Plan van aanpak Programmeringsstudie Ontwikkeling Kwaliteitsstandaarden 2019-2022 - Wijkverpleging
Projectomschrijving
Het bevorderen van de kwaliteit van de wijkverpleging wordt benadrukt in het Hoofdlijnakkoord Wijkverpleging 2019-2022. Het ontwikkelen en gebruik van kwaliteitsstandaarden past bij de huidige focus op bevorderen van de kwaliteit van de wijkverpleging. Kwaliteitsstandaarden ondersteunen wijkverpleegkundigen om de juiste zorgopties te kiezen voor de patiënt en diens naasten en daarmee bij te dragen aan uitkomstgerichte zorg.
Doel
Doelstelling van de programmeringsstudie wijkverpleging was om tot een planmatige, systematische en breed gedragen programmeringsagenda te komen.
Resultaten
In dit project is eerst een overzicht opgeleverd van welke kwaliteitsstandaarden al beschikbaar zijn voor de beroepsgroep en waar de lacunes liggen. Daarna is een programmeringsagenda opgesteld met onderwerpen voor knelpuntanalyses en het ontwikkelen van kwaliteitsstandaarden.
4 werkpakketten
Op de korte termijn zijn de volgende onderwerpen geprioriteerd voor het uitvoeren van een knelpuntanalyse: wijkgerichte preventie, zelfmanagement, gebrek aan sociaal support, veilige leefomgeving. Daarnaast is vroegsignalering geprioriteerd als onderwerp om een kwaliteitsstandaard of kwaliteitsproduct voor te ontwikkelen en zijn de bestaande kwaliteitsstandaarden overgewicht en problemen met coping geprioriteerd om te actualiseren. Op lange termijn is het wenselijk om voor de volgende onderwerpen knelpuntanalyses uit te voeren of een kwaliteitsproduct voor te ontwikkelen: fysieke agressie, probleem met woonruimte, moeite met bereiden van voedsel, moeite met financieel beheer, probleem met doen van huishouden, jeukende huid. De volgende bestaande kwaliteitsstandaarden zijn geprioriteerd om te actualiseren: ondergewicht, wanen, moeite met begrijpen. Vervolgens ontwikkelden we een agenda met implementatie- en evaluatie activiteiten om bestaande en nieuw te ontwikkelen kwaliteitsstandaarden te implementeren. Uit de resultaten blijkt ook dat bestaande kwaliteitsstandaarden de praktijk niet altijd goed bereiken. Er zijn binnen dit project daarom adviezen opgesteld om de implementatie van kwaliteitsstandaarden te bevorderen zoals:
- maak bij het opstellen van een implementatieagenda van actuele kwaliteitsstandaarden gebruik van de prioritering op basis van de behoefte vanuit het veld,
- maak een proefimplementatie een vast onderdeel van het ontwikkeltraject,
- besteed aandacht aan implementatie-ondersteunende tools,
- maak een format voor een verspreidingsplan voor de diverse doelgroepen: de potentiële gebruikers (wijkverpleegkundigen), de beslissers (beleidsmakers, managers van de thuiszorgorganisaties) en cliënten en naasten
- zorg voor een systeem dat de kennisname en gebruik van kwaliteitsstandaarden op geaggregeerd niveau monitort dan wel evalueert, bijvoorbeeld aan de hand van een landelijke survey. Tot slot gaven we aanbevelingen aan V&VN om de programmeringsagenda voor de ontwikkeling én implementatie van kwaliteitsstandaarden voor de wijkverpleging actueel te houden. Adviezen:
- ophalen van onderwerpen
- prioriteren van onderwerpen
- implementeren van kwaliteitsstandaarden
- het actualiseren van kwaliteitsstandaarden
Producten
Auteur: Rixt Zuidema, Kim de Groot, Maud Heinen, Anita Huis, Hester Vermeulen, Nienke Bleijenberg
Auteur: Rixt Zuidema, Kim de Groot, Nienke Bleijenberg
Auteur: Dr. Maud Heinen, Dr. Anita Huis, Prof. dr. Hester Vermeulen
Auteur: Kim de Groot en Anneke Francke
Auteur: Maud Heinen, Anita Huis en Hester Vermeulen.
Verslagen
Eindverslag
Het bevorderen van de kwaliteit van de wijkverpleging wordt benadrukt in het Hoofdlijnakkoord Wijkverpleging 2019-2022. Hierbij sluit het ontwikkelen en gebruiken van kwaliteitsstandaarden aan. Doelstelling van de programmeringsstudie wijkverpleging was om tot een planmatige, systematische en breed gedragen programmeringsagenda te komen. In dit project is eerst een overzicht opgeleverd van welke kwaliteitsstandaarden al beschikbaar zijn voor de beroepsgroep en waar de lacunes liggen. Als tweede is een programmeringsagenda opgesteld met onderwerpen voor knelpuntanalyses en het ontwikkelen van kwaliteitsstandaarden. Vervolgens is een agenda ontwikkeld met implementatie- en evaluatie activiteiten om bestaande en nieuw te ontwikkelen kwaliteitsstandaarden te implementeren. Tot slot zijn aanbevelingen aan V&VN gegeven om de programmeringsagenda voor de ontwikkeling én implementatie van kwaliteitsstandaarden voor de wijkverpleging actueel te houden.
Samenvatting van de aanvraag
DOEL VAN DE PROGRAMMERINGSSTUDIE De aangevraagde programmeringsstudie moet bijdragen aan een systematische en breed gedragen programmering voor het ZonMw-programma Ontwikkeling Kwaliteitsstandaarden 2019- 2022 - Wijkverpleging. Daartoe worden binnen deze studie adviezen en programmeringsagenda’s ontwikkeld, die door beroepsorganisatie V&VN gebruikt kunnen worden om onderwerpen te prioriteren voor toekomstige kwaliteitsstandaarden (richtlijnen of zorgstandaarden), andere (kwaliteits)producten of knelpuntenanalyses op het terrein van de wijkverpleging. PLAN VAN AANPAK De programmeringsstudie zal op 1 juni 2020 starten en heeft een doorlooptijd van 16 maanden. De studie omvat vier werkpakketten: Werkpakket 1. Agenda vraagstukken en onderwerpen voor knelpuntenanalyses en kwaliteitsstandaarden (hoofduitvoerder Hogeschool Utrecht). Op basis van analyse van documenten uit eerdere of lopende relevante projecten wordt eerst een overzicht gemaakt van onderwerpen waar mogelijk een knelpuntenanalyse of een kwaliteitsstandaard (richtlijn of zorgstandaard) gerealiseerd dient te worden. Daarbij worden ook inzichten uit het parallel lopende werkpakket 2 (zie hierna) betrokken. Vervolgens wordt een overzichtslijst van onderwerpen die zich lenen voor (nieuwe) kwaliteitsstandaarden of knelpuntenanalyses opgesteld. Dit overzicht wordt vervolgens voorgelegd aan groot aantal verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten werkzaam in de wijkverpleging, die in een online prioriteringssessie moeten aangeven welke onderwerpen volgens hen de meeste prioriteit hebben om verwerkt te worden in een kwaliteitsstandaard en/of knelpuntenaanlyse. Daarna worden de bevindingen gevalideerd in een face-to-face focusgroep met beroepsbeoefenaren en andere stakeholders in de wijkverpleging. Het resultaat van dit werkpakket is een geprioriteerd overzicht (‘een agenda’) van relevante, urgente en wenselijke onderwerpen waarvoor kwaliteitsstandaarden of kenlpuntennalyses op de korte of iets langere termijn gerealiseerd moeten worden. Werkpakket 2. Actualisatie analyse van witte vlekken in kwaliteitsstandaarden (hoofduitvoerder Nivel) In dit werkpakket wordt een actueel overzicht opgesteld van bestaande kwaliteitsstandaarden die relevant zijn voor verpleegkundigen en verzorgenden, meer specifiek in de wijkverpleging. Dit betreft een actualisatie van het overzicht opgesteld in het kader van de eerdere “witte vlekken analyse” van kwaliteitsstandaarden, verricht met subsidie van ZonMw. Daartoe wordt informatie gehaald uit verschillende richtlijnendabases van beroepsorganisaties en stakeholderorganisaties. Op basis van het kwaliteitsstandaardenoverzicht worden ook de lacunes, ofwel de witte vlekken, in kwaliteitsstandaarden inzichtelijk. De witte vlekken worden in de eerste plaats geïdentificeerd door aan te geven bij welke patiëntproblemen uit de bestaande, door V&VN ontwikkelde Kernset Patiëntproblemen nog (actuele) kwaliteitsstandaarden ontbreken. Werkpakket 3. Beschrijving van goede voorbeelden van implementatie van kwaliteitsstandaarden (Hoofduitvoerder IQ healthcare). Dit werkpakket geeft een beschijving van welke implementatieactiviteiten dan wel evaluatieactiviteiten nodig zijn om kwaliteitstandaarden in de wijkverpleging (verder) te implementeren. Daartoe wordt voortgeborduurd op bestaande kennis die opgehaald is in het ZonMw gefinancierde project “Implementatie Kwaliteitsstandaarden V&V: Wat is nodig?” Deze eerder opgedane kennis heeft vooral een focus op de implementatieactiviteiten die veelbelovend zijn in de verpleging in het algemeen. In dit werkpakket zal aanvullend hierop specifiek gefocusd worden op wat nodig is voor implementatie van kwaliteitstandaarden in de wijkverpleging. In dit werkpakket zal nauw samengewerkt worden met vertegenwoordigers van partijen die relevant zijn voor wijkverpleging en die vertegenwoordigd zijn in de advies- en klankbordgroep. In samenspraak met hen zullen adviezen voor implementatie van kwaliteitstandaarden in de wijkverpleging uitgewerkt worden. Werkpakket 4. Synthese en stakeholderraadpleging en advisering voor het actueel houden van de programmeringsagenda’s (gezamenlijke uitvoering van Hogeschool Utrecht, Nivel en IQ healthcare) Dit werkpakket resulteert in een integraal en samenhangend overzicht van de resultaten en adviezen uit de werkpakketten 1, 2 en 3. Daarbij worden in samenwerking met stakeholderpartijen – vertegenwoordigd in de advies- en klankbordgroep ook adviezen uitgewerkt over hoe de programmeringsagenda’s en overzichten die zijn gemaakt, up-to-date gehouden kunnen worden. RAPPORTAGE De integrale uitkomsten en adviezen worden (openbaar) gepubliceerd in een integraal eindrapport. Uitkomsten van afzonderlijke werkpakketten worden tussentijds gepresenteerd in factsheets of andere toegankelijke tussentijdse rapportages. ADVIES- EN KLANKBORDGROERP In dit project wordt samengewerkt met een adviesgroep die in alle werkpakketten de projectuitvoerders adviseert en met hen meedenkt.