Meerjarig deelsectorplan 2020-2022 Visueel

Nederland kent naar schatting 300.000 mensen die slechtziend of blind zijn. In ons land lijken de
mogelijkheden en voorzieningen voor mensen met een visuele beperking relatief goed op peil en daar
kunnen we trots op zijn. Toch blijkt dagelijks dat effectieve deelname in de samenleving voor veel mensen met een visuele beperking nog verre van vanzelfsprekend is.

Binnen het ZonMw programma Expertisefunctie Zintuiglijk Gehandicapten (ZG) werken vijf instellingen met specialistische kennis op het gebied van mensen met een visuele beperking samen. Het gaat om Bartiméus, Koninklijke Visio,  de Robert Coppes Stichting, de Oogvereniging en de MaculaVereniging. Het doel is om op efficiënte en effectieve wijze kennis te ontwikkelen en te implementeren over (leven met) een visuele beperking. Om te komen tot een beter toegankelijke samenleving en meer bewustzijn over het belang van een inclusieve samenleving.

Een belangrijk uitgangspunt in de Expertisefunctie is dat de instellingen nog meer gaan samenwerken met mensen met een visuele beperking. Vragen en behoeften uit de praktijk zijn daarbij het startpunt voor onderzoek, innovatie en implementatie in de praktijk. Ontwikkelde kennis vindt zijn weg naar de zorgpraktijk en komt laagdrempelig beschikbaar voor eenieder die daar baat bij heeft. Dat kan gaan om mensen met een visuele beperking zelf en hun naasten of professionals in andere delen van de gezondheidszorg of het sociaal domein.
 
Een inclusieve samenleving voor iedereen, dat is het doel. Daarvoor is nog veel werk te verzetten.
Het start met bewustwording: je realiseren dat leven met een visuele beperking iets vraagt
van de persoon, de omgeving en de maatschappij.

Onderzoek vanuit de Expertisefunctie ZG wordt gedaan langs de volgende vijf programmalijnen:

1. Ik zit goed in mijn vel

   Hier ligt de focus op de persoon met een visuele beperking zélf en zijn of haar naasten. Gestreefd wordt naar kennisontwikkeling die eraan bijdraagt dat iemand fysiek, mentaal, psychisch of op sociaal vlak beter in zijn of haar vel zit. Een voorbeeld van een project is E-nergEYEze, waarin een gedeeltelijk digitale interventie wordt ontwikkeld die mensen in staat stelt om te gaan met vermoeidheid in relatie tot leven met een visuele beperking.

2. De wereld is voor mij toegankelijk

   Legt de focus op de wereld om (zowel fysiek als digitaal) ons heen en hoe die inclusiever kan worden. Dit vanuit de overtuiging dat dit niet alleen ten goede komt aan mensen met een visuele beperking, maar aan álle mensen. Een voorbeeld is een project rond visuele toegankelijkheid in de openbare ruimte. Er wordt in tien gemeenten een 'schouw' uitgevoerd ten aanzien van de toegankelijkheid van openbare ruimtes en gebouwen. Gevolgd door een advies voor verbetering.

3. Mijn mogelijkheden en beperkingen zijn goed in beeld

   Deze lijn is gericht op het in beeld krijgen van de beperkingen, behoeften en mogelijkheden van iemand met een visuele beperking. Een voorbeeldproject is ‘Mijn CVI’, een serious game voor psycho-educatie voor kinderen van 6 tot 12 jaar met visuele verwerkingsproblemen (CVI). De game geeft kinderen inzicht in hun eigen CVI, de mogelijke invloed ervan op hun functioneren en hoe ze hier in het dagelijks leven mee kunnen omgaan.

4. Ik ontvang de juiste professionele zorg

   Onderzoek en ontwikkelingen die ervoor zorgen dat de zorg zoveel mogelijk op maat kan worden gemaakt. Een voorbeeld is het onderzoek ‘Leestraining Hemianopsie’. Na hersenletsel kan blindheid voor de helft van het gezichtsveld ontstaan, wat lezen moeilijk maakt. In dit project wordt de effectiviteit van twee bestaande interventies om het lezen bij gezichtsvelduitval te verbeteren onderzocht.

5. Technologie biedt mij kansen

   Technologie kan oplossingen bieden voor bestaande problemen. Maar soms ook weer nieuwe problemen met zich meebrengen. Deze programmalijn richt zich zowel op het toepasbaar maken van technologie als het zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Een voorbeeldproject is PsyMate, een app die gebruikers helpt herkennen welke activiteiten, situaties en omgevingsfactoren hun emoties, gedachten en gedrag beïnvloeden. De app is effectief in de reguliere ggz, maar is nog niet toegankelijk voor mensen met een visuele beperking.