Reduce antibiotics use by wait-and-see prescription
De tien deelnemende groepen bestaan uit huisartsen en apothekers. Zij zijn betrokken bij een Farmacotherapieoverleg (FTO). De helft van de deelnemende groepen fungeert als controlegroep.
De huisartsen en apothekers doen mee aan gesprekstechniek trainingen. Deze trainingen helpen om verwachtingen van patiënten te achterhalen. Uitgangspunt is dat de patiënt een uitgesteld recept meekrijgt als een huisarts twijfelt over de noodzaak voor antibiotica. Als klachten aanhouden of verergeren kan een patiënt na een aantal dagen alsnog antibiotica bij de apotheek afhalen.
De huisartsen krijgen ook ondersteuning via hun elektronisch voorschrijfsysteem. Als een huisarts een antibioticum wil voorschrijven, wijst de computer op de mogelijkheid voor een uitgesteld recept. Huisartsen krijgen bovendien periodiek feedback op het aantal voorgeschreven recepten.
Naast een effectmeting over het terugdringen van antibioticumgebruik, wordt er een patiënttevredenheidsonderzoek gedaan. Verder wordt een dossieronderzoek naar eventuele complicaties bij een uitgesteld recept gedaan.
Producten
Verslagen
Eindverslag
Het doel van het project was het terugdringen van antibioticumgebruik bij luchtweginfecties, in het bijzonder rhinosinusitis en acute hoest. Het project is uitgevoerd met Cohesie, een coöperatie van 100 huisartsen in Noord-Limburg en de Samenwerkende Apotheken Noord Limburg (SANL). De interventie is uitgevoerd op het niveau van FTO-groepen (overleg tussen huisartsengroepen en apothekers over farmacotherapie). Acht FTO-groepen (77 huisartsen) deden mee aan het project. Deze groepen maakten allemaal deel uit van de Coöperatie. Vier groepen werden op basis van toeval ingedeeld in de interventiegroep en vier groepen werden ingedeeld in de controlegroep. De interventie bestond uit een training gesprekstechniek, elektronisch voorschrijfsysteem met mogelijkheid voor eigen formularium, implementatie uitgesteld recept in voorschrijfsysteem, en feedbackcijfers op FTO-niveau. Het idee achter een uitgesteld recept is dat een antibioticumkuur in de apotheek kan worden afgehaald in geval de klachten aanhouden of verergeren zonder nogmaals naar de huisartspraktijk te komen. De training gesprekstechniek werd uitgevoerd met een acteur die als patiënt optrad. De afspraken die elke FTO-groep maakte over niet medicamenteuze adviezen, uitgesteld recept en antibiotica werden vastgelegd in het EVS. Multilevel analyses (MLA) zijn uitgevoerd om het effect van de interventie te analyseren. Hiervoor is een multilevel linear regressie model met drie niveaus gebruikt: 1) antibioticumrecept; 2) huisarts en 3) FTO. Daarnaast is aan een steekproef van patiënten gevraagd een korte vragenlijst in te vullen over hun ervaringen met de zorg rond antibiotica. De interventie bleek te leiden tot een daling in het aantal antibioticumrecepten voor volwassenen maar niet voor kinderen. In zowel de interventie- als de controlegroep was het aantal recepten voor antibiotica in de nameting lager, maar in de interventiegroep was de daling bij volwassen bijna 30% groter dan in de controlegroep. Het aandeel uitgestelde recepten is klein in verhouding tot het totaal aantal antibiotica recepten (1.6% van alle recepten). Het merendeel van de uitgestelde recepten is voor kinderen. Zij worden in een minderheid van de gevallen opgehaald. Het gaat om een eenvoudige interventie die al tot resultaten leidt. Afspraken werken het beste als ze op kleine schaal (FTO-groep) worden gemaakt en nageleefd. Maar voor de interventie geldt dat verschillende onderdelen arbeidsintensief en duur zijn als ze op het niveau van een FTO-groep worden georganiseerd. Het organiseren van de interventie blijkt heel goed mogelijk door een zorggroep, zoals een coöperatie van huisartsen, omdat die over stafkracht (capaciteit) beschikt en anderzijds zorgt voor het vertrouwen bij de deelnemers.