Interpersoonlijke therapie bij ouders met een vluchtelingenachtergrond in nulde- en eerstelijn

Door verschillende negatieve levensgebeurtenissen, zoals traumatische ervaringen, verlies van status en sociaal kapitaal, uitsluiting en discriminatie hebben vluchtelingen een verhoogde kans op het ontwikkelen van psychische klachten. Ook op gezinsniveau hebben trauma’s en post-migratiestressoren grote impact op vluchtelingen. Zo kunnen het functioneren van het gezin en de onderlinge relaties tussen verschillende gezinsleden ernstig verstoord raken. Er kunnen met name problemen ontstaan in de relatie tussen ouders en kinderen, doordat ouders, in verband met hun psychosociale problemen functioneel en emotioneel minder beschikbaar kunnen zijn voor hun kinderen. Gezien de complexe aard van hun problemen is er onder gezinnen met een vluchtelingenachtergrond een grote behoefte aan passende zorg. Echter, in verband met diverse culturele en structurele barrières, is het vaak moeilijk voor hen om toegang tot effectieve zorg te krijgen. Het aanbieden van psychosociale interventies op een toegankelijke manier en dichterbij de statushouders is dus van groot belang. Er zijn echter zeer weinig geschikte interventies die goed aansluiten bij de beleving en context van statushouders, en de beschikbare interventies zijn nauwelijks op effectiviteit onderzocht. In dit verband is de Interpersoonlijke therapie (IPT) een veelbelovende interventie. IPT gaat uit van een samenhang tussen psychische klachten en problemen in de interpersoonlijke relaties waarbij de verbetering van interpersoonlijke problemen als een belangrijk mechanisme wordt gezien voor psychisch herstel. Het doel van dit praktijk- en onderzoeksproject is om onderzoek uit te voeren naar de effectiviteit van een aangepaste versie van IPT voor ouders met een vluchtelingenachtergrond waarbij problemen in de ouder-kind relatie veel explicieter geadresseerd worden. Tevens wil het project knelpunten en kansrijke strategieën in kaart brengen voor succesvolle implementatie en opschaling van IPT in andere contexten. Dit project zal onder andere resulteren in een handreiking ten behoeve van de implementatie en opschaling van IPT bij vluchtelingenouders in de eerste en nulde lijn. Het onderzoek heeft een (multi-site), gerandomiseerd en gecontroleerd design waarbij deelnemers toegewezen worden aan een van de volgende condities: de IPT groep en een wachtlijst controlegroep. De steekproef bestaat uit ouders/verzorgers en hun kinderen afkomstig uit Syrië, Eritrea, Irak, Afghanistan of Iran. Het onderzoek vindt plaats in de nulde en eerste lijn in nauwe samenwerking met lokale partnerorganisaties in Amsterdam en Rotterdam. Deze organisaties verlenen laagdrempelige hulp en diensten aan de doelgroep statushouders. De werving en het aanbieden van de interventie vinden plaats in samenwerking met deze partnerorganisaties, op locaties die voor deelnemers vertrouwd en toegankelijk zijn. De voornaamste projectactiviteiten zijn voorbereidingen op de dataverzameling, training en supervisie van therapeuten, promotie van het project, werving van deelnemers en het aanbieden van de interventie in samenwerking met medewerkers en ervaringsdeskundigen van de verschillende partnerorganisaties. Daarnaast vinden regelmatig werksessies plaats met verschillende projectpartners om de voortgang van het project te monitoren en waar nodig bij te sturen. De thema’s die daarbij aan de orde komen zijn: het verloop van de samenwerking, eventuele problemen bij de werving en verloop van de interventies. Per werksessie zullen verbeterstrategieën worden geformuleerd die na implementatie in de daaropvolgende vergadering geëvalueerd worden. Zowel de knelpunten als geslaagde verbeterstrategieën zullen nauwkeurig worden bijgehouden ten behoeve van de op te stellen handreiking. Het project wordt afgesloten met een slotsymposium en met de publicatie van onderzoeksbevindingen en de handreiking.