Quality assessment of pharmacotherapy in patients with chronic kidney disease
Samenvatting na afronding
In dit project is een set van twaalf kwaliteitsindicatoren ontwikkeld, waarmee kan worden vastgesteld of mensen met chronische nierschade adequate en passende medicatie krijgen voorgeschreven.
Het gaat om vijf indicatoren die meten of patiënten de aanbevolen behandeling krijgen voor het verminderen van de bloeddruk, eiwitverlies in de nieren, cholesterol en fosfaat. Daarnaast gaat het om zeven indicatoren die meten of patiënten geen risicovolle of onwenselijke geneesmiddelen krijgen voorgeschreven.
Resultaten
In verschillende praktijkstudies is vastgesteld dat de indicatoren te berekenen zijn met routinematig beschikbare gegevens uit de eerste en tweede lijn en dat ze bruikbaar inzicht geven aan zorgverleners. Dit betekent dat deze indicatoren in de eerste- en tweedelijns praktijk gebruikt kunnen worden om de voorgeschreven medicatie bij mensen met chronische nierschade te monitoren. Door feedback hierover te geven aan zorgverleners kunnen zij waar nodig de behandeling verbeteren.
Samenvatting bij start
Op dit moment weten we niet in hoeverre mensen met chronisch nierfalen adequate behandeling krijgen. Om goed geneesmiddelgebruik te bevorderen, hebben we instrumenten (kwaliteitsindicatoren) nodig die:
- kwaliteit meten, gelet op effectiviteit, veiligheid en continuïteit van behandeling
- rekening houden met verschillende patiëntgroepen
- meetbaar zijn met routinematige dataverzameling vanuit de praktijk.
Doel
Het ontwikkelen en toepassen van indicatoren, waarmee we de behandelkwaliteit bij mensen met chronisch nierfalen kunnen meten.
Werkwijze
Allereerst definiëren we mogelijke kwaliteitsindicatoren, die beoordeeld worden door experts. Daarna testen we deze op bruikbaarheid en meetbaarheid in bestaande datasets. Vervolgens voeren we de indicatoren bij een aantal (klinische) centra in. Daarmee stellen we vast waar de behandeling beter kan. Ook kijken we wat de effecten zijn van het werken met de indicatoren. Tenslotte maken we een plan voor landelijke invoering hiervan.
Producten
Auteur: Smits, K.P.J., Sidorenkov, G., G.J. Navis, P. Denig
Auteur: Denig P, Smits K, Sidorenkov G, Bilo H, van Ittersum F, Navis GJ
Auteur: Smits, Kirsten P.J., Sidorenkov, Grigory, Bilo, Henk J.G., Bouma, Margriet, van Ittersum, Frans J., Voorham, Jaco, Navis, Gerjan, Denig, Petra
Magazine: Nephrology, Dialysis and Transplantation
Auteur: Smits, Kirsten PJ, Sidorenkov, Grigory, van Ittersum, Frans J, Waanders, Femke, Bilo, Henk JG, Navis, Gerjan J, Denig, Petra
Magazine: BMJ Open
Auteur: Smits, Kirsten P.J., Sidorenkov, Grigory, Bilo, Henk J.G., Bouma, Margriet, Navis, Gerjan J., Denig, Petra
Magazine: International Journal of Clinical Practice
Auteur: KPJ Smits
Verslagen
Eindverslag
Het doel van dit project was om te komen tot een set van betrouwbare kwaliteitsindicatoren, waarmee de medicamenteuze behandeling voor mensen met chronische nierschade (CNS) geëvalueerd kan worden.
Allereerst hebben we op basis van een literatuurreview en met behulp van een expertpanel en patiëntvertegenwoordigers een set van 16 mogelijke voorschrijfindicatoren opgesteld. Met deze set kan worden vastgesteld of mensen met CNS adequate en passende medicatie krijgen voorgeschreven. Het gaat om 5 indicatoren die meten of patiënten met bepaalde kenmerken de aanbevolen behandeling krijgen voor het verlagen van de bloeddruk, eiwitverlies in de nieren, cholesterol en fosfaat. Daarnaast gaat het om 7 indicatoren die meten of patiënten geen risicovolle of onwenselijke geneesmiddelen krijgen voorgeschreven.
Vervolgens hebben we in verschillende praktijkstudies getest of de indicatoren goed te meten zijn met beschikbare data uit huisartspraktijken en poliklinieken. Dit bleek voor 12 van de 16 indicatoren het geval te zijn. De andere 4 indicatoren waren maar op zeer weinig patiënten van toepassing of lastig om betrouwbaar te meten met de beschikbare gegevens. In een pilotstudie bij drie poliklinieken is gebleken dat de indicatoren een bruikbaar inzicht geven aan de zorgverleners.
Concluderend kunnen we zeggen dat dit project een bruikbare set van 12 voorschrijfindicatoren voor mensen met CNS heeft opgeleverd. Deze indicatoren kunnen in de eerste- en tweedelijns praktijk gebruikt worden om de voorgeschreven medicatie bij mensen met CNS te monitoren. Door feedback hierover te geven aan zorgverleners kunnen zij waar nodig de behandeling verbeteren. Voor specifieke doeleinden kunnen selecties uit deze indicatorenset gemaakt worden.
Het doel van dit project is om kwaliteitsindicatoren op te stellen, waarmee we de behandelkwaliteit bij mensen met chronisch nierfalen kunnen meten.
In de eerste fase is een lijst van mogelijke indicatoren opgesteld. Deze indicatoren zijn gericht op de effectiviteit, veiligheid en toepasbaarheid van de behandeling bij patiënten met chronisch nierfalen. De indicatoren zijn door een panel van experts beoordeeld op inhoud, noodzakelijkheid en te verwachten gezondheidswinst voor de patiënt. Deze beoordeling heeft geresulteerd in een goedgekeurde set van 16 indicatoren, waarmee de kwaliteit van de medicamenteuze behandeling bij patiënten met nierfalen volgens de experts zinvol in kaart kan worden gebracht.
De geselecteerde indicatoren meten kwaliteitsaspecten die enerzijds te maken hebben met de noodzaak en de keuze van medicatie bij de behandeling van hoge bloeddruk, cholesterol, eiwit in urine, en calcium/fosfaathuishouding, en anderzijds met medicatieveiligheid en gebruik.
Vervolgens zijn data opgevraagd uit bestaande databanken met anonieme gegevens over de behandeling van patiënten met nierfalen om te bepalen of de indicatoren in de dagelijkse praktijk meetbaar zijn. Daarbij wordt ook bekeken of hogere indicator-scores samenhangen met betere patiëntuitkomsten. De meetbaarheid is allereerst getest in een eerstelijns groep van 4715 diabetespatiënten met nierfalen. Van de 16 indicatoren bleken er 11 voldoende betrouwbaar gemeten te kunnen worden. In de loop van 2015 zal de meetbaarheid en waarde van de indicatoren getest worden in een groep tweedelijns patiënten met nierfalen behandeld op poliklinieken in Nederland.