd gebruik gemaakt van de gegevens van het RODEO-onderzoek (Reduction Of Dizziness in older pEOple). Voor de externe validatie van de beslisregel werd gebruik gemaakt van gegevens uit het onderzoek ‘Dizziness In Elderly People’. De beslisregel, bestaande uit 4 gemakkelijk te achterhalen risicofactoren, bleek een ongunstig verloop van duizeligheid goed te kunnen voorspellen.
Effectiviteit van een prognose-georiënteerde behandeling
De prognose-georiënteerde meervoudige behandeling bestond uit:
- Inventariseren van het gebruik van medicatie die het valrisico verhoogt
- behandeling door de praktijkondersteuner GGZ bij angst- en stemmingsklachten en
- fysiotherapie bij verminderde mobiliteit
Als een patiënt in aanmerking kwam voor meerdere behandelingen dan werden deze tegelijk gestart. Patiënten uit de controlegroep kregen gebruikelijke zorg. Deelnemers werden 1 jaar gevolgd.
Resultaten
We vonden geen effect van de interventie op de primaire uitkomstmaat, namelijk de ervaren beperking als gevolg van duizeligheid. De vaak kwetsbare oudere patiënten vonden het moeilijk om meer dan één deelbehandeling volledig volgens protocol te volgen. De onderzoeksgroep concludeert dat een meervoudige behandeling voor duizeligheid bij ouderen in theorie het beste is, maar dat dit in de praktijk moeilijk uitvoerbaar is vanwege de beperkte belastbaarheid van deze groep.
Toepassing in de praktijk
De resultaten van dit project zijn verwerkt de herziene NHG-richtlijn Duizeligheid en de resultaten zijn ook opgenomen in de opleiding door middel van meerdere bijdragen in leerboeken Huisartsgeneeskunde.
Aanbeveling voor toekomstig onderzoek
Toekomstig onderzoek naar de behandeling van duizeligheid bij ouderen zou zich kunnen richten op een sequentiële behandeling van duizeligheid, waarbij stapsgewijs – rekening houdend met de belastbaarheid van de desbetreffende oudere patiënt – de verschillende deelbehandelingen na elkaar zullen worden toegepast.
Interview
Ouderen die veel last hebben van duizeligheid, kunnen daar in hun dagelijks leven ernstige beperkingen door ondervinden. Projectleider Otto Maarsingh van het VUMC vertelt in een interview over hoe effectief een prognosegerichte behandeling is als de diagnosegerichte benadering niets oplevert.
Producten
Auteur: Hanneke Stam, Johannes C. van der Wouden, Jacqueline G. Hugtenburg, Jos W.R. Twisk, Henriette E. van der Horst; Otto R. Maarsingh
Auteur: Hanneke Stam; Otto R. Maarsingh; Martijn W. Heymans; Henk C.P.M. van Weert; Johannes C. van der Wouden; Henriëtte E. van der Horst
Auteur: Hanneke Stam Johannes C. van der Wouden Jacqueline G. Hugtenburg Jos W.R. Twisk Henriëtte E. van der Horst Otto R. Maarsingh
Auteur: Hanneke Stam, Otto R. Maarsingh, Hans van der Wouden, Henriette E. van der Horst
Auteur: Hanneke Stam en Otto Maarsingh
Auteur: Maarsingh, Otto R., Stam, Hanneke, van der Horst, Henriëtte E.
Magazine: Frontiers in Medicine
Auteur: Hanneke Stam, Henriëtte E. van der Horst, Martin Smalbrugge en Otto R. Maarsingh
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: Hanneke Stam, Johannes C. van der Wouden, Henriëtte E. van der Horst and Otto R. Maarsingh
Auteur: H. Stam, Henriette E. van der Horst, M. Smalbrugge, O.R. Maarsingh
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Link: https://www.ntvg.nl/artikelen/chronische-duizeligheid-bij-ouderen
Auteur: Stam, Hanneke, Wisse, Marjanne, Mulder, Bram, van der Wouden, Johannes C., Maarsingh, Otto R., van der Horst, Henriëtte E.
Magazine: BMC Family Practice
Auteur: Hanneke Stam, Otto Maarsingh, Martijn Heymans, Henk van Weert, Hans van der Wouden, Henriëtte van der Horst
Magazine: Huisarts & Wetenschap
Auteur: Stam, Hanneke, Maarsingh, Otto R., Heymans, Martijn W., van Weert, Henk C.P.M., van der Wouden, Johannes C., van der Horst, Henriëtte E.
Magazine: Annals of Family Medicine
Link: http://www.annfammed.org/content/16/5/428.long
Auteur: Stam, Hanneke, Harting, Thomas, Sluijs, Marjolijn van der, Marum, Rob van, Horst, Henriëtte van der, Wouden, Johannes C. van der, Maarsingh, Otto R.
Magazine: Scandinavian Journal of Primary Health Care
Auteur: Stam, Hanneke, van der Wouden, Johannes C., Hugtenburg, Jacqueline G., Twisk, Jos W. R., van der Horst, Henriëtte E., Maarsingh, Otto R.
Magazine: PLoS ONE
Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6178383/pdf/pone.0204876.pdf
Auteur: Hanneke Stam, Johannes C. van der Wouden, Henriëtte E. van der Horst and Otto R. Maarsingh
Magazine: Trials
Auteur: Stam, Hanneke, van der Wouden, Johannes C., van der Horst, Henriëtte E., Maarsingh, Otto R.
Magazine: Trials
Link: http://trialsjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13063-015-0848-1
Auteur: Hanneke Stam
Auteur: Otto Maarsingh
Auteur: Maarsingh OR, Saes GAF, de Vries H, de Jonckheere RAM, Plantenga KF
Auteur: Maarsingh OR
Verslagen
Eindverslag
Het doel van het RODEO onderzoek (acroniem: Reduction Of Dizziness in older pEOple) was het voorspellen van het beloop van duizeligheid bij ouderen en het onderzoeken van de effectiviteit van een prognose-georiënteerde behandeling van duizeligheid bij ouderen. Bij RODEO werden met behulp van een driearmig onderzoeksdesign twee deelonderzoeken uitgevoerd, een predictieonderzoek en een cluster gerandomiseerd interventieonderzoek. In totaal namen n=291 65-plussers met duizeligheid deel aan RODEO, waarvan n=168 patiënten aan het interventieonderzoek. De gegevens van de controlegroep en de overige patiënten werden gebruikt voor het predictieonderzoek (n=204).
Het doel van het predictieonderzoek was de ontwikkeling en validering van een beslisregel gericht op het identificeren van oudere patiënten met een hoog risico op een ongunstig beloop van duizeligheid. Voor de ontwikkeling en interne validering van de beslisregel werd gebruik gemaakt van de gegevens van het RODEO onderzoek. Voor de externe validatie van de beslisregel werd gebruik gemaakt van gegevens uit eerder door ZonMw gefinancierd onderzoek (het ‘Dizziness In Elderly People’ [DIEP] onderzoek; n=415). Een beslisregel bestaande uit vier risicofactoren bleek een ongunstig beloop van duizeligheid goed te kunnen voorspellen.
Het doel van het interventieonderzoek was om te kijken of een meervoudige prognose-georiënteerde interventie effectief is bij de behandeling van duizeligheid bij ouderen. De interventie bestond uit medicatie-aanpassing (bij gebruik van zogenaamde Fall Risk Increasing Drugs [FRIDs]), stepped care door de praktijkondersteuner GGZ (in geval van angst- en/of stemmingsklachten) en fysiotherapie (in geval van verminderde mobiliteit). Wanneer een patiënt in aanmerking kwam voor meerdere deelbehandelingen dan werden deze tegelijk gestart. Patiënten uit de controlegroep kregen gebruikelijke huisartsenzorg. Deelnemers werden gedurende een jaar gevolgd. We vonden geen significant effect van deze interventie op de primaire uitkomstmaat (i.e. de ervaren beperking als gevolg van duizeligheid) dan wel de meeste van de secundaire uitkomstmaten.
Begin 2014 zijn we gestart met het onderzoeksproject "Improving the prognosis of dizzy elderly: a three-arm validation and intervention study in general practice" (acroniem: Reduction Of Dizziness in older pEOple, RODEO studie). Het RODEO-onderzoek bestaat uit twee delen: een predictiestudie en een interventiestudie. Het doel van de predictiestudie was validering van een eerder ontwikkelde beslisregel waarmee de huisarts kan voorspellen hoe groot de kans is op blijvende beperking als gevolg van duizeligheid. In de interventiestudie onderzochten we de effectiviteit van een meervoudige interventie - gericht op de behandeling van risicofactoren voor een ongunstig beloop - bij ouderen met duizeligheid. Gedurende de dataverzameling (2.5 jaar) hebben we twee kleinere onderzoeksprojecten uitgevoerd: een databasestudie naar gebruikelijke zorg door de huisarts bij duizelige ouderen en een kwalitatieve studie naar de beperkingen van duizelige ouderen. Alle resultaten zijn inmiddels gepubliceerd (7 internationale peer-reviewed publicaties, 1 nationale peer-reviewed publicatie). Een dubbel-publicatie in Huisarts & Wetenschap betreffende de eerder gepubliceerde predictiestudie [Ann Fam Med 2018] bevindt zich momenteel in de afrondende fase.
Kenmerken
- Projectnummer:
-
839110001
- Looptijd: 100% Looptijd: 100 %
-
20142020
- Gerelateerde programma's:
- Gerelateerde subsidieronde:
- Projectleider en penvoerder:
-
Dr. O.R. Maarsingh
- Verantwoordelijke organisatie:
-
Amsterdam UMC - locatie VUmc
