Mobiele menu

Interpersoonlijke therapie bij ouders met een vluchtelingenachtergrond in nulde- en eerstelijn

Projectomschrijving

Door gebeurtenissen zoals traumatische ervaringen, verlies en problemen met het opstarten van een nieuw leven in Nederland, kunnen vluchtelingen meer kwetsbaar zijn voor psychische problemen. Deze negatieve gebeurtenissen kunnen ook invloed hebben op gezinnen en de relaties tussen verschillende gezinsleden, met name in de relatie tussen ouders en kinderen, doordat ouders, vanwege hun eigen psychische problemen minder beschikbaar kunnen zijn voor hun kinderen.

Gezien deze problemen is er onder gezinnen met een vluchtelingenachtergrond een grote behoefte aan passende zorg. Echter, de Nederlandse geestelijke gezondheidszorg is nog weinig
toegankelijk voor statushouders en er zijn zeer weinig behandelingen die goed aansluiten bij de behoefte en achtergrond van statushouders, en de beschikbare behandelingen zijn nauwelijks op effectiviteit onderzocht.

Interpersoonlijke Therapie (IPT)

Tegen deze achtergrond is de Interpersoonlijke therapie (IPT) een veelbelovende behandeling. IPT gaat ervan uit dat onze gezondheid in belangrijke mate afhangt van onze relaties met mensen om  ons heen. Wanneer mensen problemen ervaren met hun omgeving, zoals hun familie of naasten, kunnen zij last krijgen van verschillende psychische problemen. Omgekeerd kunnen psychische problemen ook leiden tot problemen in de relaties met anderen. IPT gaat uit van vier sociale problemen waar in de therapie aan gewerkt wordt:
(1) rouw en verlies
(2) conflicten
(3) levens- en rolveranderingen
(4) isolement en eenzaamheid

In de behandeling wordt gekeken naar de relatie tussen deze problemen en klachten die iemand ervaart. Ook leren mensen wat ze kunnen doen om hun probleem te verhelpen of er beter mee om te gaan.

Doel

Het doel van dit praktijkproject met aanvullend onderzoek is om onderzoek te doen naar het effect van een aangepaste versie van IPT voor ouders met een vluchtelingenachtergrond. In deze versie komen problemen in de ouder-kind relatie veel explicieter aan de orde. Ook wil het project onderzoeken wat er nodig is voor succesvolle toepassing van IPT in andere plaatsen in de toekomst.

Werkwijzen

Deelnemers aan het onderzoek zijn ouders/verzorgers en hun kinderen uit Syrië, Eritrea, Irak, Afghanistan of Iran. Per gezin neemt een ouder en een kind deel aan het onderzoek. De statushouders worden met behulp van verschillende lokale organisaties in Amsterdam en Rotterdam geworven. De behandelingen worden in groepen aangeboden aan ouders door een professionele therapeut en een ervaringsdeskundige.

Hoewel kinderen niet direct bij de behandeling betrokken zijn, worden ook bij hen metingen afgenomen. Bij hen wordt gemeten wat het effect van IPT is op het gezin, de kwaliteit van (ouder-kind) relaties en psychische klachten van ouders en hun kinderen.

Daarnaast worden regelmatig bijeenkomsten georganiseerd met verschillende projectpartners om de voortgang van het project te bespreken en eventuele knelpunten te verhelpen. Zowel de knelpunten als de geslaagde strategieën zullen worden nauwkeurig bijgehouden. Aan de hand daarvan wordt een document opgesteld over hoe andere organisaties in andere plaatsen IPT kunnen toepassen binnen hun werkgebied.

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Door verschillende negatieve levensgebeurtenissen, zoals traumatische ervaringen, verlies van status en sociaal kapitaal, uitsluiting en discriminatie hebben vluchtelingen een verhoogde kans op het ontwikkelen van psychische klachten. Ook op gezinsniveau hebben trauma’s en post-migratiestressoren grote impact op vluchtelingen. Zo kunnen het functioneren van het gezin en de onderlinge relaties tussen verschillende gezinsleden ernstig verstoord raken. Er kunnen met name problemen ontstaan in de relatie tussen ouders en kinderen, doordat ouders, in verband met hun psychosociale problemen functioneel en emotioneel minder beschikbaar kunnen zijn voor hun kinderen. Gezien de complexe aard van hun problemen is er onder gezinnen met een vluchtelingenachtergrond een grote behoefte aan passende zorg. Echter, in verband met diverse culturele en structurele barrières, is het vaak moeilijk voor hen om toegang tot effectieve zorg te krijgen. Het aanbieden van psychosociale interventies op een toegankelijke manier en dichterbij de statushouders is dus van groot belang. Er zijn echter zeer weinig geschikte interventies die goed aansluiten bij de beleving en context van statushouders, en de beschikbare interventies zijn nauwelijks op effectiviteit onderzocht. In dit verband is de Interpersoonlijke therapie (IPT) een veelbelovende interventie. IPT gaat uit van een samenhang tussen psychische klachten en problemen in de interpersoonlijke relaties waarbij de verbetering van interpersoonlijke problemen als een belangrijk mechanisme wordt gezien voor psychisch herstel. Het doel van dit praktijk- en onderzoeksproject is om onderzoek uit te voeren naar de effectiviteit van een aangepaste versie van IPT voor ouders met een vluchtelingenachtergrond waarbij problemen in de ouder-kind relatie veel explicieter geadresseerd worden. Tevens wil het project knelpunten en kansrijke strategieën in kaart brengen voor succesvolle implementatie en opschaling van IPT in andere contexten. Dit project zal onder andere resulteren in een handreiking ten behoeve van de implementatie en opschaling van IPT bij vluchtelingenouders in de eerste en nulde lijn. Het onderzoek heeft een (multi-site), gerandomiseerd en gecontroleerd design waarbij deelnemers toegewezen worden aan een van de volgende condities: de IPT groep en een wachtlijst controlegroep. De steekproef bestaat uit ouders/verzorgers en hun kinderen afkomstig uit Syrië, Eritrea, Irak, Afghanistan of Iran. Het onderzoek vindt plaats in de nulde en eerste lijn in nauwe samenwerking met lokale partnerorganisaties in Amsterdam en Rotterdam. Deze organisaties verlenen laagdrempelige hulp en diensten aan de doelgroep statushouders. De werving en het aanbieden van de interventie vinden plaats in samenwerking met deze partnerorganisaties, op locaties die voor deelnemers vertrouwd en toegankelijk zijn. De voornaamste projectactiviteiten zijn voorbereidingen op de dataverzameling, training en supervisie van therapeuten, promotie van het project, werving van deelnemers en het aanbieden van de interventie in samenwerking met medewerkers en ervaringsdeskundigen van de verschillende partnerorganisaties. Daarnaast vinden regelmatig werksessies plaats met verschillende projectpartners om de voortgang van het project te monitoren en waar nodig bij te sturen. De thema’s die daarbij aan de orde komen zijn: het verloop van de samenwerking, eventuele problemen bij de werving en verloop van de interventies. Per werksessie zullen verbeterstrategieën worden geformuleerd die na implementatie in de daaropvolgende vergadering geëvalueerd worden. Zowel de knelpunten als geslaagde verbeterstrategieën zullen nauwkeurig worden bijgehouden ten behoeve van de op te stellen handreiking. Het project wordt afgesloten met een slotsymposium en met de publicatie van onderzoeksbevindingen en de handreiking.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
636602005
Looptijd: 66%
Looptijd: 66 %
2021
2025
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
dr. S. Ghane
Verantwoordelijke organisatie:
Parnassia Groep