Mobiele menu

Parents who are alcoholics: Towards a normative framework of integrative care and responsible parenting interventions

Samenvatting na afronding

Er is grote zorg om kinderen van ouders met een alcoholafhankelijkheid. De zorg voor deze gezinnen is echter complex, en hulpverleners ervaren vaak ethische dilemma’s.
Uit de literatuur blijkt dat vroegsignalering van groot belang is. Stakeholders die tijdens het onderzoek geïnterviewd werden, gaven echter aan dat juist dit een belangrijk knelpunt is.

Uitkomsten

Er blijkt een grote handelingsverlegenheid te bestaan bij zowel professionals, ouders, als het informele netwerk van gezinnen. Dit ontstaat voor een deel uit het feit dat de belangen van ouders en kinderen als tegenstrijdig worden ervaren. Het recht op autonomie van ouders lijkt te botsen met het recht op een veilige ontwikkeling van kinderen.
Dit project laat zien dat deze benadering tekort schiet. In plaats daarvan is een ethisch alternatief ontwikkeld waarin de nadruk ligt op de relationele verbondenheid tussen ouders en kinderen. Dit levert belangrijke handvaten op voor communicatie en samenwerking tussen hulpverleners en cliënten.


Samenvatting bij start

Als ouders alcoholist zijn kan dit nadelig zijn voor het welzijn en de ontwikkeling van hun kinderen. Het is echter lastig te bepalen wanneer en hoe we in moeten grijpen in deze gezinnen.

Dit project ontwikkelt hiervoor een normatief kader. In dit project worden bestaande praktijken van jeugd- en verslavingszorg geëvalueerd en worden hulpverleners geïnterviewd. Ook wordt met ouders gesproken: tegen welke problemen lopen zij aan, wat vinden zij van bestaande interventies, welke hulpvraag hebben zij voor hun verslaving en gezinssituatie?
Een belangrijke vraag is in hoeverre verslaving de capaciteiten van ouders ondermijnt. Volgens het biomedische model is verslaving een chronische hersenziekte die autonomie ernstig ondermijnt. Volgens het biopsychosociale model moet verslaving begrepen worden binnen iemands sociale omstandigheden, psychische gezondheid en waarden.

Dit project geeft inzicht in de implicaties van deze benaderingen, de betekenis van bestaande praktijken, de visies van ouders en de belangen van kinderen.

Meer informatie:

Producten

Titel: Commentaar verslavingszorg
Auteur: Margreet van der Meer-Jansma, Gabriël Anthonio
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Reluctance to act in the care for alcohol misusing parents: What do parents want?
Auteur: Snoek, Anke; Boukje AG Dijkstra, Wiebren Markus, Margreet van der Meer, Guido de Wert & Dorothee Horstkötter
Magazine: Addiction Research and Theory
Titel: How to Recover from a Brain Disease: Is Addiction a Disease, or Is there a Disease-like Stage in Addiction?
Auteur: Snoek, Anke
Magazine: Neuroethics
Titel: Strong-willed but not successful: The importance of strategies in recovery from addiction
Auteur: Snoek, Anke, Levy, Neil, Kennett, Jeanette
Magazine: Addictive Behaviors Report
Titel: Schade doen of nalaten voordeel te geven
Auteur: Elselijn Kingma, Fiona Woollard
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Voorkomen is beter dan uit huis plaatsen
Auteur: Laura Rust, Connie Rijlaarsdm
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: De ethiek van de autonomie van ouders met een verslaving
Auteur: Anke Snoek, Dorothee Horstkötter
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Ethical issues in research on substance-dependent parents: The risk of implicit normative judgements by researchers
Auteur: Snoek, Anke, Horstkötter, Dorothee
Magazine: Bioethics
Titel: Ouders met problematisch middelengebruik: Twee ethische kaders om de zorg vorm te geven
Auteur: Anke Snoek, Dorothee Horstkötter
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Chocomel en wijn: Over 'alle moeders zijn wat' van Kira Wuck
Auteur: Anne-Fleur van der Meer
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Moeders van anderen
Auteur: Lidwien Raaphorst
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Parental substance and alcohol abuse: Two ethical frameworks to assess whether and how intervention is appropriate
Auteur: Anke Snoek & Dorothee Horstkötter
Magazine: Bioethics
Titel: "I wish I had help earlier. We could have been happier sooner." Overcoming the bystander effect in the care for alcohol-dependent parents
Auteur: Anke Snoek, Boukje AG Dijkstra, Wiebren Markus, Margreet van der Meer, Guido de Wert, & Dorothee Horstkötter
Magazine: Frontiers in Psychology
Titel: Commentaar jeugdzorg: Zo zonde!
Auteur: Manja Eijzenbach
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Introduction: Testing and Refining Marc Lewis’s Critique of the Brain Disease Model of Addiction
Auteur: Snoek, Anke, Matthews, Steve
Magazine: Neuroethics
Titel: Casus: "Ik had liever eerder hulp gehad. Hadden we eerder gelukkig kunnen zijn"
Auteur: Anke Snoek, Dorothee Horstkötter
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Stigma and Self-Stigma in Addiction
Auteur: Matthews, Steve, Dwyer, Robyn, Snoek, Anke
Magazine: Bioethical Inquiry
Titel: Ethisch commentaar: Het bystander-effect in het toeleiden naar zorg van gezinnen waar ouders alcoholafhankelijk zijn
Auteur: Anke Snoek, Dorothee Horstkötter
Magazine: Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek
Titel: Zelfbeheersing en Opvoeding. Filosofische reflectie op een neurowetenschappelijke benadering
Auteur: Horstkötter, Dorothee
Magazine: Podium voor Bio-ethiek
Titel: The Importance of Self-Narration in Recovery from Addiction
Auteur: McConnell, Doug, Snoek, Anke
Magazine: Philosophy, Psychiatry and Psychology
Link: https://muse.jhu.edu/article/702471
Titel: Verslaving en de opbrengsten en grenzen van de hersenwetenschap
Auteur: Snoek, Anke
Magazine: Podium voor Bio-ethiek
Titel: How poverty compromises agency: The case of substance dependent parents
Auteur: Snoek, Anke
Titel: En de kinderen dan? Kinderen in beeld
Auteur: van der Meer, Margreet
Titel: Zwangerschap en verslaving: Ethische aspecten en het perspectief van betrokkenen
Auteur: Horstkötter, Dorothee
Titel: Verslaving, zelf-controle en het zelf
Auteur: Snoek, anke
Titel: Zorgmijdend of handelingsverlegenheid? Het verbeteren van de zorg voor alcoholafhankelijke ouders
Auteur: Snoek, Anke
Titel: Risicogezinnen of evenwichtskunstenaars?
Auteur: Ligtermoet, Ingrid & Lam, Elize
Titel: Nu niet zwanger
Auteur: Rijlaarsdam, Connie
Titel: Zwangerschap: unieke relatie - unieke ethiek?
Auteur: Kingma, Elselijn
Titel: How poverty compromises agency: The case of substance dependent parents
Auteur: Snoek, Anke
Titel: Aankondiging congres 'Botsende belangen?'
Auteur: Snoek, Anke, Horstkötter, Dorothee
Titel: Programma 'Botsende belangen?'
Auteur: Snoek, Anke, Horstkötter, Dorothee
Titel: Botsende belangen?
Auteur: Snoek, Anke en Horstkötter, Dorothee
Link: https://www.academia.edu/37476525/Botsende_belangen
Titel: Het bystander-effect bij ouders met een verslaving
Auteur: Anke Snoek & Dorothee Horstkötter
Link: https://www.zorgethiek.nu/het-bystander-effect-bij-ouders-met-een-verslaving
Titel: Alcoholafhankelijke ouders: zorgmijdend of handelingsverlegenheid?
Auteur: Dorothee Horstkötter & Anke Snoek
Link: https://www.zorgethiek.nu/
Titel: De ethiek van de autonomie van verslaafde ouders
Auteur: Anke Snoek & Dorothee Horstkötter
Link: https://www.zorgethiek.nu/de-ethiek-van-de-autonomie-van-verslaafde-ouders

Verslagen


Eindverslag

Er is grote zorg om kinderen van ouders met een alcoholafhankelijkheid. De zorg voor deze gezinnen is echter complex, en hulpverleners ervaren vaak ethische dilemma’s. Uit de literatuur blijkt dat vroegsignalering van groot belang is. Stakeholders die tijdens het onderzoek geïnterviewd werden, gaven echter aan dat juist dit een belangrijk knelpunt is. Er blijkt een grote handelingsverlegenheid te bestaan bij zowel professionals, ouders, als het informele netwerk van gezinnen. Dit ontstaat voor een deel uit het feit dat de belangen van ouders en kinderen als tegenstrijdig worden ervaren. Het recht op autonomie van ouders lijkt te botsen met het recht op een veilige ontwikkeling van kinderen. Ons project laat zien dat deze benadering tekort schiet. In plaats daarvan ontwikkelen wij een ethisch alternatief waarin de nadruk ligt op de relationele verbondenheid tussen ouders en kinderen. Dit levert belangrijke handvatten op voor communicatie en samenwerking tussen hulpverleners en cliënten.
Als ouders alcoholist zijn kan dit het welzijn en de ontwikkeling van hun kinderen in gevaar brengen. Het is vaak echter lastig te bepalen wanneer en hoe we in moeten grijpen in deze gezinnen en daarbij zoveel mogelijk de belangen van kinderen beschermen en de autonomie van ouders respecteren. Dit project ontwikkelt hiervoor een normatief kader. Hiervoor evalueren wij de visie van belangrijke stakeholders (ouders en professionals werkzaam in zowel jeugdzorg als verslavingszorg) over de bestaande praktijken, de invloed van alcohol op gezinnen, de knelpunten die zij ervaren in de zorg, en welke oplossingen zij zien. Een belangrijke vraag is ook in hoeverre verslaving de capaciteiten van ouders ondermijnt om beslissingen te nemen of zorg aan kinderen te bieden. Volgens het biomedische model is verslaving een chronische hersenziekte die autonomie ernstig ondermijnt. Volgens het biopsychosociale model moet verslaving echter ook begrepen worden binnen iemands sociale omstandigheden, psychische gezondheid en waarden. Dit project reflecteert op de implicaties van deze theoretische benaderingen voor adequate interventies in de praktijk. De hoofdvraagstelling is: Wat zijn de contouren voor een normatief kader voor de zorg aan ouders die kampen met alcoholproblemen?

Kenmerken

Projectnummer:
731010016
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2018
Gerelateerde programma's:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. G.M.W.R. de Wert