PROTECT: Personalized treatment of immunosuppressive and antifungal drugs through continuous home based monitoring with Dried Blood Spot sampling techniques in pediatric patients.

Samenvatting na afronding

Therapeutic drug monitoring (TDM) optimaliseert farmacologische behandelingen op basis van gemeten geneesmiddelconcentraties. TDM is vooral van meerwaarde bij geneesmiddelen met een smalle therapeutische bandbreedte en een grote farmacokinetische inter-individuele variatie zoals immunosuppressiva en anti-infectiva. Recent is aangetoond dat het continu bijstellen van de dosering noodzakelijk is om bijwerkingen te voorkomen en om voldoende effectieve blootstelling te behalen bij kinderen.
Helaas beperkt deze monitoring van spiegels zich veelal gedurende de tijd dat de patiënt is opgenomen in het ziekenhuis of tijdens infrequente poliklinische afspraken. Dit laatste is ongewenst en voldoet niet aan de huidige norm van ‘personalized medicine’, en vraagt daarmee om een nieuwe benadering. Het bepalen van de bloedspiegel in de extramurale setting is vaak complex doordat bloedafname moeilijk is te organiseren, specifieke producten in bloed niet stabiel zijn en er logistieke uitdagingen zijn. Het ondervangen van deze problemen kan middels de ‘dried blood spot’ methode (DBS). Bij DBS wordt met een vingerprik met een automatische naald een druppel bloed op een papier overgebracht. Middels een uitgebreide en nauwkeurige instructie wordt de patiënt geleerd dit zelf uit te voeren.

Studie

Het PROTECT project heeft analytische methodes ontwikkeld en de DBS-methode geëvalueerd in een cohort van kinderen die antifungale therapie krijgen voor een invasieve schimmelinfectie en kinderen die immunosuppressiva krijgen na een niertransplantatie. Daarnaast is vastgesteld dat een robot ingezet kan worden voor het automatisch verwerken van de samples. De evaluatie van de DBS-methode in de kliniek is vervolgens in twee patiëntenpopulaties uitgevoerd. Bij de kinderen met leukemie zijn itraconazol en hydroxy-itraconazol, voriconazol en posaconazol geëvalueerd. En bij de kinderen die een niertransplantatie hebben ondergaan zijn mycofenolaat mofetil en tacrolimus onderzocht.

Uitkomsten

Voor deze geneesmiddelen was er groot verschil tussen de gemeten hoeveelheid geneesmiddel na afname via de bloedbaan en na afname met behulp van de DBS-methode. Via vragenlijsten onder patiënten en ouders bleek dat de vingerprik over het algemeen goed werd verdragen en dat de pijn acceptabel was. Ouders en kinderen zagen echter geen grote voordelen van het DBS-vingerprikken ten opzichte van de standaard veneuze prikken.
Hoewel de kostenanalyse een reductie in kosten vanuit zowel gezondheidszorg als maatschappelijk perspectief liet zien, is besloten om niet over te gaan op brede toepassing in de thuissituatie.
 

Samenvatting bij start

Om goede effectiviteit van geneesmiddelen te realiseren zonder bijwerkingen wordt voor specifieke geneesmiddelen de hoeveelheid geneesmiddel in bloed bepaald. Op basis van de gemeten hoeveelheid wordt de dosering aangepast. Helaas beperkt het meten van spiegels zich veelal tot de tijd dat de patiënt in het ziekenhuis is. Daarna verliezen we ze uit het oog. Het bepalen van spiegels buiten het ziekenhuis is namelijk vaak complex door diverse factoren.

Deze problemen worden ondervangen middels de 'dried blood spot' aanpak(DBS). Bij DBS wordt met een vingerprik met een automatische naald een druppel bloed op een papier over gebracht. Na een zorgvuldige instructie voert de patiënt dit zelf uit. De toepassing van deze techniek is uitgebreid bekend binnen de neonatale screening voor aangeboren ziektes. Met dit project wordt deze techniek geevalueerd en beschikbaar gesteld voor kinderen die middelen krijgen tegen schimmelinfecties of tegen orgaanafstoting om zo hun therapie te verbeteren.