Niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en arbeidsparticipatie

Door een breed samengestelde groep van experts uit verschillende medische en paramedische disciplines werd een richtlijn ontwikkeld gericht op terugkeer naar werk van patiënten met niet aangeboren hersenletsel (NAH). Doelstelling was het stroomlijnen van het proces van begin van het ziekteverzuim – meestal het moment waarop de ziekte manifest wordt/ het ongeval heeft plaatsgevonden – tot het moment waarop het (eigen) werk hervat kan worden dan wel als dat niet meer mogelijk is, het re-integratieproces naar ander (passend) werk wordt opgepakt. Hierbij gaat het om het op het juiste moment in het traject aandacht besteden aan re-integratiemogelijkheden, een beschrijving van de rollen en verantwoordelijkheden van de verschillende zorgverleners, herkenning en wegnemen van belemmeringen voor re-integratie en bevorderen van uitwisseling van alle relevante informatie tussen de verschillende partijen die betrokken zijn bij de terugkeer naar werk. Het gaat om invulling van de transmurale zorg met specifieke aandacht voor de factor arbeid. Deze doelstelling is gehaald. De richtlijn geeft inzicht in de aspecten die hier benoemd zijn. In de richtlijn wordt antwoord gegeven op vragen zoals: welke factoren spelen een belangrijke rol bij werkhervatting van NAH patiënten en welke interventies zijn effectief als het gaat om terugkeer naar werk van deze groep patiënten. Ook de rol van de werkgevers komt aan de orde, evenals de vraag hoe alle disciplines zo met elkaar kunnen samenwerken dat het leidt tot terugkeer naar werk van NAH patiënten. De belangrijkste conclusies van de richtlijn zijn dat het slechts in beperkte mate mogelijk is om al in een vroeg stadium te onderkennen of in de toekomst werkhervatting uitgesloten is. Factoren die een rol spelen bij werkhervatting van NAH patiënten zijn onder andere patiëntgebonden factoren zoals opleidingsniveau, leeftijd, ernst van het letsel en het bestaan van andere aandoeningen. Maar ook al vroeg aandacht geven aan werk tijdens de revalidatiebehandeling, mogelijkheden van aanpassingen in het werk en goede samenwerking zijn belangrijke factoren. Vanuit de werkgever zijn factoren zoals steun, begeleiding belangrijk. Verschillende interventies werden ontwikkeld die gericht zijn op terugkeer naar werk van de groep van NAH patiënten. Maar het bewijs dat deze interventies effectief zijn is beperkt. Belangrijk is wel dat de patiënt is gemotiveerd, over zelfinzicht beschikt, er steun en begrip vanuit de omgeving is en er een goede samenwerking bestaat tussen de verschillende disciplines die zich met de terugkeer naar werk van de NAH patiënt bemoeien. Bij aanpassingen op de werkvloer kan gedacht worden aan een prikkelarme omgeving, herverdelen van taken en belasting, vermijden van productiedruk, een solistische werkplek en aangepaste werktijden. Een belangrijk onderdeel van de richtlijn heeft betrekking op de samenwerking tussen de verschillende disciplines. Informatie over de aard, ernst en locatie van het hersenletsel aan de ene kant en informatie over de werkplek, de belastingeisen van het werk aan de andere kant moeten worden uitgewisseld, evenals de informatie over het beloop van de revalidatie en de resterende belemmeringen en beperkingen. Het is een goede zaak als de patiënt zelf of zijn/haar mantelzorger betrokken wordt bij deze informatie overdracht.