Leren dansen. Sturing van zorg in tijden van een pandemie (Learning to dance. Governing healthcare in pandemic times)
Corona treft ons allen zwaar. Met name in de zorgsector is een enorme reactie op gang gebracht om soms zeer zieke mensen op te vangen. Buiten de zorg heeft vrijwel iedereen te maken met de maatregelen. De kwaliteit van de besluitvorming in een crisis als deze is van groot belang.
Doel
Dit project richt zich op de organisatie van de besluitvorming. Terugkijkend willen we leren van de eerste en tweede golf van de pandemie. Vooruitkijkend proberen we met de betrokken actoren lessen te trekken. Uitgangspunt daarbij is dat er een vorm van ‘adaptief bestuur’ nodig is; een bestuur dat zich kan vormen naar onverwachte en onzekere omstandigheden.
Achtergrond
Het virus zal nog lange tijd onder ons zijn en dat betekent dat we daarmee moeten leren leven. We gebruiken de metafoor van de dans om dit adaptief omgaan met het virus inhoud te geven. Hoe kunnen we (beter) leren dansen? Door besluitvormingsprocessen te volgen en daar samen met betrokkenen op te reflecteren hopen we hier een bijdrage aan te leveren.
Onderzoeksopzet
De vragen waarop dit project antwoord geeft zijn:
- Wat kunnen we, terugkijkend, leren van de bestuurlijke reactie op de Coronacrisis over de sturing van zorg in tijden van pandemische crises?
- Hoe kan de dans van lokale, regionale en nationale bestuurlijke arrangementen in de ‘chronische’ fase van de crisis effectief worden vormgegeven en welke partijen kunnen dit positief beïnvloeden?
- Welke effecten heeft deze dans en de eruit voortkomende besluiten op de organisatie en uitvoering van de zorg?
Het project is vormgegeven als een actie-onderzoek waarbij via interviews, observaties en documentenanalyse data wordt verzameld waarop in regelmatig gehouden sessies met partners wordt gereflecteerd. We bouwen daarbij voort op data die de afgelopen maanden al is verzameld. Het project resulteert in aanbevelingen voor de organisatie van de besluitvorming voor de zorg in pandemische tijden, alsmede in wetenschappelijke publicaties.
Context Organisatie van zorg
Context organisatie van zorg
Dit onderzoek is één van de 10 onderzoeken naar het onderwerp ‘organisatie van zorg’. De COVID-19-pandemie heeft een negatieve impact gehad op het gehele zorgsysteem in Nederland. De resultaten van dit onderzoek helpen bij het inrichten van zorg, zodat hoogwaardige kwaliteit van zorg geleverd kan blijven worden. Dit geldt zowel voor ziekenhuiszorg, als huisartsenzorg, geestelijke gezondheidszorg en thuiszorg.
ZonMw werkt, samen met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners, aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en COVID-19 en de effecten daarvan op de maatschappij.
Corona heeft de wereld van de zorg op zijn kop gezet. Om de toestroom van Covid-19 patiënten te kunnen managen is zowel op de werkvloer van de zorg als in de afstemming binnen en tussen zorginstellingen veel gebeurt. In dit onderzoek hebben wij de besluitvorming vooral op regionaal niveau geobserveerd. We zijn aangesloten bij de Regionale Overlegorganen Acute Zorg, die de taak hadden binnen hun regio de zorg voor Covid-19 patiënten te organiseren. Door drie van deze regio's te volgen hebben we een beeld gekregen van de wijze waarop besluitvorming verloopt en wat daar voor nodig is. We laten zien hoe in de regionale structuur steeds met uitdagingen is omgegaan en hoe ook weer nieuwe uitdagingen ontstonden. We laten zien wie er betrokken waren, en wie ook niet. Zo is het opvallend dat de inbreng van patiënten en clienten erg achter is gebleven. We laten zien dat informele contacten van groot belang zijn geweest en dat de omgang met de pandemie een gelaagde besluitvorming nodig heeft waarbij verschillende niveaus -- klinische werkvloer, management van de organisatie, regionale en landelijke coördinatie -- op elkaar moeten worden afgestemd. Waar 'crisis' literatuur vaak uitgaat van de noodzaak van top down besluitvorming wijze wij juist op de noodzaak van te leren van de werkvloer.