Patient safety/medication safety: The impact of computerized physician order entry on medication error prevention in hospitalized patients
Bij het handmatig voorschrijven van medicijnen kunnen fouten ontstaan die soms leiden tot schade bij patiënten. Door bij het voorschrijven van medicijnen gebruik te maken van een elektronisch systeem dat de voorschrijver tevens ondersteunt bij het kiezen van het juiste medicijn, neemt het aantal medicatiefouten af. De Groningse onderzoekers gingen na of dit ook leidt tot minder schade bij patiënten. Een test in twee grote ziekenhuizen bij 1195 patiënten wijst uit dat dit inderdaad zo is. Het aantal medicatiefouten nam met 40 procent af, de schade halveerde. De kosten per uitgeschreven recept stegen door het in gebruik nemen van het elektronische systeem met minder dan 3 euro per recept. De extra kosten om één fout (vermijdbare) medicatiefout te voorkomen lijken daarom acceptabel. Helemaal als hierdoor extra opnamedagen in het ziekenhuis voorkomen kunnen worden. De gebruikers van het elektronisch voorschrijfsysteem (artsen, verpleegkundigen) zijn tevreden over de nieuwe manier van werken.
Verslagen
Eindverslag
Achtergrond
Uit de literatuur blijkt dat het elektronisch voorschrijfsysteem met klinische beslisondersteuning (EVS) in het algemeen een positief effect heeft op het voorkomen van medicatiefouten (MEs).Literatuur over de invloed van het EVS op vermijdbare geneesmiddelschade (pADEs) is echter beperkt. Hetzelfde geldt voor de kosteneffectiviteit van het EVS tov het handgeschreven systeem. Ook is weinig bekend over wat de gebruikers van het systeem vinden.Het UMCG in Groningen en het TweeSteden ziekenhuis in Tilburg hebben samen 3 sub studies uitgevoerd om te evalueren wat de situatie in de Nederlandse ziekenhuis setting is.De eerste studie richt zich op het effect van het EVS op de prevalentie van MEs en pADEs. De tweede studie evalueert de kosteneffectiviteit van het systeem in vergelijking met het handgeschreven systeem en de laatste studie brengt de verwachtingen en ervaringen van gebruikers in kaart.
Methode en resultaten
De setting voor de 3 studies bestond uit 4 algemene interne verpleegafdelingen van het UMCG en het TweeSteden ziekenhuis.
Sub studie 1:
Gegevens van 1195 opgenomen patiënten werden 20 weken voor en 20 weken na de implementatie van een EVS met een basis pakket aan klinische ondersteuning verzameld. Primaire uitkomstmaten waren het percentage medicatieopdrachten (MO) met 1 of meer MEs (onderverdeeld in administratieve, doseer, therapeutische en overschrijffouten) en het percentage patiënten met 1 of meer pADEs.Het eventuele causale verband tussen MEs en schade werd beoordeeld door een panel van 5 (ziekenhuis)apothekers.Bij deze beoordeling werd gebruikt gemaakt van een combinatie van de NCC MERP index en het Yale algoritme.
Het gemiddelde percentage MO met 1 of meer MEs was 55% in de baseline periode en 17% in de post interventie periode. De implementatie van het EVS veroorzaakte een significante directe reductie van 40.3% MO met 1 of meer fouten (95%CI: -45.13; -35.48) en een verandering in trend van -0.92% per week (95%CI: - 1.31; -0.52).Er was een directe afname in trend en level voor alle type fouten behalve voor therapeutische fouten.
Tijdens de baseline periode was het gemiddelde percentage opgenomen patiënten met 1 of meer pADEs 15.5% in tegenstelling tot 7.3% in de post interventie periode. Deze afname kan niet worden gewijd aan de implementatie van het EVS aangezien het effect niet significant is (-0.42%, 95% CI: -15.52; 14.68) door een onderliggende negatieve trend in de baseline periode van -4.04% (95%CI: -7.70; -0.38).
Sub studie 2:
Kosteneffectiviteit van het EVS in vergelijking met het handgeschreven systeem.Voor ieder ziekenhuis zijn de kosten beoordeeld vanuit een ziekenhuis perspectief.De incrementele kosteneffectiviteits ratios werden berekend op basis van fouten en vermijdbare bijwerkingen (de extra kosten die moeten worden geïnvesteerd om een fout of bijwerking te voorkomen).Sensitiviteitsanalyses zijn uitgevoerd om de robuustheid van de resultaten te testen.
De totale kosten voor het handgeschreven systeem waren €11.80 per patiënt per dag, voor het EVS waren deze €14.20. De ratio voor fouten was - €3.38 en voor voorkombare bijwerkingen - €302.72. Sensitiviteitsanalyses toonden aan dat de resultaten robuust waren.
Sub studie 3:
Artsen en verpleegkundigen werden zowel voor als na de implementatie van het EVS mondeling geïnterviewd aan de hand van semi gestructureerde vragenlijsten.Voor de implementatie werden de verwachtingen gemeten,erna de ervaringen. Wanneer de vraag een stelling betrof werd het percentage respondenten dat het hiermee eens was berekend (score 4 (mee eens) en score 5 (zeer mee eens) op een Likert schaal). De Chikwadraat toets werd gebruikt om zowel het verschil in verwachtingen en ervaringen als het verschil tussen beide beroepen te beoordelen.
In totaal zijn er 18 artsen en 42 verpleegkundigen geïnterviewd. Beide groepen waren meer positief over het EVS dan over het handgeschreven systeem.Het meest opvallende verschil in verwachtingen en ervaringen was betreft d