Morphine for palliative treatment of refractory dyspnea in patients with advanced COPD: benefits and respiratory adverse effects

Kortademigheid is de meest voorkomende klacht van patiënten met gevorderd COPD en wordt vaak onvoldoende behandeld.
Dit project had tot doel effect van morfine vast te stellen op kortademigheid bij mensen met gevorderd COPD op: de kwaliteit van leven, bijwerkingen en kosten.
Daarnaast was als doel gesteld om te achterhalen of een goede reactie op morfine voorspeld kan worden en wat de bereidheid van patiënten is om opioïden te gebruiken.

Onderzoek

Dit onderzoeksproject is uitgevoerd aan de hand van literatuuronderzoek, een interventieonderzoek met morfinetabletten of placebo gedurende 4 weken, en het afnemen van een vragenlijstonderzoek naar bereidheid tot gebruik van opioïden.

Resultaten

Het gebruik van morfine gedurende 4 weken verbetert de kwaliteit van leven en is kosteneffectief, zonder te leiden tot serieuze bijwerkingen. Bij mensen met ernstigere kortademigheid of een hogere BMI werkt morfine vaak beter. Tot slot is de bereidheid om opioïden te gebruiken wisselend. De arts is hierbij een belangrijke bron van informatie.

Samenvatting bij start

Kortademigheid is de meest voorkomende klacht van patiënten met gevorderd COPD en wordt vaak onvoldoende behandeld. Morfine is een effectief medicijn en wordt aanbevolen in de huidige richtlijnen voor behandeling van ernstige kortademigheid.

Doel
Doelen van de huidige studie zijn het onderzoeken van de effecten van morfine op kwaliteit van leven en nagaan of toediening van morfine leidt tot negatieve effecten op de ademhaling. Daarnaast wordt onderzocht of we kunnen voorspellen bij wie morfine een positief resultaat zal hebben. Tenslotte wordt een analyse verricht van kosten-effectiviteit.

Hoe
Voor dit onderzoek zullen 120 patiënten met gevorderd COPD en ernstige kortademigheid ondanks optimale behandeling worden verdeeld in twee groepen. Eén groep krijgt morfinetabletten. De andere groep krijgt placebomedicatie. Bij beide groepen worden aspecten gemeten zoals ziekte-specifieke kwaliteit van leven, longfunctie, zuurstofgehalte, uithoudingsvermogen en het gebruik van zorg.
 

Richtlijn

Van de onderzoeksprojecten uit het ZonMw-programma Goed Gebruik Geneesmiddelen (GGG) is inzichtelijk gemaakt of zij aansluiten bij de richtlijnen en/of modules in de FMS Richtlijnendatabase. Bekijk de bijbehorende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase.

Meer informatie

• Jaarprijs Palliatieve Zorg Onderzoek en Palliactief-award toegekend aan IKNL-adviseur Cindy van den Berg-Verberkt (nov 2020)
• Patiënten met ernstig COPD gebaat bij dagelijkse dosis morfine (aug 2020, Maastricht University)
  Dagelijks gebruik van een lage dosis morfinetabletten door patiënten met een ernstige vorm van de longziekte COPD heeft een positief effect op hun kwaliteit van leven. Bovendien treden er geen negatieve bijwerkingen op. Dat blijkt uit een recente studie van Cindy van den Berg-Verberkt en dr. Daisy Janssen, beiden verbonden aan kennis- en behandelcentrum Ciro en de Universiteit Maastricht (UM). De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift JAMA Internal Medicine.