Optimaliseren antipsychoticagebruik bij mensen met een verstandelijke beperking
Samenvatting na afronding
Het antipsychoticagebruik bij mensen met een verstandelijke beperking -vaak gestart in de
acute fase van moeilijk verstaanbaar gedrag - wordt vaak onterecht langdurig gecontinueerd.
De uitkomsten van dit project laten zien dat afbouwen van langdurig gebruik en terughoudend
voorschrijven van antipsychotica ook succesvol mogelijk is in de dagelijkse praktijk door een
multidisciplinaire aanpak. Het implementatiepakket - bestaande uit een FTO-module,
draaiboeken, presentatie, de e-learning 'Antipsychotica in de gehandicaptenzorg' en de
informatiebrochure 'Antipsychotica, soms nodig meestal niet' - ondersteunt GZ-organisaties bij
het opnemen van deze aanpak in het zorgbeleid.
Resultaten
Bij ruim 80% van de cliënten in een afbouwtraject is gedeeltelijke of volledige afbouw van
langdurig antipsychoticagebruik mogelijk gebleken. Zowel zorgverleners als naasten waren
positief over de aanpak. Zij zijn zich meer bewust van de nadelen van antipsychotica en het
belang van afbouwen van onterecht langdurig gebruik.
Samenvatting bij start
Dit project richt zich op het verbeteren van de inzet van antipsychotica bij mensen met een verstandelijke beperking.
Zorgverleners van ’s Heeren Loo (locatie Willem van den Bergh) gaan aan de slag met het opstellen van multidisciplinaire behandelplannen bij cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag. Zij willen daarmee antipsychotica meer terughoudend voorschrijven en onnodig langdurig gebruik vaker succesvol afbouwen. Ter ondersteuning ontwikkelt het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) werk- en scholingsmaterialen voor zorgverleners en voorlichtingsmateriaal voor vertegenwoordigers van de cliënten. Het antipsychoticagebruik bij moeilijk verstaanbaar gedrag is bewezen onnodig hoog en langdurig onder mensen met een verstandelijke beperking. Bij meer dan de helft van de gebruikers levert dit bovendien ongewenste en schadelijke bijwerkingen op. Artsen moeten daarom antipsychotica alleen voorschrijven bij mensen met een juiste indicatie en het gebruik zo kort mogelijk houden.
Producten
Auteur: Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik 's Heerenloo Zorggroep locatie Willem van den Bergh
Link: https://www.medicijngebruik.nl/product/detail/284
Auteur: Instituut voor Verantwoord Mediccijngebruik 's Heerenloo Zorggroep locatie Willem van den Bergh
Link: https://www.medicijngebruik.nl/product/detail/2128
Auteur: Ashwin de Graaf en Hans de Vos Burchart
Link: https://www.youtube.com/watch?v=PNikt4ynruE
Auteur: Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik
Link: https://publicaties.zonmw.nl/terugblik-ggg-congres-2016/
Auteur: Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik 's Heerenloo locatie Willem van den Bergh
Link: https://publicaties.zonmw.nl/terugblik-ggg-congres-2016/
Auteur: Instituut voor Verantwoord Mediicjngebruik
Link: https://www.medicijngebruik.nl/product/detail/284
Auteur: Nelissen-Vrancken M, de Vos Burchart H, Castelein B, Nieuwenhuizen M.
Link: https://www.npfo.nl/artikel/prisma-symposium-16-mei-2017
Auteur: Dr. Marjorie Nelissen-Vrancken, Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik Drs. Hans de Vos Burchart, Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik Drs. Bas Castelein, 's Heeren Loo - Advisium Noordwijk Drs. Marlene Nieuwenhuizen, 's Heeren Loo - Advisium Noordwijk
Auteur: Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik 's Heerenloo Zorggroep
Link: https://www.medicijngebruik.nl/product/detail/2293
Auteur: C.Reinders
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Auteur: C.Reinders
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Verslagen
Eindverslag
Het antipsychoticagebruik bij mensen met een verstandelijke beperking - vaak gestart in de acute, escalerende fase van moeilijk verstaanbaar gedrag- wordt vaak onterecht langdurig gecontinueerd. De uitkomsten van dit project laten zien dat afbouwen van langdurig gebruik en terughoudend voorschrijven van antipsychotica ook succesvol mogelijk is in de dagelijkse praktijk door een multidisciplinaire aanpak. Het implementatiepakket - bestaande uit een FTO-module, draaiboeken, presentatie, e-learning 'Antipsychotica in de gehandicaptenzorg' en informatiebrochure 'Antipsychotica, soms nodig meestal niet' - ondersteunt GZ-organisaties bij het opnemen van deze aanpak in het zorgbeleid.
Bij ruim 80% van de cliënten in een afbouwtraject is gedeeltelijke of volledige afbouw van langdurig antipsychoticagebruik mogelijk gebleken. Zowel zorgverleners als naasten waren positief over de aanpak. Zij zijn zich meer bewust van de nadelen van antipsychotica en het belang van afbouwen van onterecht langdurig gebruik.
Antipsychotica zijn geneesmiddelen die bedoeld zijn om bij mensen met een psychose de symptomen tegen te gaan. Ze zijn effectief in het terugdringen van wanen en hallucinaties. Maar ze zorgen ook voor het dempen van agressie en angsten.
Bij 1 op de 3 mensen met een verstandelijke beperking worden antipsychotica voorgeschreven.In bijna 60% is dat voor gedragsproblemen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen regelmatig ontremd en moeilijk verstaanbaar gedrag vertonen door bijvoorbeeld een teveel aan omgevingsprikkels. In veel gevallen is een acute (crisis)situatie met een escalatie van agressie en/of angsten de aanleiding voor het starten van antipsychotica. Na het onder controle krijgen van de crisis zou het antipsychotica gebruik geëvalueerd moeten worden met als doel dit weer af te bouwen. Echter, dit wordt onvoldoende gedaan waardoor vaak de antipsychotica onnodig lang worden door gebruikt. Het antipsychoticagebruik bij moeilijk verstaanbaar gedrag is bewezen onnodig hoog en langdurig onder mensen met een verstandelijke beperking. 80% Gebruikt deze middelen 10 jaar of langer! Bij meer dan de helft van de gebruikers levert dit daardoor ongewenste en ernstige bijwerkingen op. Gewichtstoename, lusteloosheid en niet meer actief zijn. Eigenlijk zichzelf niet meer zijn en hun persoonlijkheid kwijtraken. Dit wordt in de concept Wet Zorg en Dwang als 'medicinaal vastbinden' aangeduid. Artsen zouden daarom antipsychotica alleen moeten voorschrijven bij mensen met een juiste indicatie en het gebruik zo kort mogelijk houden.
Dit project richt zich op het verbeteren van de inzet van antipsychotica bij mensen met een verstandelijke beperking. Zorgverleners van ’s Heeren Loo (locatie Willem van den Bergh) gaan aan de slag met het opstellen van multidisciplinaire behandelplannen bij cliënten met moeilijk verstaanbaar gedrag. Zij willen daarmee antipsychotica meer terughoudend voorschrijven en onnodig langdurig gebruik vaker succesvol afbouwen. Ter ondersteuning ontwikkelt het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) werk- en scholingsmaterialen voor zorgverleners en groepsbegeleiders en voorlichtingsmateriaal voor vertegenwoordigers van de cliënten.