localMND: Common architecture of local proteome, transcriptome and translatome across Motor Neuron Disorders

Motorneuronziekten kenmerken zich door de achteruitgang van de motorische zenuwen die de skeletspieren aandrijven bij willekeurige bewegingen. Dit leidt tot progressieve spierverzwakking en uiteindelijk tot volledige verlamming. Deze ongeneeslijke ziekten vertonen gemeenschappelijke mechanismen. Motorneuronen bestaan uit een cellichaam en lange uitlopers, zogenaamde axonen. In dit project wordt een speciaal celcultuursysteem gebruikt waarmee de onderzoekers motorneuron cellichamen en axonen van elkaar scheiden. Dankzij geavanceerde onderzoeksmethoden kunnen zij eiwitten en RNA’s - kopieën van een klein stukje DNA - in deze cellichamen of axonen identificeren. Deze analyses voeren zij ook uit op motorneuronen met genetische afwijkingen die erfelijke vormen van motorneuronziekten veroorzaken. Op deze manier kunnen de onderzoekers mogelijk gemeenschappelijke ziektemechanismen ontdekken. Dit kan een eerste stap naar nieuwe behandelingen voor deze ongeneeslijke ziekten zijn.

Informatie over ALS

Amyotrofe laterale sclerose (ALS) is een ziekte die volwassenen treft en gekenmerkt wordt door het afsterven van de zenuwcellen die beweging mogelijk maken. Het gevolg hiervan is dat ALS patiënten spierzwakte hebben die steeds erger wordt, en uiteindelijk tot volledige verlamming leidt, inclusief van de ademhalingsspieren. Momenteel zijn er geen geneesmiddelen beschikbaar die het ziekteverloop van ALS substantieel vertragen. Er is dus een hoge nood aan wetenschappelijk onderzoek om het ontstaansmechanisme van deze ziekte beter te begrijpen op moleculair niveau, omdat dit op termijn zou kunnen leiden tot beter werkzame geneesmiddelen.

Doel

In dit project werd onderzoek verricht naar een erfelijke form van ALS die veroorzaakt wordt door mutaties in het FUS gen (ALS-FUS). 

Resultaten

FUS speelt een rol in het regelen van de expressie van andere genen, en de wetenschappers konden aantonen dat defecten in deze functie kunnen bijdragen tot ALS-FUS. Verder ontdekten de wetenschappers een nieuwe, belangrijke rol voor skeletspieren in ALS-FUS: ondanks het feit dat de ziekte gekenmerkt wordt door een selectieve aantasting van motor neuronen blijkt toxiciteit van FUS in de skeletspier bij te dragen aan ALS- FUS. Dit nieuwe inzicht wijst erop dat toekomstige geneesmiddelen niet alleen motorische zenuwen maar ook de skeletspier als doelwit dienen te hebben.

Meer informatie

• Bekijk de factsheet van dit project
• Lees meer over hersenonderzoek bij ZonMw