REMOVE: Resolving Emotional Memories Overnight
Angststoornissen en slapeloosheid zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen. Door gebrek aan inzicht in de onderliggende mechanismen is er geen effectieve behandeling beschikbaar. Behandelen behelst meestal slechts symptoombestrijding: in 2017 was Nederland goed voor 161 miljoen doses benzodiazepinen (slaap- en kalmeringsmiddelen). Deze medicatie lost onderliggende oorzaken niet op, maar is wel verslavend.
Fundamenteel onderzoek naar de veranderbaarheid van emotioneel geheugen heeft geleid tot de ontwikkeling van een innovatieve behandeling voor angst. Om het effect te behouden, moet na de behandeling geslapen worden. Daar zit een probleem, een bottleneck, want veel mensen met een angststoornis hebben slapeloosheid. Slapeloosheid werkt nu juist averechts op het nachtelijk opruimen van spanning en emoties, en kan ze zelfs verergeren. We willen deze impasse doorbreken door beter te begrijpen hoe angst en slapeloosheid op elkaar ingrijpen.
Om nieuwe behandelingen voor beide stoornissen te kunnen ontwikkelen onderzoekt dit project hoe de twee stoornissen op elkaar ingrijpen en wederzijds versterken. Hierbij staan individuele verschillen van gen tot gevoel centraal. Daarnaast onderzoekt dit project ook of slecht slapende mensen met een angststoornis per direct gebaat zijn bij een beschikbare psychologische behandeling voor rusteloze slaap. Deze heet 'Cognitieve Gedragstherapie voor Insomnie' en kan via internet onder begeleiding van een psycholoog gevolgd worden.
De behandeling werkt bij zo'n 70% van de slechte slapers en geeft gemiddeld een halvering van de ernst van de klachten Nog niet perfect, maar zeker waardevol en het beste wat momenteel aan insomnie kan worden gedaan. Verrassend genoeg is deze snelle behandeling nog bij geen enkele angststoornis uitgeprobeerd. Daarom is dit onderdeel van ons project.
We verwachten dat de behandeling bij een behoorlijk aantal mensen niet alleen de slaap verbetert, maar ook de angstklachten. Wie er het meest baat bij heeft, en waarom dat zo is, hopen we te ook te begrijpen met uitgebreid fundamenteel onderzoek naar karaktereigenschappen, genetische aanleg en het brein.
Als we dit kunnen voorspellen, komt een gepersonaliseerde aanpak ook dichterbij. Ons project probeert dus niet alleen doorbraken te vinden voor nog betere toekomstige behandeling, maar onderzoekt ook oplossingen die op korte termijn al wat verlichting kunnen geven.