Neural predictors of suicide attempts and effects of treatment: towards clinically relevant brain data

Zelfdoding is een belangrijke doodsoorzaak onder jonge mensen en komt vaker voor bij mensen met een slechte mentale gezondheid. De meeste mensen met een slechte mentale gezondheid die wel eens aan zelfdoding denken, ondernemen echter nooit een poging. Het beter begrijpen van hoe het komt dat mensen van gedachten aan zelfdoding overgaan tot een poging, kan bijdragen aan meer gerichte preventie.

Doel

Met het HOPES-project, wil de projectgroep  zicht krijgen op de rol van hersenfunctioneren in suïcidaal gedrag. Ze zijn met name geïnteresseerd hoe mensen die een suïcidepoging hebben ondernomen hun emoties bij kunnen sturen en over de toekomst na kunnen denken. Ze denken dat deze processen, en hoe die ondersteund worden door de hersenen, inzicht kunnen geven in het ondernemen van suïcidaal gedrag en daarmee handvatten geven voor nieuwe behandelingen.

Werkwijze

In dit onderzoek zijn 42 mensen die recent een suïcidepoging hebben ondernomen, uitgenodigd om mee te doen aan functioneel MRI- en vragenlijstonderzoek. Ook zijn 24 mensen met psychiatrische problemen die nooit een suïcidepoging hebben ondernomen en 24 mensen zonder psychiatrische problemen of suïcidaliteit uitgenodigd. In de MRI-scanner is deelnemers gevraagd hun emoties bij te sturen door andere gedachten bij emotionele plaatjes te formuleren en na te denken over toekomstige positieve situaties. Vragenlijsten gingen over suïcidale gedachten, depressie, angst, en hopeloosheid. De mensen met de recente suïcidepoging zijn gedurende een jaar regelmatig onderzocht en na een jaar nog eens uitgenodigd voor MRI-onderzoek. 

Samenwerkingspartners

In het project werd samengewerkt met neuropsychologen, klinisch psychologen, psychiaters en
ervaringsdeskundigen.

Resultaten

Mensen die recent een suïcidepoging ondernamen, toonden verminderde activatie van emotieregulatiegebieden bij het bijsturen van negatieve emoties dan mensen die wel suïcidale gedachten hebben, maar nooit een poging hebben ondernomen. In beide groepen was de activatie lager dan bij mensen die niet bekend zijn met psychiatrische problemen. Daarnaast bleken hopeloosheid en het kunnen voorzien van plezierige gebeurtenissen een complexe relatie te kennen via de betrokkenheid van hersengebieden betrokken bij beloningsgevoeligheid en flexibele emotieregulatie met ernst van suïcidaliteit. Dit geeft handvatten voor het fundamentele praktijkgerichte interventie-onderzoek gericht op het beïnvloeden van beloningsverwerking, hopeloosheid en emotieregulatie.

Producten

Het HOPES-project heeft een rijke dataset opgeleverd van hoogkwalitatieve MRI-data waaruit nog meerdere publicaties zullen komen. Ook heeft het project een proefschrift opgeleverd dat inzicht geeft in risicofactoren en beschermende factoren voor suïcidaliteit. Daarnaast is het onderzoek op vele nationale en internationale bijeenkomsten gepresenteerd, waardoor de fundamenteel wetenschappelijke kennis terecht komt op plekken waar andere fundamentele en praktijkgerichte onderzoeken verder bij kunnen dragen aan het begrijpen en voorkomen van suïcide.

Vervolg

De HOPES dataset zal verder uitgewerkt worden en resultaten zullen worden gecommuniceerd. De resultaten geven aanleiding om verder onderzoek te doen naar het versterken van emotieregulatie en beloningsgevoeligheid bij het risico op suïcide. Subsidieaanvragen om dit uit te werken in interventieonderzoek zullen worden voorbereid.

Meer informatie

• Vlog "Jeroen onderzoekt"
• Interview met promovenda